Ναρκωτικά. Ένα θέμα που για άλλους αποτελεί ένα κεφάλαιο κλειστό, όπου νικάει ο φόβος, η άγνοια και τα ταμπού σε σχέση με την ενημέρωση, για άλλους, πάλι, είναι τρόπος ζωής, ποιοτικής ή μη, ενώ για άλλους είναι ένα κεφάλαιο ανεξερεύνητο, με προοπτικές να εξερευνηθεί. Οι τελευταίοι, είναι οι: “Ξέρω τον εαυτό μου, μπορώ να σταματήσω”. Όλες οι παραπάνω κατηγορίες μοιάζουν να έχουν τελείως διαφορετική ιδιοσυγκρασία και ιδεολογία πάνω στο ζήτημα, ωστόσο έχουν ένα κοινό: έλλειψη ενημέρωσης. Οι πρώτοι κλείνουν την πόρτα εντελώς. Οι δεύτεροι δεν γνώριζαν πριν να είναι πολύ αργά. Οι τελευταίοι έχουν μία άνευ λόγου σιγουριά χωρίς την βιωματική εμπειρία. Όμως, τι είναι τα ναρκωτικά τελικά;
Τι είναι και ποια είναι τα ναρκωτικά;
Ένας ειδικός, θα έλεγε ότι οποιαδήποτε ουσία φυσική ή τεχνητή, που μπορεί να δράσει στο κεντρικό νευρικό σύστημα, κατασταλτικά ή διεγερτικά, είναι εξαρτησιογόνος και συγκαταλέγεται στην κατηγορία των ναρκωτικών. Η χρήση των ουσιών αυτών επηρεάζει την αντίληψη και τη διάθεση και προκαλεί άλλοτε ευχάριστα και άλλοτε δυσάρεστα συναισθήματα. Εκτός από τις παράνομες, υπάρχουν και πολλές ουσίες που επιδρούν με τον ίδιο τρόπο στο σώμα και τον ψυχισμό. Η διάκριση αυτή μεταξύ νόμιμων και παράνομων ουσιών γίνεται στο πλαίσιο της υπάρχουσας νομοθεσίας. Στην πραγματικότητα όμως και οι δύο αυτές κατηγορίες ουσιών προκαλούν εξάρτηση, χωρίς να σημαίνει ότι η παράνομη δημιουργεί μεγαλύτερη.
Σύμφωνα με τον ΚΕΘΕΑ, στα ελληνικά με τον όρο «ναρκωτικά» εννοούμε κυρίως τις παράνομες ουσίες, όπως το χασίς, την ηρωίνη, την κοκαΐνη, το «έκσταση» κ.ά. Ωστόσο ναρκωτική ή εξαρτησιογόνο δράση έχουν και πολλές ουσίες, των οποίων η χρήση είναι νόμιμη. Η χρήση του αλκοόλ και του καπνού, για παράδειγμα, είναι απολύτως νόμιμη (για τους ενήλικες) και ενταγμένη στην κοινωνική ζωή, η κατάχρησή τους, όμως, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή εξάρτηση και προβλήματα υγείας. Η κατάχρηση ηρεμιστικών και αγχολυτικών χαπιών μπορεί, επίσης, να οδηγήσει σε εξάρτηση. Ουσίες εισπνεόμενες, όπως σπρέι, κόλλες, βενζίνη, αέριο από γκαζάκια βουτανίου κατατάσσονται επίσης στις εξαρτησιογόνες ουσίες. Επίσημα, οι κατηγορίες ναρκωτικών είναι επτά και κατατάσσονται ανάλογα με τον τρόπο με τον οποίο επηρεάζουν τον οργανισμό του χρήστη.
Κατασταλτικά (Depressants)
Τα κατασταλτικά, επιβραδύνουν τα μηνύματα ανάμεσα στον εγκέφαλο και το σώμα, ενώ δεν δημιουργούν απαραίτητα μελαγχολία στον χρήστη. Η επιβράδυνση των μηνυμάτων στην πραγματικότητα επηρεάζουν:
-την συγκέντρωση και τον συντονισμό του εγκεφάλου
-την ικανότητα ανταπόκρισης στην πραγματικότητα.
Μικρές δόσεις κατασταλτικών μπορεί να δώσουν στον χρήστη ένα αίσθημα χαλάρωσης, ηρεμίας, ενώ μειώνουν τις τυχόν αναστολές του. Μεγαλύτερες δόσεις όμως, μπορεί να προκαλέσουν υπνηλία, τάση προς έμετο, αναισθησία ή ακόμη και θάνατο. Παραδείγματα κατασταλτικών ουσιών είναι τα εξής: το αλκοόλ, οι βενζοδιαζεπίνες (ηρεμιστικά όπως το Valium), η κάνναβη, η κεταμίνη (είναι ουσία που χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο στην κτηνιατρική ως ταχύτατο αναισθητικό-καταπραϋντικό φάρμακο, σε μικρές δόσεις όμως έχεις ψυχοδηλωτικές και διασχιστικές επιδράσεις), GHB (γάμμα-υδροξυβουτυράτη, ή κοινώς γνωστό ως υγρή έξταση) και τέλος τα οπιοειδή (ηρωίνη, μορφίνη, κωδεϊνη).
Παραισθησιογόνα (Hallucinogens)
Τα παραισθησιογόνα αλλάζουν την αίσθηση της πραγματικότητα, έχοντας ενδεχομένως κάποιου είδους παραισθήσεις. Οι αισθήσεις, η ακοή, η αφή, η όραση, η όσφρηση αρχίζουν να αλλοιώνονται όντας αισθητές εντελώς διαφορετικά. Για παράδειγμα, ο χρήστης ενδεχομένως να βλέπει ή να ακούει ανύπαρκτα πράγματα, ενώ μπορεί να έχει ασυνήθιστες σκέψεις ή συναισθήματα.
Μικρές δόσεις διεγερτικών μπορούν να προκαλέσουν στον χρήστη το αίσθημα ότι επιπλέει, μούδιασμα, σύγχυση, αποπροσανατολισμό, ή ζάλη. Μεγαλύτερες δόσεις μπορεί να προκαλέσουν παραισθήσεις, απώλεια μνήμης, άγχος, αυξημένους καρδιακούς παλμούς, παράνοια, πανικό, επιθετική συμπεριφορά και δυσφορία. Παράδειγμα διεγερτικών ουσιών: η κάνναβη, η κεταμίνη, το LSD (lysergic acid diethylamide, ψυχοτρόπος ουσία), ψιλοκυβίνη (κοινώς γνωστή ουσία ως «μαγικά μανιτάρια»), PCP (φαινκυκλιδίνη, ή κοινώς γνωστή ως «αγγελόσκονη»)
Διεγερτικά (Stimulants)
Τα διεγερτικά επιταχύνουν τα μηνύματα ανάμεσα στον εγκέφαλο και το σώμα. Αυτή η επιτάχυνση μπορεί να προκαλέσει αύξηση των καρδιακών παλμών και της πίεσης του αίματος, αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος, μειωμένη όρεξη για φαγητό, ναυτία και αϋπνία. Σε μικρές δόσεις ο χρήστης αισθάνεται περισσότερο ξύπνιος, ενεργητικός, με αυτοπεποίθηση και σε εγρήγορση. Σε μεγάλες δόσεις μπορούν να προκαλέσουν ανησυχία, πανικό, επιληπτικές κρίσεις, στομαχικές κράμπες ή παράνοια. Παραδείγματα διεγερτικών ουσιών είναι: οι αμφεταμίνες (crystal meth-ice, speed), η καφεΐνη, η κοκαΐνη, η έξταση (MDMA) και η νικοτίνη.
