Ο αθλητισμός είναι μια όμορφη και υγιής ασχολία, όχι μόνο όταν συμμετέχουμε ενεργά αλλά ακόμα κι όταν απλά τον παρακολουθούμε. Τα ομαδικά αθλήματα για τους συμμετέχοντες έχουν στόχο την άθληση και την ευχαρίστηση της συμμετοχής με στόχο τη νίκη. Για τους φιλάθλους σκοπός είναι η απόλαυση ενός αθλητικού θεάματος σύμφωνα με τα ιδανικά του «ευ αγωνίζεσθαι».
Πολλές φορές όμως ο αθλητισμός και κυρίως τα ομαδικά αθλήματα που ελκύουν τον κόσμο συνδέονται με εικόνες βίας. Το φίλαθλο πνεύμα πολλές φορές αντικαθίσταται από τον φανατισμό και την πολεμική διάθεση που δημιουργείται στα γήπεδα έχοντας δύο «στρατούς» με δικά τους σύμβολα, χρώματα, ήθη κι έθιμα. Όλο αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι φίλαθλοι να μετατρέπονται σε οπαδούς και να εμφανίζεται η οπαδική βία.
Τι είναι ο χουλιγκανισμός;
Με τον όρο οπαδική βία ή αλλιώς ‘‘χουλιγκανισμό’’ περιγράφουμε βίαιες συμπεριφορές οπαδών αθλητικών ομάδων με αποτέλεσμα την καταπάτηση της έννομης τάξης. Μάλιστα παρατηρούνται διαφορετικές μορφές τέτοιων συμπεριφορών. Η μεμονωμένη χρήση υβριστικού λεξιλογίου κάποιου οπαδού προς έναν αντίπαλο ή τα υβριστικά συνθήματα που ακούγονται από την μάζα κατά την διάρκεια διεξαγωγής των αγώνων. Επίσης, τα φαινόμενα ρατσιστικών συμπεριφορών και ρατσιστικών φραστικών επιθέσεων. Τέλος, οι βίαιες συμπεριφορές των οπαδών στους αγωνιστικούς χώρους ή οι εισβολές των ίδιων σε αυτούς με σκοπό την πρόκληση αναταραχών και οι συγκρούσεις μεταξύ των αντίπαλων οπαδών όπως και μεταξύ των οπαδών και της αστυνομίας, εντός και εκτός γηπέδων, είναι μερικές από τις μορφές που παίρνει το φαινόμενο της οπαδικής βίας.
Πλέον, οι βίαιες ενέργειες δεν σχετίζονται με τους αγώνες και δεν λαμβάνουν χώρο μόνο στα γήπεδα. Τα επεισόδια μεταξύ οπαδών διαφορετικών ομάδων ξεσπούν πολλές φορές πριν την έναρξη αλλά και μετά την λήξη των αγώνων, ενώ δεν είναι και λίγες οι φορές όπου οι οπαδοί τα βάζουν και με τις αστυνομικές δυνάμεις.
Η σημερινή εκδήλωση των φαινομένων της οπαδικής βίας εμφανίζεται σε δύο κυρίως μορφές. Στην πρώτη μορφή δεν υπάρχουν επεισόδια βίας εντός των γηπέδων σε χώρες όπως στην Αγγλία στην Ολλανδία στο Βέλγιο και στην Γερμανία. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο είδος της αστυνόμευσης που εφαρμόζουν οι χώρες αυτές η οποία αποτρέπει τέτοιες συμπεριφορές. Τα επεισόδια χουλιγκανισμού εκδηλώνονται μακριά από τους αγωνιστικούς χώρους με προκαθορισμένα ραντεβού οπαδών με ανύπαρκτη αστυνομική δύναμη. Στη δεύτερή τους μορφή, σε χώρες της Νότιας Ευρώπης (Ιταλία, Ελλάδα), η παρουσία των φαινομένων βίας εμφανίζεται όχι μόνο εκτός αγωνιστικού χώρου, αλλά και εντός αυτού. Μάλιστα, το κυριότερο είναι ότι τα φαινόμενα βίας από οργανωμένους οπαδούς έχουν μεταφερθεί και σε άλλα ομαδικά αθλήματα όπως το μπάσκετ, το βόλεϊ και το πόλο αλλά και σε αγώνες ποδοσφαίρου μεταξύ ακαδημιών.
