Μεταπηδήστε στο περιεχόμενο

Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΩΣ ΜΕΣΟ (ΨΥΧΟ)ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

Η δύναμη της μουσικής στον άνθρωπο ανέκαθεν αποτελούσε ένα μυστήριο. Από τους αρχαίους χρόνους πολλοί πολιτισμοί προσπάθησαν να αποδώσουν και να ερμηνεύσουν την έννοια της μουσικής, καθώς επίσης και τις ευεργετικές της ιδιότητες.

Η πρώτη αναφορά της μουσικής ως θεραπεία συναντάται στην Παλαιά Διαθήκη (16:14-16, 21-23), σύμφωνα με την οποία ο βασιλιάς Σαούλ χρησιμοποιούσε την άρπα για να καταπολεμήσει το “κακό” μέσα του (πιθανώς αναφέρεται στην ψυχική του κατάπτωση, όπως κατάθλιψη ή αθυμία).

Αρχαία Ελλάδα

Οι αρχαίοι Έλληνες χαρακτήριζαν την μουσική ως δύναμιν. Πληθώρα αναφορών παρουσιάζουν την μουσική ως μέσο ψυχικής και ψυχολογικής κάθαρσης. Ο Δάμωνας (δάσκαλος μουσικής του Σωκράτη και του Περικλή) υποστήριζε τη σύνδεση μουσικής και ψυχής, αφού η πρώτη έχει τη δύναμη να αντιπροσωπεύει κινήσεις της δεύτερης. Αντιλήψεις τις οποίες ασπάζονται επίσης ο Πλάτωνας (Πολιτεία και  Νόμους) και ο Αριστοτέλης (Πολιτικά).

Η μουσική είχε τη δύναμη να επηρεάσει τον ψυχικό και ψυχολογικό κόσμο, όχι ωστόσο οποιαδήποτε μουσική, αλλά συγκεκριμένες αρμονίες και συγκεκριμένοι μουσικοί τρόποι. Από τη άλλη, οι Ορφικοί και οι Πυθαγόρειοι χρησιμοποιούσαν επωδές (μαγικά τραγούδια με τα οποία έδιωχναν τους δαίμονες και θεράπευαν σωματικά και ψυχικά όσους νοσούσαν) και παιάνες (άσμα προς τιμήν του Απόλλωνα, για να τους προστατεύσει από τα άσχημα και δεινά). Επιπλέον, η μουσική συνόδευε τους πυθαγόρειους σε καθημερινή βάση, πριν και μετά τον ύπνο για να αποκτήσει το σώμα και η ψυχή τους την απαραίτητη ηρεμία ή ενέργεια.

Μεσαίωνας

Στον Μεσαίωνα, οι συνθήκες για ανθρώπους με ψυχικές διαταραχές ήταν δυσμενείς. Ωστόσο, στην Κωνσταντινούπολη του 1560  ανακαλύφθηκε πως στους τότε ψυχιατρικούς θαλάμους η μουσική χρησιμοποιούταν ως θεραπεία.

Στα χρόνια της Αναγέννησης είχαν γίνει αντιληπτές οι ευεργετικές δράσεις της μουσικής σε άτομα που εμφάνιζαν ψυχολογική κατάπτωση. Εκ παραλλήλου, ο Gioseffo Zarlino ενσωμάτωσε αυτές τις αντιλήψεις υποστηρίζοντας πως η αρμονία της μουσικής είναι εκείνη που επηρεάζει και λυτρώνει τον ανθρώπινο οργανισμό τόσο σε ψυχικά θέματα (παραφροσύνη) όσο και σε σωματικά (πόνοι, ακοή, ασθένειες όπως η πανούκλα).