Αναλγητικά (Anelgesics)
Τα αναλγητικά –ή παυσίπονα- ανακουφίζουν τα συμπτώματα του πόνου. Πολλοί άνθρωποι προσλαμβάνουν δόσεις πολύ μεγαλύτερες από το προβλεπόμενο είτε για να αυτοκαταστραφούν είτε για να «φτιαχτούν». Πολλές φορές, μπορεί να χρησιμοποιηθούν στην υπερβολή από άτομα που υποφέρουν από χρόνιο πόνο. Άτομο που χρησιμοποιεί υψηλές δόσεις αναλγητικών αδρανοποιεί τον φυσικό τρόπο αντιμετώπισης του πόνου από τον οργανισμό με αποτέλεσμα ο μόνος τρόπος ανακούφισης του πόνου να είναι η πρόσληψη της ουσίας. Κάποια, όπως η ασπιρίνη, η παρακεταμόλη και η ιβουπροφαίνη βρίσκονται ελεύθερα στο εμπόριο, ενώ άλλα θέλουν συνταγή γιατρού, όπως: η κωδείνη, η μορφίνη, η φαιντανύλη (ένα συνθετικό οπιοειδές το οποίο χρησιμοποιείται ως αναλγητικό κατά την διάρκεια της αναισθησίας), πεθιδίνη (συνθετικό οπιοειδές), οξυκωδόνη (ημισυνθετικό αναλγητικό από κωδεϊνη).
Εισπνεόμενα (Inhalants)
H κατηγορία αυτή, περιλαμβάνει ουσίες οι οποίες μπορούν να βρεθούν ακόμη και σε ένα νοικοκυριό, ενώ δεν αντιμετωπίζονται συνήθως σαν ναρκωτικές ουσίες, παρ’ όλο που αρκετός κόσμος τις χρησιμοποιεί για αυτό το λόγο. Όταν τα εισπνεόμενα αυτά προϊόντα προσλαμβάνονται για αυτό το σκοπό, ονομάζονται inhalants. Τα inhalants, είναι ουσίες που προσλαμβάνονται είτε από τη μύτη, είτε από το στόμα. Απορροφώνται από το αίμα πάρα πολύ γρήγορα επηρεάζοντας γρήγορα τον χρήστη. Πολλά inhalants, επηρεάζουν το κεντρικό νευρικό σύστημα και επιβραδύνουν την εγκεφαλική λειτουργία. Ο τρόπος με τον οποίο επηρεάζουν τον εγκέφαλο μοιάζει με τον τρόπο που επηρεάζει το αλκοόλ: ασαφής ή παραμορφωμένη ομιλία, έλλειψη συντονισμού (έλεγχος κίνησης του σώματος), ευφορία, ζάλη, πολλές φορές δημιουργούν παραισθήσεις, τάση προς έμετο και πονοκέφαλο που διαρκεί αρκετή ώρα.
Υπάρχουν τέσσερις κύριοι τύποι εισπνεόμενων ουσιών: πτητικοί διαλύτες (υγρά που μετατρέπονται σε αέρια σε θερμοκρασίες δωματίου, όπως διαλύτες χρωμάτων, κόλλες, βενζίνη, διορθωτικά υγρά), αεροζόλ σπρέι (βαφές ψεκασμού, αποσμητικά, σπρέι καταπολέμησης εντόμων και σπρέι φυτικών ελαίων), αέρια (οξείδιο του αζώτου –laughing gas-, προπάνιο, βουτάνιο, ήλιο), νιτρώδη άλατα (όπως αποσμητικά χώρου).
Οπιοειδή (Opioids)
Τα οπιοειδή είναι ένας τύπος παυσίπονων τα οποία μπορούν να δημιουργηθούν από το φυτό της παπαρούνας (ηρωίνη), ή να δημιουργηθούν συνθετικά (φαιντανύλη). Είναι ιδιαίτερα εθιστικά, καθώς και μπορούν να δώσουν ένα αίσθημα απίστευτης ευφορίας, ενώ ύστερα από συνεχιζόμενη χορήγηση οπιοειδών αναπτύσσεται σωματική εξάρτηση που μπορεί να οδηγήσει σε σύνδρομο στέρησης ύστερα από την διακοπή πρόσληψής τους.
Παραδείγματα οπιοειδών ουσιών είναι: η κωδεϊνη, η ηρωίνη, η μεθαδόνη (λειτουργεί συχνά σαν υποκατάστατο της ηρωίνης κατά την διαδικασία απεξάρτησης του τοξικομανούς με σοβαρούς κινδύνους εξάρτησης σε αυτή την ουσία έναντι της ηρωίνης) και η οξυκωδόνη.
Κάνναβη
Τα κυριότερα προϊόντα της κάνναβης είναι η μαριχουάνα το πρασινωπό μείγμα αποξηραμένων θρυμμάτων από όλα τα μέρη του φυτού, που περιέχει 0,2-5% THC και χρησιμοποιείται ευρέως για ευφορικούς και θεραπευτικούς λόγους. To χασίς, σκουρόχρωμο αποξηραμένο ρετσίνι που βγαίνει από τις αδενικές τρίχες του φυτού, που περιέχει 5-12% THC. Και το χασισέλαιο, παχύρρευστο υλικό που παράγεται από παράνθια φύλλα της κάνναβης, περιέχει 20-60% THC και δεν έχει ευρεία χρήση.
Το συστατικό που προκαλεί το «ανέβασμα» κατά την χρήση είναι το δέλτα-9- τετραϋδροκανναβινόλη (THC). Αυτή η κατηγορία ουσιών συμπεριλαμβάνει τα κανναβινοειδή και διάφορα συνθετικά. Το χρόνιο κάπνισμα κάνναβης συνδέεται με τον βήχα, παραγωγή πτυέλων, δύσπνοια και άλλων συμπτωμάτων της χρόνιας βρογχίτιδας καθώς και 3 τσιγάρα κάνναβης μπορούν να προκαλέσουν την ίδια βλάβη στους πνεύμονες όπως ένα ολόκληρο πακέτο τσιγάρα, ενώ οι τακτικοί καπνιστές παρουσιάζουν παθολογικές αλλαγές στα κύτταρα των πνευμόνων παρόμοια με εκείνα που προηγούνται της ανάπτυξης του καρκίνου του πνεύμονα στους καπνιστές καπνού. Ωστόσο, ιατρικές μελέτες από τον Franjo Grotenhermen αναφέρει ότι η ιατρική χρήση της κάνναβης έχει θετικά αποτελέσματα στη θεραπεία πολλών ασθενειών.
