Τέλος οι πληρωμένες υπερωρίες. Ρεπό ή έξτρα άδεια για όσους δουλεύουν παραπάνω. Οι συγκεκριμένες ρυθμίσεις του νομοσχεδίου που αφορούν την εργατική νομοθεσία, εφόσον φτάσουν προς ψήφιση στη Βουλή, καταργούν την έννοια της υπερωρίας έτσι όπως τη γνωρίζουμε. Δεν επιχειρείται, βεβαίως, κατάργησή της αλλά αντικατάστασή της με μειωμένο ωράριο σε άλλη μέρα ή με περισσότερες ημέρες αδείας.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Ο βασικός κανόνας στο ωράριο των εργαζομένων είναι το λεγόμενο οκτάωρο, που με τόσους αγώνες έχει καθιερωθεί. Η πέραν του οκταώρου εργασία είναι η υπερεργασία, η οποία είναι μια ώρα επιπλέον κάθε ημέρα στο πενθήμερο σύστημα εργασίας ή 1:20 ώρες στο εξαήμερο σύστημα εργασίας. Επίσης είναι και η υπερωρία η οποία έχει συγκεκριμένες προσαυξήσεις, 40%, 60% ή 80%.
Εάν ένας εργαζόμενος δουλέψει ή όχι υπερεργασία, εναπόκειται αποκλειστικά στο διευθυντικό δικαίωμα του εργοδότη του. Με άλλα λόγια ο νόμος δίνει στον εργοδότη την ευχέρεια, παρακάμπτοντας τον κανόνα του οκταώρου, να απαιτήσει από τον εργαζόμενό του να κάτσει 1 ώρα ή 1:20 ώρες επιπλέον στη δουλειά του καλύπτοντας με αυτόν τον τρόπο έκτακτες ανάγκες που μπορεί να προκύψουν στην επιχείρηση. Έτσι ο εργαζόμενος μπορεί να φτάνει να δουλεύει 9 ή 9:20 ώρες ημερησίως κατά την απόλυτη κρίση του εργοδότη του.
Από εκεί και πέρα η παραμονή του εργαζομένου στην εργασία του θεωρείται υπερωρία. Για την οποία ο νόμος τάσσει συγκεκριμένες προϋποθέσεις και λόγους προκειμένου να είναι νόμιμη. Και μια σοβαρή προσαύξηση του μισθού του εργαζομένου, ως αντίβαρο στη μεγάλη πλέον υπέρβαση του οκταώρου που δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι είναι ο κανόνας στην εργασία των μισθωτών, αφού κάποιος μπορεί να φτάσει να δουλεύει 10, 11, 12 ή και παραπάνω ώρες ημερησίως. Η προσαύξηση αυτή είναι απολύτως δικαιολογημένη επειδή ο εργαζόμενος που καλείται να δουλεύει τόσες ώρες, θυσιάζει αντίστοιχες ώρες από την ανάπαυσή του, τη ψυχαγωγία του, την ανατροφή των παιδιών του, την ενασχόληση του με τα κοινά κ.α., πράγματα που ίσως είναι πιο σημαντικά από την εργασία, εάν θέλουμε ολοκληρωμένους και ισορροπημένους πολίτες.
Με βάση τα παραπάνω η επερχόμενη αλλαγή στο καθεστώς των υπερωριών και η «ανταλλαγή» των ωρών αυτών με μειωμένο ωράριο σε άλλη ημέρα ή με «αναγκαστική» άδεια, βάλλει ευθέως κατά του οκταώρου ως κανόνα στην απασχόληση των μισθωτών. Βάλλει δηλαδή στον πυρήνα του εργατικού δικαίου. Μπορεί να παρατηρήσουμε φαινόμενα εργαζόμενου να δουλεύει για κάποιες εβδομάδες ή κάποιους μήνες 10 ή 11 ή 12 ώρες ημερησίως, με γνώμονα τις ανάγκες της επιχείρησης, θυσιάζοντας όλα τα σημαντικά πράγματα που προαναφέραμε. Και το επόμενο χρονικό διάστημα να υποαπασχολείται με 3 ή 4 ή 5 ώρες ημερησίως για να εξισορροπηθούν οι προηγούμενες υπερωρίες. Αυτό, όπως αντιλαμβάνεται κανείς δια γυμνού οφθαλμού, είναι ευθεία κατάργηση του οκταώρου ως κανόνα στη μισθωτή εργασία με όλες τις συνακόλουθες αρνητικές επιπτώσεις στη ζωή του εργαζομένου.
Από όλα τα παραπάνω προκύπτει ότι διαταράσσεται σφόδρα η λεπτή ισορροπία ανάμεσα στις ανάγκες της επιχείρησης και στις ανάγκες των εργαζομένων. Ο εργοδότης, προκειμένου να αντιμετωπίσει τις έκτακτες ανάγκες της επιχείρησής του, έχει ήδη στη φαρέτρα του το όπλο της υπερεργασίας. Αν η δουλειά είναι τόση που δεν βγαίνει μπορεί πάντα να προσλάβει έναν ακόμη εργαζόμενο με τετράωρο ή και με ωρομίσθιο, δημιουργώντας έτσι και μια νέα θέση εργασίας. Δε βλέπω, λοιπόν, τον λόγο να εξουθενώνει τους ήδη απασχολούμενους με υπερωριακή απασχόληση.
Εν κατακλείδι, θεωρώ ότι η συγκεκριμένη μεταρρύθμιση αφενός δεν είναι απαραίτητη διότι, ως ελέχθη, ο εργοδότης έχει ήδη αποτελεσματικούς τρόπους για να αντιμετωπίσει τις έκτακτες ανάγκες της επιχείρησής του και αφετέρου μπορεί να οδηγήσει σε περιόδους εργασιακής εξουθένωσης και άλλες περιόδους υποαπασχόλησης για τους εργαζομένους.
Αναστάσιος Γαζέτης, Δικηγόρος
Πατήστε εδώ για να επικοινωνείτε μαζί του
