Κινούμενα σχέδια ή αλλιώς ταινίες κινουμένων σχεδίων, είναι οι ταινίες στις οποίες πρωταγωνιστούν ζωγραφιστές φιγούρες, αντί για ηθοποιούς. Οι ήρωες είναι συνήθως άνθρωποι, ζώα ή και φανταστικά πλάσματα, τα οποία είτε μιλούν, είτε συμπεριφέρονται σαν άνθρωποι, είτε και όχι.
Η ιστορία των κινουμένων σχεδίων
Η πρώτη ταινία κινουμένων σχεδίων γυρίστηκε από τον Αμερικανό παραγωγό Τζέιμς Στιούαρτ Μπλάκτον, το 1907 και είχε τον τίτλο «The Haunted Hotel». Με την βοήθεια του Γουόλτ Ντίσνεϊ και της εταιρείας του, αυτό το κινηματογραφικό είδος αναδείχτηκε σε αληθινή τέχνη. Το 1937, έκανε πρεμιέρα στους κινηματογράφους και η ταινία «Η Χιονάτη και οι επτά Νάνοι», που ήταν η πρώτη κινηματογραφική ταινία κινουμένων σχεδίων μεγάλου μήκους, για την οποία απαιτούνταν 24 διαφορετικά σκίτσα για να αποδοθεί μια σκηνική κίνηση διάρκειας ενός δευτερολέπτου. Από τότε μέχρι και σήμερα, έχουν γυριστεί πολλές ταινίες κινουμένων σχεδίων μεγάλου μήκους, από διαφορετικές εταιρείες.
Η δημιουργία των ταινιών
Η δημιουργία αυτών των ταινιών βασίζεται στο «μεταίσθημα» του αμφιβληστροειδούς, που αποτελεί μια ατέλεια του ματιού, κατά την οποία το ανθρώπινο μάτι διατηρεί για λίγο το οπτικό ερέθισμα ενός αντικειμένου, παρότι έχει πάψει να το βλέπει πια, δίνοντας την ψεύτικη εντύπωση του «μετεικάσματος». Η τεχνική Animation χρησιμοποιεί το «μετείκασμα» με τον εξής τρόπο: τα αρχικά σκίτσα ζωγραφίζονται σε διάφανες επιφάνειες και κάθε σχέδιο διαφέρει ελάχιστα από το προηγούμενο. Εν συνεχεία, τα σχέδια φωτογραφίζονται με τη σειρά και δημιουργείται ένα ενιαίο φιλμ. Ενώ το φιλμ προβάλλεται με ταχύτητα, οι φιγούρες των σχεδίων φαίνονται σαν να κινούνται.
Τα πρώτα δείγματα απεικόνισης της κίνησης
Η ιδέα για την απόδοση της κίνησης στο σχέδιο, προϋπήρχε και πριν την ανακάλυψη του φιλμ, των μεθόδων αλλά και των εργαλείων καταγραφής των εικόνων. Πιο συγκεκριμένα, τα πρώτα δείγματα απόπειρας απεικόνισης της κίνησης συναντώνται στην Παλαιολιθική εποχή. Για παράδειγμα, πολλοί άνθρωποι πίστευαν ότι οι ζωγραφιές που ήταν στα σπήλαια, ήταν φτιαγμένες με τέτοιο τρόπο ώστε να «ζωντανεύουν» μπροστά στην φωτιά, γεγονός που πιθανώς να αναφέρεται στις σκιές που δημιουργούνταν. Αργότερα, το 7000π.Χ. δημιουργήθηκε στην Αρχαία Κίνα το θέατρο σκιών, που συνεπάγεται τη δημιουργία μαριονεττών σκιάς και θεωρείται ως μια από τις αρχαιότερες μορφές ψυχαγωγίας αλλά και διηγήσεων ιστοριών «storytelling», το οποίο αναδείχθηκε αργότερα σε μορφή τέχνης στις Ανατολικές χώρες και κυρίως στην Ινδία. Το 1986π.Χ. βρέθηκε μια τοιχογραφία σε έναν αιγυπτιακό τάφο, στην οποία απεικονίζονται, με χρονική διαδοχή, νεαροί στρατιώτες, εκπαιδευόμενοι στην πάλη. Το 2000π.Χ. το κινούμενο σχέδιο κάνει την εμφάνισή του και στην Αρχαία Ελλάδα, πάνω σε διάφορα αντικείμενα, αλλά κυρίως σε αρχαιοελληνικά βάζα. Οι καλλιτέχνες σχεδίαζαν μια εικόνα και στην συνέχεια την ξανασχεδίαζαν περιμετρικά, σε διάφορες στάσεις, θέλοντας έτσι να αποδώσουν την κίνηση στις φιγούρες τους. Επίσης, στον ελληνικό πολιτισμό, ο Πλάτωνας αναφέρεται σε μια σκοτεινή σπηλιά, στους τοίχους της οποίας προβάλλονται κινούμενες σκιές. Η συγκεκριμένη αναφορά γίνεται στην «Αλληγορία του Σπηλαίου». Αυτό που αξίζει να σημειώσουμε είναι ότι, παρόλο που όλα τα ιστορικά παραδείγματα προσπαθούν να πλησιάσουν την έννοια του «Animation», λόγω της έλλειψης του κατάλληλου εξοπλισμού, απέχουν πολύ από το πραγματικό «Animation». Ωστόσο, αναμφίβολα, αποτέλεσαν τα αρχικά βήματα στα οποία στηρίχτηκε η μετέπειτα ανάπτυξή του.
Τα κινούμενα σχέδια είναι ένα θέμα που ενδιέφερε τον άνθρωπο ανέκαθεν και που διαρκώς εξελίσσεται. Πλέον, τα κινούμενα σχέδια αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ψυχαγωγίας μας. Εσένα ποιο είναι το αγαπημένο σου κινούμενο σχέδιο;
Νάσια Πύργου, Δημοσιογράφος