Χρήστης ναρκωτικών: Επιλογή ή κάτι άλλο;
Πολλές φορές, παρά την προσπάθεια πολλών οργανισμών για την ευαισθητοποίηση της κοινωνίας γύρω από τους χρήστες ναρκωτικών, η δεύτερη γυρίζει την πλάτη στους τοξικομανείς, καθώς και η κοινή γνώμη συνήθως τους κατατάσσει σε μία κατηγορία της οποίας αξίζει η απομόνωση, η περιφρόνηση και η αδιαφορία. Οι παραπάνω παραδοχές, βεβαίως μη καθολικές, προκύπτουν από το γεγονός ότι μία μεγάλη πλειοψηφία θεωρεί ότι ο δρόμος προς τα ναρκωτικά ήταν συνειδητή επιλογή. Είναι αλήθεια, πως τα ναρκωτικά τις περισσότερες φορές είναι επιλογή, εκτός και αν χορηγηθούν με την βία για την άσκηση εξουσίας και ελέγχου σε άτομα ή αν το άτομο γεννηθεί εθισμένο, απόρροια της χρήσης της μητέρας του κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης. Ωστόσο, πολλές φορές δεν είναι συνειδητή επιλογή. Τι οδηγεί λοιπόν ένα άτομο στην χρήση; Να τονίσουμε ότι οι διαπιστώσεις και τα συμπεράσματα που θα τεθούν στην παρούσα έρευνα αφορούν τους εξαρτημένους χρήστες ναρκωτικών και όχι ανθρώπους που ήρθαν σε επαφή με την χρήση και παρέμειναν σε πειραματικό στάδιο, χωρίς να οδηγηθούν στην εξάρτηση ή χωρίς την παρέμβαση κάποιας βοήθειας για την διακοπή της χρήσης.
Γεννήθηκαν… για να θέλουν να εθιστούν
Σύμφωνα με τον Ιατρικό Σύλλογο Θεσσαλονίκης, περίπου 400 γονίδια που φαίνεται να καθορίζουν πόσο προδιατεθειμένος είναι κανείς για εθισμό σε ουσίες προσδιορίστηκαν με τη βοήθεια λογισμικού που αναλύει γενετικές αλληλουχίες. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι η τάση εθισμού σε ουσίες καθορίζεται κατά 60% από γενετικούς παράγοντες. Στην τελευταία μελέτη, οι Κινέζοι ερευνητές εστιάστηκαν σε τέσσερις εθιστικές ουσίες -κοκαΐνη, οπιοειδή, αλκοόλ και νικοτίνη- και χαρτογράφησαν τα μεταβολικά μονοπάτια που σχετίζονται με τη δράση των ουσιών αυτών.
Τα γονίδια που καθορίζουν αυτές τις μεταβολικές λειτουργίες επιτρέπουν στα ναρκωτικά να ενεργοποιούν μηχανισμούς επιβράβευσης στον εγκέφαλο. «Αυτά τα κοινά μονοπάτια ίσως αποτελούν τη βάση για κοινούς μηχανισμούς επιβράβευσης και απόκρισης και θα μπορούσαν να αποτελέσουν στόχους για αποτελεσματικές θεραπείες που καλύπτουν μεγάλο εύρος διαταραχών εθισμού» γράφουν οι ερευνητές στην ηλεκτρονική επιθεώρηση PLoS Computation Biology. Προκειμένου να προσδιορίσουν τα πλέον «ύποπτα» γονίδια, οι επιστήμονες εξέτασαν 1.000 δημοσιεύσεις από την επιστημονική βιβλιογραφία των τελευταίων 30 χρόνια και συγκέντρωσαν στοιχεία για 1.500 γονίδια που θα μπορούσαν να σχετίζονται με τους εθισμούς. Ορισμένα από τα γονίδια αυτά εμφανίζονταν πιο συχνά στη βιβλιογραφία και το λογισμικό που χρησιμοποίησαν οι ερευνητές περιόρισε τη λίστα των υπόπτων στα 396 γονίδια.
Νηστικό ζώο: Διαλέγει φαγητό ή κόκα;
Την παραπάνω παραδοχή την ασπάζεται και ο ΚΕΘΕΑ. Η χρήση ψυχοδραστικών ναρκωτικών είναι παγκόσμια, με τη μια ή την άλλη μορφή, και η ιστορία της φτάνει μέχρι πολύ παλιά, στις απαρχές της εμφάνισης του ανθρώπου και πέρα από αυτήν. Υπάρχουν άφθονα παραδείγματα ζώων που αναζητούν τις επιδράσεις των ναρκωτικών. Στο εργαστήριο, οι πίθηκοι θα πατήσουν το μοχλό για την κοκαΐνη, προτιμώντας τον από εκείνον του φαγητού. Οι γάτες τρελαίνονται από το φυτό κάτνιπ ή νεπέτα η γατόφιλη (Nepeta cataria) και ο αφρικανικός ελέφαντας θα ταξιδέψει χιλιόμετρα μόνο και μόνο για να μεθύσει με τον καρπό ενός συγκειμένου δέντρου, που έχει υποστεί ζύμωση. Τίποτε στη φύση δεν είναι τυχαίο, όμως δεν έχει ακόμα διατυπωθεί η θεωρία που εξηγεί γιατί αντιδρούμε στα ναρκωτικά με το συγκεκριμένο τρόπο.
Όσον αφορά ξεχωριστές περιπτώσεις και όχι ολόκληρα είδη, η έρευνα πάνω σε ζώα έχει δείξει ότι μερικές φορές υπάρχει μια γενετική προδιάθεση για την χρήση ορισμένων ουσιών. Ολοένα και περισσότερα στοιχεία συνηγορούν υπέρ του ότι κληρονομικοί παράγοντες μπορούν να προδιαθέσουν κάποιους ανθρώπους να αναπτύξουν προβλήματα σχετικά με το αλκοόλ. Τέτοιοι παράγοντες αλληλεπιδρούν με τη διαθεσιμότητα, τον κοινωνικό περίγυρο και άλλους σημαντικούς παράγοντες.
Και ναι. Το «Παίρνω ναρκωτικά γιατί είναι ωραία», είναι καλή δικαιολογία.
Ωστόσο θα ήταν λάθος να εναποθέσουμε την στροφή στα ναρκωτικά μόνο σε βιολογικούς παράγοντες. Η διασκέδαση είναι ένας μεγάλος παράγοντας και ένα μεγάλο και λογικό κίνητρο για την ώθηση στις ουσίες. Πολλοί αμφιβάλλουν ότι η διασκέδαση είναι ένα ισχυρό κίνητρο, ξεχνώντας πόσο συνυφασμένο είναι το αλκοόλ, το τσιγάρο και ο καφές με την διασκέδαση των ενηλίκων, μόνο και μόνο επειδή οι παραπάνω ουσίες είναι επιτρεπόμενες από το νόμο. Ο τρόπος με τον οποίο δρουν οι ουσίες στους οργανισμούς των ανθρώπων και ο λόγος που προσλαμβάνονται είναι ακριβώς ο ίδιος και δεν θα πρέπει να συγχέεται τι επιτρέπεται από την νομοθεσία με το ποια χρήση είναι θεμιτή ή αθέμιτη. Οι περισσότεροι χρήστες ναρκωτικών, ομολογούν λοιπόν ότι κάνουν χρήση επειδή τους αρέσει, τονίζοντας την γοητεία των επιδράσεων. Οι ίδιοι όμως χρήστες, με έλλειψη παιδείας και γνώσης πάνω στο ναρκωτικό που οι ίδιοι χρησιμοποιούν, αγνοούν στην αρχή της χρήσης τους ότι τώρα ενδεχομένως οι επιδράσεις της ουσίας τους προκαλούν ευφορία, αλλά μετά την σωματική τους εξάρτηση, η χρήση θα είναι ο τρόπος με τον οποίο θα καταφέρνουν να πραγματοποιούν τις φυσικές διεργασίες τους, όπως το να σηκωθούν απ’ το κρεβάτι τους, μέχρι το να μιλήσουν.
Αυτοκαταστροφή
Άλλα βαθύτερα ψυχολογικά αίτια, είναι η αυτοκαταστροφική ριψοκίνδυνη συμπεριφορά. Οι προφανείς κίνδυνοι από την κατάχρηση ή την υπερβολική χρήση ουσιών έχουν οδηγήσει στην υπόθεση ότι μερικές φορές η χρήση παρακινείται από αυτοκαταστροφικές τάσεις. Η εξάρτηση από το αλκοόλ, για παράδειγμα, έχει χαρακτηριστεί «χρόνια αυτοκτονία». Έχει παρατηρηθεί συχνά ότι οι χρόνιοι χρήστες ουσιών εμφανίζουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και μερικές φορές έχουν έντονα αισθήματα επιθετικότητας απέναντι στον εαυτό τους.
Φταίνε, ή δε φταίνε οι κακές παρέες;
Τα κοινωνικά αίτια είναι συνήθως τα πιο δημοφιλή. Η επανάσταση των νέων από την γονεϊκή εξουσία και η στροφή στους πειραματισμούς τόσο από περιέργεια για το άγνωστο όσο και για την ανάγκη ένταξης σε μία ομάδα ανθρώπων με κοινό χαρακτηριστικό την χρήση είναι ένα οξύμωρο. Από την μία το άτομο ζητά απεγνωσμένα να απεγκλωβιστεί από τον ασφυκτικό οικογενειακό κλοιό της «καταπίεσης», ενώ από την άλλη φτάνει στα άκρα, δοκιμάζοντας ουσίες για να γίνεται αποδεκτός από μία παρέα, πράγμα που σημαίνει ότι εγκλωβίζεται σε μία άλλη κοινωνική ομάδα αντί της οικογένειας. Πολλοί γονείς, κάνουν το λάθος να νομίζουν ότι εάν το παιδί τους δεν συναναστρεφόταν με την εκάστοτε «κακή επιρροή» θα έμενε μακριά από τα ναρκωτικά. Αυτό είναι λάθος. Οι γονείς ξεχνούν ότι το παιδί επιλέγει τις παρέες του και το γεγονός ότι επέλεξε τη συγκεκριμένη παρέα που συγκεντρώνει το κοινό χαρακτηριστικό της χρήσης, καθρεπτίζει και την δική του προδιάθεση. Το άτομο γοητεύεται από το lifestyle της εκάστοτε κοινωνικής ομάδας, όποιο και να είναι αυτό, όπου σε αυτό εμπεριέχεται η χρήση ουσιών και τους προσεγγίζει. Ωστόσο, ο κάθε άνθρωπος είναι μία διαφορετική προσωπικότητα και δεν μπορούμε να είμαστε απόλυτοι. Άνθρωποι που νιώθουν μόνοι αναζητούν σανίδες σωτηρίας για να νιώσουν κοινωνικά αποδεκτοί. Σε περίπτωση που η ανάγκη τους για συντροφικότητα ανταποκριθεί από έναν κύκλο ανθρώπων με κοινό χαρακτηριστικό την χρήση, τότε είναι πιθανό το άτομο, από φόβο, να μην χάσει τους φίλους του να πέσει στην χρήση.
Είναι λόγος η κοινωνική ή οικονομική δυσπραγία;
Η κοινωνία ωστόσο, δεν περιστρέφεται μόνο γύρω από τα άτομα που την απαρτίζουν αλλά και από τις συνθήκες που επικρατούν. Στις περιοχές με μεγάλα κοινωνικά προβλήματα όπως φτώχεια, ανέχεια, ανεργία, οι ουσίες μπορούν να επιτελούν μία σειρά λειτουργιών όπως απώθηση των προβλημάτων της καθημερινής ζωής, αλλά και μια καθημερινή ρουτίνα που οικοδομείται γύρω από την εξεύρεση χρημάτων για ναρκωτικά για την αγορά τους, καθώς και μια πηγή εισοδήματος από την πώλησή τους.
Αυτός είναι ο λόγος που η «οικονομία των ναρκωτικών» συχνά επικρατεί εκεί όπου οι πολιτικοί, οικονομικοί και κοινωνικοί θεσμοί έχουν αποτύχει στην τοπική κοινότητα.
Όποια και να είναι τα αίτια της χρήσης, η επιστημονική κοινότητα θεωρεί πως πρόκειται για μία διαταραχή, είτε αυτή πηγάζει από το ανικανοποίητο, είτε από τον κοινωνικό περίγυρο. Άνθρωποι ωστόσο με γενετική προδιάθεση στον εθισμό ή ψυχολογική αδυναμία, φέρουν αυτή την τάση για εθισμού σε όλο το φάσμα της ζωής τους, ακόμη και μετά την απεξάρτησή τους. Απλώς… κοιμάται.
Ναρκωτικά και Πολιτεία
Εκπαίδευση
Στην Ελλάδα, ο κόσμος των ναρκωτικών παρ’ όλο που βρίσκεται στα σχολικά προαύλια και τους πανεπιστημιακούς χώρους, απουσιάζει από τα σχολικά εγχειρίδια. Η ενημέρωση των νέων περιορίζεται στην προσωπική αναζήτηση του καθενός, πολλές φορές από έμπιστες και άλλες από αναξιόπιστες πηγές, ενώ πολλές φορές η χρήση προηγείται της ενημέρωσης για τις επιπτώσεις. Πρωτοβουλίες για την ενημέρωση μαθητών και γονέων για τα ναρκωτικά, τα είδη και τις επιδράσεις τους αναλαμβάνουν συχνά οργανισμοί όπως ο ΚΕΘΕΑ και ο ΟΚΑΝΑ. Ωστόσο, στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα αυτό το κεφάλαιο είναι ανύπαρκτο από την ύλη, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται πολλές παραφιλολογίες γύρω από το ζήτημα. Οι ίδιοι οι γονείς, επίσης, δεν φροντίζουν να λαμβάνουν την απαραίτητη γνώση για το ζήτημα. Είναι λίγοι οι γονείς οι οποίοι έχουν μπει σε διαδικασία ενημέρωσης για τα χαρακτηριστικά που συγκεντρώνει ένα άτομο που έχει προδιάθεση στη χρήση ουσιών, ενώ ακόμη αδυνατούν να αναγνωρίσουν και να διαβάσουν τα σημάδια που μαρτυρούν την χρήση στο παιδί τους. Φυσικά, η άρνηση, παίζει πολύ μεγάλο ρόλο, κάτι το οποίο είναι τελείως διαφορετικό από την αμέλεια της ενημέρωσης, καθώς και ψυχολογικοί παράγοντες συμβάλλουν στο να βλέπουν πολλές φορές σημάδια χρήσης και να εθελοτυφλούν.
Διακίνηση ναρκωτικών στα ελληνικά πανεπιστήμια: Τους προστάτευε το άσυλο;
Τα ελληνικά πανεπιστήμια, εδώ και πάρα πολλά χρόνια αποτελούν χώρο φιλοξενίας και δράσης διακινητών ναρκωτικών. Στην κοινή γνώμη, επικρατούσε η άποψη ότι το πανεπιστημιακό άσυλο ήταν η ομπρέλα κάτω από την οποία ναρκέμποροι και χρήστες μπορούσαν να πραγματοποιούν την διακίνηση παράνομων ουσιών απαλλαγμένοι από το άγρυπνο μάτι των δημοσίων δυνάμεων και του νόμου. Όμως, μπορούσαν; Και τελικά, το μάτι ήταν άγρυπνο;
Σύμφωνα με το Άρθρο 3 του νόμου 4485/2017 με τίτλο: «Ακαδημαϊκές ελευθερίες-Αναβάθμιση της ποιότητας του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος» που ψηφίστηκε επί υπουργίας Γαβρόγλου, όριζε:
1. Στα ΑΕΙ κατοχυρώνεται η ακαδημαϊκή ελευθερία στην έρευνα και στη διδασκαλία, καθώς και η ελεύθερη έκφραση και διακίνηση των ιδεών. Το ακαδημαϊκό άσυλο αναγνωρίζεται για την κατοχύρωση των δημοκρατικών αξιών, των ακαδημαϊκών ελευθεριών στην έρευνα και στη διδασκαλία, στην ελεύθερη διακίνηση των ιδεών, στην προστασία του δικαιώματος στη γνώση και στη μάθηση έναντι οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει.
2. Επέμβαση δημόσιας δύναμης σε χώρους των ΑΕΙ λαμβάνει χώρα σε περιπτώσεις κακουργημάτων και εγκλημάτων κατά της ζωής αυτεπαγγέλτως και σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση, έπειτα από απόφαση του Πρυτανικού Συμβουλίου. Οι ως άνω περιορισμοί δεν ισχύουν για το Πυροσβεστικό Σώμα.
Πλέον το άρθρο 3 αντικαταστάθηκε ως εξής:
• Στα ΑΕΙ κατοχυρώνεται και προστατεύεται η ακαδημαϊκή ελευθερία στην έρευνα και στη διδασκαλία, η οποία αποτελεί θεσμική εγγύηση της αδέσμευτης και απαραβίαστης επιστημονικής σκέψης, έρευνας και διδασκαλίας.
• Η ακαδημαϊκή ελευθερία, καθώς και η ελεύθερη έκφραση και διακίνηση των ιδεών, προστατεύονται σε όλους τους χώρους των ΑΕΙ, έναντι οποιουδήποτε προσπαθεί να τις καταλύσει ή περιορίσει.
• Εντός των χώρων των ΑΕΙ, οι αρμόδιες αρχές ασκούν όλες τις κατά νόμο αρμοδιότητές τους, συμπεριλαμβανομένης της επέμβασης λόγω τέλεσης αξιόποινων πράξεων.
Εν ολίγοις, το άσυλο ιδεών, όπως και ονομάζεται, προστάτευε τις ιδέες, ακόμη και πριν την αντικατάστασή του, και όχι την ανομία. Η αστυνομία είχε δικαίωμα παρέμβασης στους χώρους του Πανεπιστημίου σε περίπτωση κακουργημάτων και εγκλημάτων κατά της ζωής αυτεπαγγέλτως. Η κατοχή και η διακίνηση ναρκωτικών σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, είναι ποινικά κολάσιμες πράξεις. Η πρώτη θεωρείται κακούργημα, ενώ η δεύτερη θεωρείται έγκλημα. Η αστυνομία είχε δικαίωμα ακόμη και πριν την αλλαγή της νομοθεσίας να παρεμβαίνει στους χώρους των πανεπιστημίων και να προβαίνει σε συλλήψεις διακινητών και χρηστών ναρκωτικών, πράγμα το οποίο και έπραττε. Σύμφωνα με δελτία τύπου της αστυνομίας, έχουν πραγματοποιηθεί πολλές αυτεπάγγελτες επιχειρήσεις εξάρθρωσης κυκλώματος ναρκωτικών στον χώρο του πανεπιστημίου, ενώ χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν στις 18 Φεβρουαρίου του 2019, όταν το Τμήμα Ειδικών Επιχειρησιακών Ομάδων της Διεύθυνσης Ασφάλειας Θεσσαλονίκης σε οργανωμένη αστυνομική επιχείρηση, συνελήφθησαν μέλη συμμορίας που ενέχονται σε διακίνηση ναρκωτικών ουσιών, ενώ οι συλληφθέντες οδηγήθηκαν στον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Θεσσαλονίκης. Επομένως η παραδοχή της κοινής γνώμης ότι το άσυλο ιδεών αποτελούσε στην πραγματικότητα άσυλο της ανομίας είναι εσφαλμένη.
Επικοινωνία με το Γραφείο Τύπου της Ελληνικής Αστυνομίας
Για την εκπόνηση της έρευνας και για την απάντηση ορισμένων παράδοξων ερωτημάτων, χρειάστηκε η επικοινωνία μου με το γραφείο τύπου της Ελληνικής Αστυνομίας. Η διαδικασία κύλησε ακριβώς με τον τρόπο που προβλέπεται. Η πρώτη τηλεφωνική επικοινωνία με το γραφείο τύπου είχε σαν αποτέλεσμα να μου δοθούν κατευθυντήριες οδηγίες για το πώς θα αποστείλω το αίτημα μου για διάφορες πληροφορίες προκειμένου να εγκριθεί και να προβώ στην απόκτηση συγκεκριμένων απαντήσεων από τους αρμόδιους. Ακολουθώντας την διαδικασία, έστειλα ηλεκτρονικό email στο γραφείο τύπου και αφού παρουσίασα τον εαυτό μου και την ιδιότητά μου, κατέγραψα μία σειρά ερωτήσεων:
Α) Ποιες αλλαγές πραγματοποιήθηκαν ύστερα από την αλλαγή του νόμου περί ασύλου και τι δικαιοδοσία έχει πλέον η αστυνομία στον χώρο του Πανεπιστήμιου που πριν την “αποκατάσταση του ασύλου ιδεών” δεν είχε.
Β) Το άσυλο ιδεών σύμφωνα με το άρθρο 3 της προηγούμενης ισχύουσας νομοθεσίας επέτρεπε την επέμβαση δημόσιας δύναμης σε κακούργημα ή έγκλημα κατά της ζωής αυτεπάγγελτα στον χώρο του Πανεπιστημίου. Παρανομίες όπως: διακίνηση ναρκωτικών, βιασμός, δολοφονικές επιθέσεις δεν καλύπτονταν από το άσυλο ιδεών. Γιατί η επικρατούσα άποψη ήταν οτι η αστυνομία δεν μπορούσε να μπει στον χώρο του Πανεπιστήμιου και συγχρόνως, γιατί αφου είχε το δικαίωμα παρέμβασης επικρατούσε η ανομία ;
Γ) Ποια η διαδικασία ύστερα από τη σύλληψη διακινητών ναρκωτικών; Γιατί πρόσωπα που συνελήφθηκαν στο παρελθόν την επόμενη μέρα εξακολουθούν να διακινούν ναρκωτικά δημοσίως σε γνωστά στέκια παρανομίας της Θεσσαλονίκης;
Δ) Ποια η διαδικασία σύλληψης τοξικομανών; Μεριμνά η αστυνομία για την ώθηση του τοξικομανούς στην αποκατάσταση; Ποια η αιτία σύλληψης του τοξικομανούς; Η χρήση ή η συναναστροφή του με τη διακίνηση παράνομων ουσιών;
Υπήρξαν τρείς off the record επικοινωνίες με το γραφείο τύπου της Ελληνικής Αστυνομίας για διευκρινίσεις χωρίς ωστόσο να υπάρχει ουσιαστικό αποτέλεσμα στις απαντήσεις κυρίως όσον αφορά τα δύο πρώτα ερωτήματα, καθώς και υπήρξε διάλογος του κατά πόσο η αστυνομία είναι αρμόδια για να δώσει τις κατάλληλες απαντήσεις στα συγκεκριμένα ερωτήματα. Στο email ανέφερα μεταξύ άλλων το αυστηρό deadline εκπόνησης της έρευνας. Η τελευταία επικοινωνία με την αστυνομία, ήταν με πρωτοβουλία αυτής, όπου και ενημερώθηκα ότι δυστυχώς δεν μπορώ να εξυπηρετηθώ, καθώς και το χρονικό διάστημα που χρειάζομαι τις πληροφορίες, ο αρμόδιος δεν ήταν διαθέσιμος.
«Μόνο στην Ελλάδα επικρατεί αυτό το χάλι στα πανεπιστήμια», ή μήπως όχι;
Σύμφωνα με δημοσίευμα της Daily mail, σε πολλά βρετανικά πανεπιστήμια συμβαίνει η απροκάλυπτη διακίνηση ναρκωτικών και μάλιστα πολλοί drug dealers οι οποίοι στοχεύουν σε νεαρούς φοιτητές, μοιράζουν επαγγελματικές κάρτες όπου αναγράφονται προσφορές όπως “Buy One Get One Free”. Τα περιστατικά αυτά, έλαβαν χώρα στο Leeds University, στο Nottingham University, στο Queen Mary University αλλά και στο University of Manchester.
Μάστιγα στα αμερικανικά πανεπιστήμια είναι τα study drugs, τα οποία είναι ναρκωτικά που ανήκουν στην κατηγορία stimulants. Τα ναρκωτικά για το «διάβασμα», διακινούνται στα αμερικανικά κολλέγια, ενώ η αστυνομία έχει προβεί σε συλλήψεις φοιτητών, καθώς και αποτελούν τους κύριους διακινητές. Φοιτητές του Columbia University, συνελήφθησαν καθώς και προσπάθησαν να πουλήσουν ναρκωτικά αξίας 11 χιλιάδων δολαρίων σε undercover αστυνομικούς, ενώ έρευνα της αστυνομίας έδειξε ότι στους κοιτώνες των φοιτητών βρέθηκαν μεγάλες ποσότητες ναρκωτικών ουσιών όπως κοκαΐνη, DMT κ.α. Μία δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε στο πανεπιστήμιο του Yale έδειξε ότι το 35% των φοιτητών έχουν κάνει χρήση ναρκωτικών μέσα στο Πανεπιστήμιο.
Νομιμοποίηση: Λύση ή Μεγέθυνση του προβλήματος;
Η νομιμοποίηση της κάνναβης είναι ένα ζήτημα ιδιαίτερα αμφιλεγόμενο. Ωστόσο, πολλές χώρες έχουν νομιμοποιήσει την χρήση κάνναβης, ενώ άλλες έχουν προχωρήσει στην νομιμοποίηση της φαρμακευτικής κάνναβης. Στον διάλογο περί νομιμοποίησης, εκφράζονται εμπεριστατωμένα επιχειρήματα και απόψεις, τόσο από τους υποστηρικτές, όσο και από τους διαφωνούντες.
Υποστηρικτές της νομιμοποίησης
Οι υποστηρικτές της νομιμοποίησης, εκφράζουν τα επιχειρήματά τους για μία σειρά από κοινωνικούς, νομικούς αλλά και οικονομικούς λόγους. Αρχικά, θεωρούν ότι η απαγόρευση της μαριχουάνας αποτελεί κρατική παρέμβαση στο δικαίωμα του ανθρώπου για ελευθερία στις προσωπικές επιλογές του, ενώ υποστηρίζουν ότι δεν αποτελεί πιο βλαβερή ουσία σε σχέση με το αλκοόλ και το τσιγάρο, τα οποία είναι νομιμοποιημένα και ευρείας χρήσεως. Επίσης, αναφέρονται στα αποδεδειγμένα ιατρικά της οφέλη σε ασθενείς που πάσχουν από διάφορες ασθένειες, όπως ο καρκίνος, το AIDS και το γλαύκωμα. Τέλος, τονίζουν την εγκληματικότητα και την βία που πηγάζει από την παράνομη διακίνηση, υποστηρίζοντας ότι η νομιμοποίηση θα δώσει ένα λογικό τέλος σε αυτές τις εγκληματικές συμπεριφορές.
Όσον αφορά τους νομικούς λόγους, οι υποστηρικτές θυμίζουν ότι σύμφωνα με τα ενιαία στατιστικά στοιχεία εγκλήματος του FBI, στην Αμερική, περίπου 600 χιλιάδες άτομα είχαν συλληφθεί το 2016, ξεπερνώντας τον συνολικό αριθμών των συλλήψεων για όλα τα άλλα εγκλήματα, όπως βιασμούς και δολοφονίες, επιβαρύνοντας αδικαιολόγητα το ήδη παθογενές δικαστικό σύστημα. Επίσης, τονίζουν ότι άτομα νεαρής ηλικίας, αντιμετωπίζουν την ποινή της φυλάκισης εξαιτίας της χρήσης μαριχουάνας, πράγμα που τους προκαλεί αδικαιολόγητη κοινωνική βλάβη με δια βίου συνέπειες.
Oι οικονομικοί λόγοι, φυσικά, δεν γίνεται να μείνουν απαρατήρητοι καθώς και σύμφωνα με το Colorado Department of Revenue (τμήμα εσόδων του Colorado), οι τετραετείς πωλήσεις μαριχουάνας για το εν λόγω κράτος από τότε που νομιμοποίησε την κάνναβη (2014) έφθασαν σήμερα τα 4,5 δισεκατομμύρια δολάρια. Μια μελέτη της RCG και του Marijuana Policy Group για την οικονομία και τη μαριχουάνα σχετικά με τη Νεβάδα αναφέρει ότι η νομιμοποίηση της ψυχαγωγικής μαριχουάνας στην πολιτεία θα μπορούσε να υποστηρίξει πάνω από 41.000 θέσεις εργασίας μέχρι το 2024 και να δημιουργήσει πάνω από 1,7 δισεκατομμύρια δολάρια σε εισόδημα από εργασία. Η μελέτη ICF υπολογίζει τουλάχιστον 81.000 πρόσθετες άμεσες, έμμεσες και επαγόμενες θέσεις εργασίας στην Καλιφόρνια ως αποτέλεσμα των νομιμοποιημένων πωλήσεων μαριχουάνας. Προβάλλει επίσης αύξηση του συνολικού εργατικού εισοδήματος κατά τουλάχιστον 3,5 δισ. Δολάρια.
Η έκθεση του New Frontier, προβλέποντας τον αντίκτυπο της νομιμοποίησης της μαριχουάνα, υποδηλώνει ότι η εθνική νομιμοποίηση θα μπορούσε να δημιουργήσει 1.1 εκατομμύρια θέσεις εργασίας έως το 2025. Αυτές οι θέσεις εργασίας θα προέρχονταν πιθανότατα από την ταχύτατα αναπτυσσόμενη βιομηχανία που θα ξεσπάσει σε όλη την Αμερική. Θα χρειαζόταν εργαζόμενοι για να καλλιεργούν, να επεξεργάζονται, να διανέμουν και να πωλούν προϊόντα με βάση τη μαριχουάνα. Επιπλέον, θα υπήρχαν άφθονες ευκαιρίες για τις δευτερογενείς βιομηχανίες που σχετίζονταν με τη νόμιμη κάνναβη, αν και δεν συμμετείχαν άμεσα στην παραγωγή και τη διανομή της. Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν προγραμματιστές λογισμικού, υπηρεσίες χρηματοδότησης, κατασκευαστικές εταιρείες και πολλά άλλα.
Ταυτόχρονα, οι υποστηρικτές μιλούν και για εξοικονόμηση χρημάτων. Επί του παρόντος, η εφαρμογή της προσπάθειας πάταξης της μαριχουάνας κοστίζει αρκετά δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Σύμφωνα με μια έκθεση της Αμερικανικής Ένωσης Πολιτικών Ελευθεριών για το 2013, το κόστος της εποχής εκείνης ήταν περίπου 3,6 δισ. Δολάρια ετησίως. Όσο περισσότερα κράτη νομιμοποιούν την κάνναβη, τόσο χαμηλότερο θα είναι το κόστος. Eάν η μαριχουάνα νομιμοποιείται σε εθνικό επίπεδο, το κόστος αυτό πιθανόν να μειωθεί σημαντικά. Αν η μαριχουάνα αφαιρεθεί από τον κατάλογο των ελεγχόμενων ουσιών, πολύ λιγότερες δικαστικές υποθέσεις που αφορούν την ουσία θα οδηγούσαν σε δίκη, με αποτέλεσμα λιγότερες φυλακές και, με τη σειρά τους, περισσότερα χρήματα.
Επικριτές της νομιμοποίησης
Οι επικριτές της νομιμοποίησης, απαντούν στα επιχειρήματα των υποστηρικτών κινούμενοι στις ίδιες κατηγορίες. Το κυριότερο επιχείρημά τους, είναι ότι η μεγάλης διάρκειας χρήση μαριχουάνας, μπορεί να προβεί καταστροφική για την υγεία ενός ατόμου, καθώς και δεν ασπάζονται την άποψη ότι η «ψυχαγωγική» μαριχουάνα είναι «ακίνδυνο» ναρκωτικό. Επικαλούνται τις έρευνες που έχουν δείξει ότι η χρήση της κάνναβης δεν είναι ακίνδυνη, ιδιαίτερα σε άτομα εφηβικής ηλικίας. Αντίθετα μπορεί να δημιουργήσει, κάτω από ορισμένες συνθήκες και σε ορισμένα άτομα, σοβαρά προβλήματα. Για το λόγο αυτό άλλωστε όλες οι χώρες που ακολουθούσαν μια πιο ανεκτική πολιτική στο θέμα της χρήσης της κάνναβης, συμπεριλαμβανομένης και της Ολλανδίας, αναθεωρούν την πολιτική τους.
Ειδικές μελέτες δείχνουν ότι για ένα χρονικό διάστημα μιάμισης περίπου ώρας από τη λήψη της ουσίας παρατηρούνται σημαντικές επιπτώσεις στις λειτουργίες του ατόμου, όπως μείωση των αντανακλαστικών, διαταραχή στην αντίληψη του χρόνου, διαταραχή στην προσοχή και στη μνημονική λειτουργία. Aν και δεν υπάρχει σαφώς τεκμηριωμένη φυσική εξάρτηση από την ουσία, εντούτοις η χρήση της μαριχουάνας και του χασίς δημιουργεί ψυχολογική εξάρτηση, που σε πολλές περιπτώσεις οδηγεί σε μια σχεδόν καταναγκαστικά επαναλαμβανόμενη συχνή χρήση. Αυτή με τη σειρά της οδηγεί το άτομο σε κατάσταση μειωμένης δραστηριότητας και κινήτρων για την επιδίωξη στόχων. Από την κλινική πείρα έχει φανεί ότι σε νεαρά άτομα με ιδιοσυστατική προδιάθεση στην ψυχική διαταραχή, η χρήση της κάνναβης μπορεί να αποτελέσει εκλυτικό παράγοντα στην εκδήλωση ψυχωσικών επεισοδίων, καθώς και αυξημένο κίνδυνο υποτροπής της ψυχικής διαταραχής μετά την αποδρομή του επεισοδίου. Τέλος, η χρήση της κάνναβης φέρνει το νέο άτομο σε ευκολότερη επαφή και με άλλες παράνομες ουσίες, αυξάνοντας την πιθανότητα εμπλοκής με αυτές.
Όσον αφορά τους νομικούς λόγους, ορισμένοι αντίπαλοι της νομιμοποίησης της μαριχουάνα πιστεύουν ότι τα άτομα που εμπλέκονται στην παράνομη αγορά και πώληση του ναρκωτικού έχουν περισσότερες πιθανότητες από το μέσο όρο να συμμετάσχουν σε άλλα εγκλήματα και ότι η κοινωνία είναι ασφαλέστερη με τους παραβάτες της μαριχουάνας που φυλακίζονται. Ωστόσο, οι αντίπαλοι της νομιμοποίησης δεν έχουν αντίλογο για τα οικονομικά οφέλη της νομιμοποίησης.
Φαρμακευτική κάνναβη
Το φυτό Cannabis sativa χωρίζεται –«χοντρικά» μιλώντας– σε δύο κατηγορίες. Η μία, η ινδική, κοινώς το «χόρτο», περιέχει σε μεγάλη ποσότητα την ψυχοτρόπο ουσία τετραϋδροκανναβινόλη (γνωστή ως THC). Η κλωστική ή βιομηχανική κάνναβη περιέχει περισσότερο ένα άλλο συστατικό, την κανναβιδιόλη (CBD), η οποία όμως δεν προκαλεί αισθήματα ευφορίας. Η πρώτη μπορεί και δρα θεραπευτικά σε πολλές ασθένειες, γι’ αυτό βαφτίστηκε «ιατρική» ή «φαρμακευτική», ενώ η δεύτερη αποτελεί κυρίως πρώτη ύλη για την παραγωγή διάφορων βιομηχανικών προϊόντων. Όμως λειτουργεί επιπλέον και σαν διατροφικό υλικό: περιέχοντας ω3 και ω6 σε καλή αναλογία, θεωρείται super food που βοηθάει στην οστεοπόρωση και στις αρθρίτιδες.
Η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα, ύστερα από εργαστηριακές έρευνες, έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι και τα δύο αυτά συστατικά της κάνναβης –THC και CBD– όχι μόνο δεν βλάπτουν την υγεία, αλλά αντιθέτως τη βοηθούν. Όταν η CBD χορηγείται στον άνθρωπο ως φάρμακο, αλληλεπιδρά με τον εγκέφαλό του με διαφορετικό τρόπο απ’ ό,τι η THC, που έχει ευφορική χρήση. Καταπολεμά την ψύχωση, την κατάθλιψη, τη φλεγμονή, το άγχος. Το CBD χαλαρώνει, γι’ αυτό και χρησιμοποιείται για την επιληψία και τον παιδικό αυτισμό.
Η ιαματική αξία της ινδικής κάνναβης φαίνεται εξάλλου από το γεγονός ότι πολλές ξένες χώρες έχουν πλέον προχωρήσει στη νομιμοποίησή της. Σήμερα είναι ήδη νόμιμη η συνταγογράφησή της στον Καναδά, σε 16 χώρες της Ευρώπης και σε 30 πολιτείες των ΗΠΑ. Στο Ισραήλ 30.000 ασθενείς την παίρνουν νομίμως για ορισμένες ασθένειες, ενώ στην Ιταλία την καλλιεργεί ο στρατός.
Η φαρμακευτική κάνναβη, έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να είναι το κλειδί για την καταπολέμηση μίας σειράς ασθενειών της ανθρώπινης ζωής. Η κάνναβη και τα προϊόντα της, μπορούν να συμβάλλουν στην καταπολέμηση του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου, των ημικρανιών,της ινομυαλγίας και σχετικών παθήσεων.Η ιατρική χρήση της κάνναβης επίσης φαίνεται ότι θεραπεύει συγκεκριμένα συμπτώματα παθήσεων όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας και οι τραυματισμοί του νωτιαίου μυελού, παρουσιάζοντας αντισπασμωδική και μυοχαλαρωτική δράση, καθώς και αυξάνοντας την όρεξη σε αυτούς τους ασθενείς.