Φαινόμενα οπαδικής βίας στην Ελλάδα
9 Ιουνίου 1985. «Η σύγχρονη μάχη της Αλαμάνας». Στο ένα στρατόπεδο αγωνίστηκαν περίπου 150 εκδρομείς του Ολυμπιακού που επέστρεφαν από τη Λάρισα και στο αντίπερα περίπου 600 του ΠΑΟΚ που επέστρεφαν από την Αθήνα στα πλαίσια της 29ηςαγωνιστικής, με μετέπειτα πρωταθλήτρια την ομάδα του ΠΑΟΚ. Η συνάντηση των λεωφορείων στην περιοχή της Στυλίδας κατέληξε σε οκτάωρη σύγκρουση. Επίσημος απολογισμός: 160 τραυματίες, 20 συλληφθέντες. Η αφήγηση, και από τις δυο πλευρές, είναι «ηρωική» και περνάει από γενιά σε γενιά των οπαδών. Η κάθε πλευρά έχει τη δική της εκδοχή και καυχιέται για «νίκη» και «εξευτελισμό» των αντιπάλων στη «μάχη»…
Κυριακή, 26 Οκτωβρίου 1986. Στο Αλκαζάρ διεξάγεται ο αγώνας ΑΕΛ – ΠΑΟΚ. Ο Χαράλαμπος Μπλιώνας έφυγε από τη ζωή μετά από θανατηφόρο χτύπημα από φωτοβολίδα που εκτόξευσε νεαρός οπαδός του ΠΑΟΚ. Ο νεαρός συνελήφθη και καταδικάστηκε. Ο ΠΑΟΚ τιμωρήθηκε με πρόστιμο 1.000.000 δραχμές και τρεις αγώνες σε ουδέτερο γήπεδο και η ιστορία έκλεισε.
23 Ιανουαρίου 1991. Ο 15χρονος Γιώργος Παναγιώτου, οπαδός του Ολυμπιακού, δέχεται κροτίδα στην κοιλιακή χώρα και πέφτει νεκρός. Τα επεισόδια έλαβαν χώρα πριν την έναρξη του αγώνα ΑΕΚ-Ολυμπιακού στη Νέα Φιλαδέλφεια.
24 Μαρτίου 2002. Ο αγώνας μεταξύ Παναθηναϊκού – Ολυμπιακού στο γήπεδο της Λεωφόρου ξεκίνησε με καθυστέρηση 20 λεπτών και ολοκληρώθηκε με ανελέητο ξυλοδαρμό του διαιτητή Ευθυμιάδη επειδή καταλόγισε πέναλτι σε βάρος των γηπεδούχων στις καθυστερήσεις, με το οποίο η φιλοξενούμενη ομάδα ισοφάρισε. Ο τότε πρόεδρος του Παναθηναϊκού Φιλιππίδης πήρε στο κυνήγι τον διαιτητή. Το παράδειγμά του ακολούθησαν δεκάδες οπαδοί του Παναθηναϊκού, με αποτέλεσμα ο διαιτητής να ξυλοκοπηθεί άγρια σε πανελλήνια τηλεοπτική μετάδοση! Η αθλητική Δικαιοσύνη τιμώρησε τον Φιλιππίδη με έκπτωση από τη θέση του. Οι δράστες της άγριας επίθεσης δεν τιμωρήθηκαν ποτέ, παρά το γεγονός ότι τα πρόσωπά τους καταγράφηκαν από τον τηλεοπτικό φακό…
Ακόμη πιο πρόσφατα
29 Μαρτίου 2007. Πριν την έναρξη του αγώνα βόλεϊ γυναικών ανάμεσα στον Παναθηναϊκό και τον Ολυμπιακό. Στη Λεωφόρο Λαυρίου και σε προκαθορισμένο ραντεβού των οπαδών των δύο ομάδων, ο Μιχάλης Φιλόπουλος δολοφονείται άγρια από χούλιγκαν του Ολυμπιακού.
Αλικαρνασσός, 14 Σεπτεμβρίου 2014. Ηρόδοτος-Εθνικός στην Αλικαρνασσό, το τελευταίο ματς που θα περίμενε κανείς να μετατραπεί σε πεδίο μάχης. Χούλιγκανς χτυπούσαν με σιδηρογροθιές και κλωτσιές στο κεφάλι όποιον έβρισκαν μπροστά τους, μεταξύ των οποίων και τον 46χρονο οπαδό του Εθνικού που τραυματίστηκε σοβαρά στο κεφάλι. Ο άτυχος άνδρας υπέκυψε όμως στα τραύματά του και κατέληξε στις 29 Σεπτεμβρίου.
Αυτά είναι μερικά μόνο από τα εκατοντάδες περιστατικά βίας που έχουν σημειωθεί στην χώρα μας. Ας ελπίζουμε πως με το πέρασμα των χρόνων θα εξαλειφθεί το φαινόμενο της οπαδικής βίας και δεν θα ξαναθρηνήσουμε θύματα.
Μπάμπης Χαραλαμπίδης, Αθλητικογράφος
