Το 1989 εξέπεμψαν για πρώτη στην Ελλάδα οι ιδιωτικοί τηλεοπτικοί και ραδιοφωνικοί σταθμοί. Μια ιστορική χρονιά διότι ξεπεράστηκε μια μοναχική πορεία 23 χρόνων (από το 1966) αποκλειστικής λειτουργίας ενός δημόσιου σταθμού και εκείνου των ενόπλων δυνάμεων. Το 1989 έδωσαν εικόνα στο άγουρο ακόμη κοινό το Ant1 και το Mega channel, ενώ στην μετέπειτα δεκαετία ακολούθησαν το Star το 1993, το Alter (πρώην Κανάλι 5), ο ΣΚΑΪ το 1993 κτλ. Το 2000 ήταν μια χρονιά ορόσημο. Τη νέα χιλιετία ακολούθησε και η σημαντική ανάπτυξη της τηλεόρασης τόσο σε παραγωγές όσο και σε εγκαταστάσεις. Τι βλέπαμε στην Ελληνική τηλεόραση 20 χρόνια πριν; Ας κάνουμε μια αναδρομή στο παρελθόν!
Κανάλια που χάθηκαν στη λήθη
Η τηλεόραση στη χώρα μας εκτός από σταθμούς πανελλαδικής εμβέλειας έχει τα τελευταία 20 χρόνια και πάρα πολλούς τοπικούς σταθμούς. Πολλοί από αυτούς εξακολουθούν να υπάρχουν εδώ και αρκετά χρόνια, άλλοι μετονομάστηκαν και άλλοι έκλεισαν. Το 2000 όταν έπαιρνες το τηλεκοντρόλ μπροστά στην αρκετά «ογκώδη» τηλεόραση που βρισκόταν σε περίοπτη θέση στο σαλόνι και έκανες ζάπινγκ, έβλεπες να περνούν μπροστά από τα μάτια σου κανάλια όπως το Seven X, το πρόγραμμα του οποίου περιείχε ντοκιμαντέρ, σειρές και εκπομπές, με πιο γνωστή το Mega Culpa με παρουσιάστρια τη Μαλβίνα Κάραλη! Ένα ακόμη κανάλι που θα παρατηρούσες με ενδιαφέρον είναι το Alter με εκπομπές κοινωνικού ενδιαφέροντος και ξενόφερτες σειρές, το MTV Greece, το New Channel με το διάσημο «Ερωτοδικείο», το ιστορικό 902 κα. Τα περισσότερα από αυτά αναγκάστηκαν να κλείσουν λόγω οικονομικών δυσκολιών. Χαρακτηριστικό πρόσφατο παράδειγμα είναι το Mega Channel που εξέπεμπε σταθερά για 29 χρόνια (1989-2018) και παρά τις προσπάθειες των εργαζομένων τελικά έκλεισε το σήμα του. Σήμερα λειτουργεί υπό νέα διεύθυνση αφού ο ιδιοκτήτης του αγόρασε το λογότυπο και το υλικό του καναλιού. Οι εργαζόμενοι του προηγούμενου σταθμού παραμένουν απλήρωτοι και υποστηρίζουν ότι το καινούριο Mega είναι απλά μια φτωχή απομίμηση του παλιού.
Λεφτά υπάρχουν!
Είναι κάτι παραπάνω από εμφανές ότι η οικονομική κατάσταση της Ελλάδος ήταν πολύ καλύτερη το 2000 από ότι σήμερα. Μπορεί οι τεχνολογίες να ήταν φτωχότερες αφού πλέον τα περισσότερα κανάλια εκπέμπουν σε σήμα High Definition, τα μοντάζ και οι παραγωγές γίνονται από υπερσύγχρονους υπολογιστές κι άλλα, παρόλα αυτά οι τσέπες των καναλαρχών ήταν πιο γεμάτες από ότι σήμερα. Λίγους μόλις μήνες πριν έρθει το ευρώ στη χώρα μας τα κοστολόγια των καναλιών για τους διαφημιζόμενους προκαλούσαν ίλιγγο. Οι χορηγοί ήταν αμέτρητοι και κυριολεκτικά δεν προλάβαινες να τους μετρήσεις όταν εμφανίζονταν στο τέλος κάθε προγράμματος.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα εξαιρετικές σειρές που απασχολούσαν μεγάλο αριθμό ηθοποιών όπως επίσης και κακές σειρές λόγω του ότι υπήρχε χρήμα και έπρεπε κάπου να διοχετευθεί. Τα δελτία ειδήσεων απασχολούσαν έναν διόλου ευκαταφρόνητο αριθμό δημοσιογράφων. Δημοσιογράφοι με άπιαστες για τα σημερινά δεδομένα απολαβές, με συχνές αποστολές στο εξωτερικό και σε όλη την επικράτεια. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της αλόγιστης σπατάλης χρημάτων από τα κανάλια αποτελεί το γεγονός ότι υπήρχαν έμμισθοι υπάλληλοι που δουλειά τους ήταν κρατούν το καλώδιο του μικροφώνου του ρεπόρτερ τη στιγμή που βρισκόταν μπροστά στην κάμερα.
Τέλος, βλέπαμε περισσότερα εξωτερικά γυρίσματα εκπομπών με τις πρωινές ανάλαφρες να έχουν την τιμητική τους. Εκπομπές που μοίραζαν καθημερινά δώρα και ταξίδια, μέχρι και μετρητά στο τηλεοπτικό κοινό.
Τηλεπαιχνίδια – απάτες
Στις αρχές της χιλιετίας έκανε την εμφάνιση του ένα ακόμη φαινόμενο: αυτό των τηλεπαιχνιδιών – απάτη. Ένα καλοστημένο σχέδιο που άντεξε μερικά χρόνια πριν η αστυνομία φορέσει χειροπέδες στους εμπνευστές του. Η ιδέα ήταν απλή και πρωτοποριακά πανούργα! Σε περιφερειακούς τηλεοπτικούς σταθμούς έβλεπες τηλεπαιχνίδια όπως «βρείτε τις διαφορές» ή «αναγραμματισμούς». Δύο εικόνες δίπλα – δίπλα και μια παρουσιάστρια συνήθως να μιλάει στον αέρα με τον τηλεθεατή που έπαιρνε τηλέφωνο. Οι δύο εικόνες είχαν μία ή περισσότερες κραυγαλέες διαφορές που θα τις διέκρινε και κάποιος με βαριά μυωπία που είχε χάσει τα γυαλιά του. Αρκετοί τηλεθεατές έβγαιναν στον αέρα της εκπομπής και αδυνατούσαν να εντοπίσουν τις εμφανέστατες διαφορές. Το ίδιο συνέβαινε και σε άλλα παιχνίδια όπου η λύση ήταν ξεκάθαρη.
Το τι πραγματικά γινόταν νομίζω το γνωρίζει πια ο καθένας μας. Άτομα «μιλημένα» από το κανάλι ή συνεργάτες αυτών των εκπομπών έβγαιναν στον αέρα και αδυνατούσαν εσκεμμένα να βρουν τις λύσεις. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι τηλεθεατές που τύχαινε να παρακολουθούν εκείνη την ώρα να αναρωτιούνται «Μα είναι δυνατόν να μη το βρίσκει;» και να σηκώνουν το τηλέφωνο για να πάρουν αυτοί το δώρο ή τα χρήματα. Το τηλέφωνο φυσικά είχε υψηλές χρεώσεις (τα αξέχαστα 090) και ο τηλεθεατής – θύμα μετά από πολύωρη αναμονή δεν έβγαινε ποτέ στον αέρα. Αντίθετα στο τέλος του μήνα έβλεπε τον λογαριασμό του ΟΤΕ πιο φουσκωμένο και από τα νερά των ποταμών κατά τη διάρκεια νεροποντής!
Τα μεξικάνικα σήριαλ
Στις αρχές του millennium έκαναν την εμφάνιση τους στους δέκτες μας τα Μεξικάνικα σήριαλ. Ποιος άνθρωπος άνω των 30 δεν θυμάται την «Εσμεράλδα» και το «Καρουζέλ»; Μεταγλωττισμένες σειρές στις οποίες πρωταγωνιστούσαν Μεξικάνοι ηθοποιοί ήταν της μόδας και όλα τα κανάλια της εποχής προέβαλαν και από μία. Από το 2010 και μετά τις αντικατέστησαν τα τούρκικα σήριαλ.
Η γέννηση των Reality Shows
Το 2001 ήταν μια σημαδιακή χρονιά για την ιδιωτική τηλεόραση στη χώρα μας. Τα Reality Show, δηλαδή να μαζέψεις μια ομάδα αγνώστων, να τους βάλεις σε ένα σπίτι και να τους παρακολουθείς από την τηλεόραση σου, ήταν κάτι πρωτοποριακό για τα Ελληνικά δεδομένα. Για αυτό το λόγο το ξενόφερτο Big Brother έσκασε σαν πυροτέχνημα στην τηλεόραση χτυπώντας τεράστια νούμερα μαζεύοντας τις οικογένειες μπροστά της. Μετά την επιτυχία του «Μεγάλου Αδερφού» ακολούθησαν αμέτρητα reality όπως το Fame Story, το BAR, το WALL κτλ. Η «μάστιγα» -για πολλούς- των Reality συνεχίζεται μέχρι και σήμερα, είκοσι χρόνια μετά, με παραγωγές μαγειρικής όπως το Master Chef, διαγωνισμοί τραγουδιού κτλ!
Κάνοντας μια αναδρομή σε αυτή την εικοσαετία, ανάμεσα σε αρκετά ποιοτικά προγράμματα και παραγωγές, βλέπεις μια μεγάλη αλήθεια: την ξενομανία. Οτιδήποτε ξένο και εισαγόμενο είναι προτιμότερο και τα κανάλια μπαίνουν σε έναν άτυπο αγώνα δρόμου για να το προβάλουν.
Κωνσταντίνος Καμπάκης, Δημοσιογράφος