Τον 17ο και 18ο αιώνα υποστηρίζεται η άποψη πως η επίδραση της μουσικής στον ανθρώπινο οργανισμό οφείλεται σε δονήσεις. Οι ηχητικές αυτές δονήσεις φτάνουν αρχικά στην επιφάνεια του δέρματος και στην συνέχεια μεταφέρονται μέσω των νευρικών ιστών σε όλο τον οργανισμό.

Το 1789, συντάσσεται το πρώτο άρθρο που αναφέρεται στη μουσικοθεραπεία Music Psychically Considered, από άγνωστο συντάκτη, ενώ από το 1864 συγγράφονται βιβλία τα οποία αναφέρονται έμμεσα στην μουσικοθεραπεία (A. Janikowski, Pathology and therapy of mental diseases).

Το 1877 με την ανακάλυψη του φωνογράφου, η μουσική λειτουργούσε ως ηρεμιστικός παράγοντας στους ασθενείς, ενώ το 1891 το μουσικό συγκρότημα Guild of St. Cecilia (το οποίο απαρτίζονταν από τρεις τραγουδιστές, δύο βιολιά και μία άρπα), ξεκινά την επίσκεψη σε νοσοκομεία του Λονδίνου καταγράφοντας σε περιοδικά τα ερευνητικά τους αποτελέσματα.

Το 1950 ιδρύεται η Διεθνής Ένωση Μουσικοθεραπείας (NAMT, National Association of Music Therapy) και το 1971 η Αμερικάνικη Ένωση Μουσικοθεραπείας (AAMT, American Association of  Music Therapy).

Μουσικοθεραπεία του σήμερα

O K. Bruscia αναφέρει τη Μουσικοθεραπεία ως τέχνη, επιστήμη και διαπροσωπική σχέση. Στην ουσία πρόκειται για μία οργανωμένη κλινική προσέγγιση κατά την οποία εκμεταλλευόμαστε τη μουσική για να εκφράσουμε τον εαυτό μας και ο  άνθρωπος ανακαλύπτει τον εαυτό του δημιουργώντας. Σε μία συνεδρία μουσικοθεραπείας επιδιώκεται η επικοινωνία μεταξύ του θεραπευτή και του πελάτη μέσω της μουσικής.

Δεν υπάρχουν ασθενείς ή θεραπευόμενοι, αλλά πελάτες οι οποίοι έχουν ενεργητικό ρόλο καθ’ όλη τη διάρκεια της συνεδρίας. Ο ρόλος του μουσικοθεραπευτή είναι να  δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες, έτσι ώστε ο πελάτης να έχει τα κατάλληλα υλικά όταν το επιλέξει ο ίδιος.  Με λίγα λόγια η μουσικοθεραπεία δεν εστιάζει στο μουσικό αποτέλεσμα,  αλλά στην επικοινωνία, την δημιουργικότητα, και την έκφραση, επιδιώκοντας να ανακαλύψει ο άνθρωπος κάθε πτυχή του εαυτού του.

Σκάναρε και προχώρησε την έρευνα:

Έρευνα, Φραντζέσκα Αλλιάι (μουσικός – μουσικολόγος)

 

Βιβλιογραφία:

  1. Ewelina Dobrzyńska, et al. “Music Therapy – History, Definitions and Application.” ResearchGate, unknown, Mar. 2006, 47 – 52. Πρόσβαση 02 Απρ. 2021. researchgate.net/publication/282647747_Music_Therapy_-_History_definitions_and_application.
  2. “History of Music Therapy: From Antiquity to Today – Sam’s Fans.” Sam’s Fans, 24 Jan. 2019, Πρόσβαση Απρ. 2021. https://samsfans.org/history-music-therapy/
  3. Δρ.Ψαλτοπούλου – Καμίνη, Ντόρα.Μουσικοθεραπεία: Ο τρίτος δρόμος. Σύνδεσμος ελληνικών ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών.
  4. Παπαδοπούλου Ζωή. Μουσική και ψυχοσωματική αγωγή στην Αρχαία Ελλάδα.

 

Share this!

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *