Τα ίχνη του χορού εντοπίζονται μόλις από τα αρχαία χρόνια. Φημολογείται ότι η κόρη της Γης και του Ουρανού, η Μνημοσύνη, πλαγιάζει με τον Δία και γεννά τις Μούσες. Πληροφορίες για τον χορό στην αρχαιότητα αναφέρονται μεμονωμένα, καθώς δεν υπάρχουν κείμενα που είναι αφιερωμένα μόνο πάνω σε αυτό.
Ακούστε την ανάγνωση του άρθρου
Όμως είναι βέβαιο ότι ο χορός αποτελούσε σημαντικό κομμάτι στην επικοινωνία των πολιτών, τόσο στην ψυχαγωγία όσο και στη θρησκεία. Η λέξη «όρχηση» φαίνεται να χρησιμοποιείται περισσότερο από τους αρχαίους αντί της λέξης «χορός». Από την προϊστορική μόλις περίοδο βλέπουμε ότι ο χορός είχε λειτουργικό χαρακτήρα και ήταν θρησκευτικό και λατρευτικό κομμάτι.
ΧΟΡΟΣ ΣΤΗ ΜΙΝΩΙΚΗ ΚΡΗΤΗ
Στη μινωική Κρήτη ο ΧΟΡΟΣ εμφανίζεται στις αρχές της δεύτερης χιλιετίας π.Χ. και συνδέεται άμεσα με τη λατρεία και τις τελετές στη θρησκεία. Χωρίζεται σε:
• Αντρικός χορός: Οι χορευτές είναι σε ένα κυκλικό σχήμα, πιασμένοι από τους ώμους και γυμνοί. Αυτή η τελετουργία οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ο χορός τελούταν προς τιμή των νεκρών.
• Γυναικείος χορός: Οι γυναίκες χορεύουν σε ανοιχτό σχήμα και με ανεξάρτητες κινήσεις. Η ενδυμασία τους ακολουθεί τον συρμό της εποχής και η λειτουργία της χορογραφίας αποσκοπούσε σε επικλήσεις θεοτήτων.
ΠΥΡΡΙΧΙΟΣ ΧΟΡΟΣ
Ο πυρρίχιος αποτελεί έναν ένοπλο χορό που δημιουργήθηκε από τον Πύρρο και ταυτίζεται με τον Νεοπτόλεμο γιο του Αχιλλέα. Η ονομασία συνδέεται με τη λέξη «πυρά» καθώς, σύμφωνα με την ιστορία, ο Αχιλλέας χόρεψε αυτόν τον χορό διπλά στη φωτιά προκειμένου να τιμήσει τον νεκρό του φίλο, Πάτροκλο.
Χορευόταν σε ομαδικό σχηματισμό αλλά και ατομικά σε δημόσιες και ιδιωτικές γιορτές ή σε συμπόσια. Επίσης στα Παναθήναια λέγεται ότι υπήρχε μια μορφή διαγωνισμού για αυτόν τον χορό. Σύμφωνα με τον Πλάτωνα, οι χορευτικές κινήσεις ήταν πολεμικές φιγούρες για επίθεση ή άμυνα.
Οι χορευτές φορούσαν περικεφαλαία και κρατούσαν ένα δόρυ και μια ασπίδα. Παράλληλα, οι χορεύτριες ήταν γυμνές φορούσαν μια περικεφαλαία,σταυρωτές ταινίες στο στήθος και καλτσοδέτες.
Αυτόν τον χορό έχει χορέψει και η θεά Αθηνά δύο φορές. Μία αφού γεννήθηκε από το κεφάλι του Δία και μία μετά τη νίκη της στον αγώνα με τους Γίγαντες.
ΧΟΡΟΣ ΚΑΙ ΕΝΗΛΙΚΙΩΣΗ
Σε όλο τον ελληνικό κόσμο η αποφασιστική μετάβαση των ανδρών από την παιδική ηλικία στην ενήλικη ζωή γινόταν μέσω την πολεμικής εκπαίδευσης. Παρόλα αυτά, στην αρχαϊκή ακόμα περίοδο, οι χορευτικές ασκήσεις ήταν πολύ σημαντικές για την εκπαίδευση των στρατιωτών.
Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, η απόδοση των όπλων στους εφήβους ήταν μια ιεροφάνεια. Με την είσοδό τους, στην ενήλικη ζωή, οι νεαροί έφηβοι αποκτούσαν και κάποιες υποχρεώσεις. Μία από αυτές ήταν η τέλεση του πυρρίχιου χορού (που προαναφέρθηκε), κατά τη διάρκεια του οποίου ο έφηβος κρινόταν για το πόσο ικανός είναι να χειριστεί τα όπλα που του πρόσφερε η κοινωνία.
Ο χορός σχετίζεται φυσικά και με την ενηλικίωση των κοριτσιών, με ανάλογες τελετές. Η πιο σημαντική από αυτές ήταν τα «Αρκτεία» που με χορό και συλλογικές δραστηριότητες τελούσαν το μυστήριο της άρκτου. Τα «Αρκτεία» ερμηνεύονται ως τελετουργία που αναπαριστά το τέλος της παιδικής ηλικίας και τη μετάβαση σε μια ηλικία στην οποία τα κορίτσια δείχνουν σημάδια πως είναι έτοιμα για το γάμο.
Έχει γίνει αρκετά σαφές, λοιπόν, ότι ο χορός βρισκόταν πολύ ψηλά στη ζωή των αρχαίων Ελλήνων τόσο στην εκπαίδευση του όσο και στην ψυχαγωγία, τη λατρεία μέχρι και την πολεμική προετοιμασία.
Σκάναρε και ακολούθησε την έρευνα
Γιάννης Γκαρίπης, Δημοσιογράφος
