ΠΟΙΑ ΗΤΑΝ ΤΑ ΙΕΡΑ ΖΩΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ;

Η αρχαία Ελλάδα συγκαταλέγεται στους πιο λαμπρούς πολιτισμούς, αφού οι τέχνες και η επιστήμη προέρχονται από εκεί. Όμως, εκείνη την επόχη, τι άποψη είχαν για τα ζώα; Κατά πόσο τα θεωρουσαν σημαντικά;

Λύκος

Οι λύκοι, είναι γνωστοί για τις δυνάμεις προσαρμογής και την εξέλιξή τους. Έχουν έναν κοινωνικό και ευφυή χαρακτήρα. Ζουν σε πολύ καλά οργανωμένες αγέλες με σεβασμό στην ιεραρχία αλλά και με υψηλό αίσθημα υπερηφάνειας. Συμβολίζουν την ενότητα και την αντοχή. Αντιπροσωπεύουν επίσης την αφοσίωση και τη φιλία, ιδίως σχετιζόμενοι με τους απογόνους τους τα σκυλιά. Πολλές φορές ο χαρακτήρας τους, τους κάνει μοναχόλυκους.

Ο λύκος όμως είναι τρομερά πιστός στο ταίρι του και έχει ισχυρή την αίσθηση της οικογένειας. Το όπλο του στην μάχη δεν είναι τόσο η δύναμη, αλλά κυρίως η εξυπνάδα και η τακτική. Έντονη είναι η παρουσία του λύκου στην αρχαία ελληνική μυθολογία. Τον συναντάμε στη συνοδεία της θεάς Άρτεμης μαζί με άλλα ζώα.

Ο θεός Απόλλωνας συχνά αναφέρεται ως Λύκειος. Αυτή είναι μια επίκληση του Απόλλωνα ως θεού του φωτός που δηλώνει την καταγωγή των λέξεων λυκόφως και λυκαυγές, δηλαδή το σούρουπο και τη χαραυγή. Τα νομίσματα του Άργους που είχε προστάτη το θεό Απόλλωνα διακοσμούνταν με λύκους περίπου έως τον 5ο αιώνα π.χ.

Ένας μπρούτζινος λύκος υπήρχε σε ένα από τα πιο φημισμένα ιερά του Απόλλωνα, το μαντείο των Δελφών, πιθανότατα σε ανάμνηση του λύκου που σκότωσε ένα ληστή του ναού σε μικρή απόσταση από το ιερό και ύστερα οδήγησε σε αυτόν τους προσκυνητές. Στο νότιο άκρο της Ακρόπολης υπάρχουν τα ερείπια του Λυκείου, ενός κτιρίου που χρησιμοποιούνταν ως χώρος λατρείας του θεού Απόλλωνα.

Σκύλος

Υπάρχουν δύο μύθοι που εξηγούν το λόγο που ο σκύλος αποτελεί εδώ και χιλιάδες χρόνια τον πιο πιστό σύντροφο του ανθρώπου. Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι λίγα είναι τα ζώα για τα οποία έχουν πλαστεί μύθοι από τους αρχαίους Έλληνες. Ο πρώτος μύθος, μας λέει πως ο κύν ήταν δημιούργημα του θεού Ήφαιστου.

Για το λόγο αυτό, απολάμβανε μεγάλης εκτίμησης σε σημείο σχεδόν ισότητας με τους ανθρώπους, σε αντίθεση με τους αρχαίους Αιγυπτίους που είχαν μια πιο απόμακρη σχέση με τα ζώα (τα λάτρευαν μεν αλλά χωρίς να έχουν καθημερινή επαφή μαζί τους). Ο θεός Απόλλων εξημέρωσε το σκύλο και τον δώρισε στην αδελφή του θεά Αρτέμιδα, προκειμένου να τη συνοδεύει στο κυνήγι.