Άλλες ιατρικές έρευνες αναφέρουν ότι η κάνναβη ή συγκεκριμένα κανναβινοειδή πιθανόν να χρησιμεύσουν στη θεραπεία της κατάχρησης του αλκοόλ, της αρθρίτιδας που προκαλείται από περίσσια κολλαγόνου, του άσθματος, της αθηροσκλήρωσης, της διπολικής διαταραχής, του μετατραυματικού συνδρόμου, του καρκίνου του παχέος εντέρου, της αισθητηριακής νευροπάθειας σχετιζόμενης με τον HIV, της δυστονίας, της επιληψίας, συγκεκριμένων παθήσεων του πεπτικού συστήματος, των γλοιωμάτων (τύπος όγκου στον εγκέφαλο), της ηπατίτιδας C,τη νόσο του Huntigton, της λευχαιμίας, των όγκων του δέρματος, τα στελέχη του βακτηρίου Staphylococcus aureus, τη νόσο του Parkinson, του κνησμού, της ψωρίασης, της δρεπανοκυτταρικής αναιμίας, της υπνικής άπνοιας καθώς και της νευρικής ανορεξίας. Ελεγχόμενη έρευνα στη θεραπεία του συνδρόμου Tourette με ένα φάρμακο (Dronabinol) που περιέχει δραστική ουσία η οποία είναι συνθετικά ομόλογη με την δ9-τετραϋδροκανναβινόλη,την κύρια ψυχοδραστική ουσία της κάνναβης, έδειξε ότι οι ασθενείς είχαν μείωση των συμπτωμάτων του τους χωρίς ανεπιθύμητες ενέργειες, άλλες έρευνες όμως ισχυρίζονται ότι δεν είχε αποτελέσματα στην μείωση των τικ. Οι αναφορές των ίδιων των ασθενών δείχνουν μείωση των τικ με την ιατρική χρήση της κάνναβης όμως χρειάζονται μακροπρόθεσμες, ελεγχόμενες έρευνες για να το αποδείξουν σε μεγαλύτερο αριθμό ασθενών.
Η ιατρική κάνναβη μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων του αυτισμού, σύμφωνα με ισραηλινή έρευνα η οποία δημοσιεύθηκε στο Nature. Η φαρμακευτική κάνναβη βρέθηκε πως διευκολύνει στα συμπτώματα του αυτισμού σε παιδιά, έχοντας ελάχιστες παρενέργειες. Συγκεκριμένα, έπειτα από 6 μήνες θεραπείας αυτιστικών παιδιών με έλαιο κάνναβης παρατηρήθηκε σημαντική βελτίωση σε θέματα ποιότητας ζωής όπως είναι η ικανότητα να ντυθεί κάποιος και να κάνει ντους χωρίς υποστήριξη.
Η έρευνα διεξήχθη από κοινού από το Πανεπιστήμιο Ben Gurion και το ιατρικό κέντρο Soroka στην πόλη Beersheba και έδειξε ότι το έλαιο κάνναβης ήταν αποτελεσματικό ως θεραπεία για μια ποικιλία συμπτωμάτων που σχετίζονται με τον αυτισμό, όπως οι σπασμοί, τα νευρικά τικ, η κατάθλιψη, η ανησυχία και το αίσθημα οργής, σε ασθενείς ηλικίας κάτω των 18 ετών. Η έρευνα κατέγραψε πως έπειτα από έξι μήνες σταθερή χορήγησης, το 30% των ασθενών ανέφερε σημαντική βελτίωση, το 53,7% ανέφερε μέτρια βελτίωση και μόνο το 15% είχε μικρή ή καθόλου αλλαγή. «Στο σύνολο, πάνω από το 80% των γονιών παρατήρησε σημαντική ή μέτρια βελτίωση στο παιδί τους» δήλωσε ο ερευνητής Lihi Bar-Lev Schleider.
Διάταξη για την παραγωγή τελικών προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης στην Ελλάδα
Συγκεκριμένα, με το Άρθρο 1 του Νόμου, εισάγεται μια εξαίρεση από την παρ. 2 του άρθρου 2 του Ν. 4139/2013 «περί εξαρτησιογόνων ουσιών και άλλες διατάξεις», η οποία αφορά στις ποικιλίες κάνναβης του είδους Cannabis Sativa L περιεκτικότητας σε τετραϋδροκανναβινόλη (THC) άνω του 0,2%.
Σύμφωνα λοιπόν με τον Νόμο 4523/2018 που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 41/Α/7-3-2018, αποφασίστηκαν τα εξής:
«Κατ’ εξαίρεση εγκρίνεται ενιαία η παραγωγή, κατοχή, μεταφορά, αποθήκευση, προμήθεια των πρώτων υλών και των ουσιών των ποικιλιών κάνναβης του είδους Cannabis Sativa L, περιεκτικότητας σε τετραϋδροκανναβινόλη (THC) άνω του 0,2 % καθώς και η εγκατάσταση και η λειτουργία μεταποιητικής μονάδας και επεξεργασίας τελικών προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης, με αποκλειστικό σκοπό, είτε την προμήθεια του κρατικού μονοπωλίου και την διάθεσή τους για ιατρικούς σκοπούς, είτε την εξαγωγή τους.»
Με την εξαίρεση που θεσπίζεται από τον νόμο, δίνεται η δυνατότητα σε φυσικά και νομικά πρόσωπα, να παράγουν κάνναβη του είδους Cannabis Sativa L, η οποία έχει περιεκτικότητα σε τετραϋδροκανναβινόλη (THC) άνω του 0,2%, µε αποκλειστικό σκοπό την παραγωγή τελικών προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης για την προμήθεια του κρατικού μονοπωλίου και τη διάθεση τους σε ασθενείς ή την εξαγωγή τους, για ιατρικούς και μόνο σκοπούς.
Κλείνοντας…
Το σημαντικότερο, εν τέλει, είναι η ενημέρωση και η έλλειψη αυτής δεν αποτελεί δικαιολογία. Χρειάζεται ενημέρωση για να σωθούν ζωές πριν να είναι πολύ αργά. Χρειάζεται ενημέρωση για την βοήθεια κοντινών μας ανθρώπων –Ποιος θα πίστευε ότι σε τέτοιες περιπτώσεις το «φύγε μακριά μου» είναι πολύ πιο αποτελεσματικό από το «θα σε βοηθήσω»-. Χρειάζεται ενημέρωση για τους νόμους που διέπουν την ίδια μας την χώρα, προκειμένου να μην γινόμαστε έρμαια ασυναρτησιών και παραφιλολογιών που έχουν σκοπό τον πλήρη αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων των λίγων. Χρειάζεται ενημέρωση για θέματα ταμπού, τα οποία όταν αποκωδικοποιηθούν και εξετασθούν χωρίς παρωπίδες, ενδεχομένως να λύσουν χρόνια προβλήματα που ταλανίζουν το ανθρώπινο γένος. Αλλά φυσικά, για να γίνει αυτό, πρέπει να αποδεχθεί πρώτα ο αλάνθαστος αυτός λαός την προκατάληψη που κρύβει μέσα του…
Νεκταρία Ψαράκη, Δημοσιογράφος