Ο μύθος αναφέρει ότι ο σκύλος είναι αποτέλεσμα αναπαραγωγής του Κέρβερου (του σκύλου που φύλαγε τον Άδη), την οποία επέτυχε ο Μολοσσός, ο εγγονός του Αχιλλέα. Για την ιστορία, τον Κέρβερο τον αιχμαλώτισε ο Ηρακλής και τον πήγε στον Ευρυσθέα, από τον οποίο τον έκλεψε ο Μολοσσός. Οι Έλληνες για να τιμωρήσουν την Εκάβη αποφάσισαν να τη λιθοβολήσουν. Ως προς τον θάνατό της υπάρχουν παραλλαγές, όλες όμως έχουν ως κοινό στοιχείο τη μεταμόρφωση σε σκύλο.

Ο Ευριπίδης στην ομώνυμη τραγωδία του αναφέρει ότι η Εκάβη, αφού πρώτα είδε όλα τα παιδιά της νεκρά ή αρπαγμένα, μεταμορφώθηκε από τους θεούς, που τη λυπήθηκαν, σε σκυλί. Μία παραλλαγή λέει ότι η Εκάβη μεταμορφώθηκε σε σκύλο όταν την κατεδίωξαν για εκδίκηση οι σύντροφοι του Πολυμήστορα. Τρίτη εκδοχή είναι ότι η Εκάβη μεταμορφώθηκε σε σκύλο μέσα στο πλοίο που την οδηγούσε δούλη στην Ελλάδα. Τέλος, στην εκδοχή του λιθοβολισμού, η Εκάβη λιθοβολήθηκε πράγματι από τους Έλληνες, που όμως όταν πήγαν να την τραβήξουν κάτω από τις πέτρες βρήκαν, αντί για το πτώμα της, ένα σκυλί με πύρινα μάτια. Φαίνεται ότι η Εκάβη λατρεύτηκε σαν θεά με ιερό ζώο το σκυλί.

Ταύρος

Ο Ταύρος ήταν το ιερό ζώο της αρχαίας Κρήτης. Συμφώνα με τον μύθο ο Βασιλιάς Μίνωα ζήτησε από τον Ποσειδώνα να του φανερώσει ένα ζώο για θυσία, αμέσως ο θεός της Θάλασσάς , του φανέρωσε έναν Ταύρο. Ο Μίνωας θαμπώθηκε από την ομορφιά του ταύρου και αποφάσισε να μην τον θυσιάσει. Ο Ποσειδωνίας για να εκδικηθεί τον Μίνωα, έκανε τον ταύρο μανιακό και το ζώο έκανε πολλές καταστροφές, ενώ μια άλλη εκδοχή λέει πως ο Ποσειδώνας έβαλε τον Ταύρο να ζευγαρώσει με την σύζυγο του Μίνωα, την Πασιφάη, και από το ζευγάρωμα αυτό γεννήθηκε ο Μινώταυρος. Από την Κρήτη άρχισαν και οι γνωστές ταυρομαχίες, που γίνονται και σήμερα στην Ισπανία.

Ελάφι

Το ιερό ζώο της Θέας Άρτεμις, είχε κατά τον μύθο, Είχε χρυσά κέρατα, χάλκινες οπλές και κανείς δεν το έφτανε στο τρέξιμο. Ο Ευρυσθέας διέταξε τον Ηρακλή να φέρει το ελάφι αυτό ζωντανό στις Μυκήνες. Ένα ολόκληρο χρόνο το κυνηγούσε ο Ηρακλής στα βουνά και στα δάση χωρίς αποτέλεσµα. Μια µέρα το ελάφι µπήκε στον ποταμό Λάδωνα, για να περάσει απέναντι. Τότε ο Ηρακλής το χτύπησε ελαφρά µε ένα βέλος στο πόδι. Μετά το σήκωσε στους ώµους του και το πήγε στις Μυκήνες. Αφού το έδειξε στον Ευρυσθέα, το άφησε ελεύθερο, όπως είχε υποσχεθεί στη θεά Άρτεμη. Το ελάφι συμβολίζει την Ελευθέρια την ανεξαρτησία και την αγνότητα, κατά τους Αρχαίους Έλληνες.

Άλογο

Το άλογο είχε μεγάλη σημασία για τους αρχαίους Έλληνες. Ήταν από τα ένα από τα ζώα σύμβολα του Θεού Ποσειδώνα, έπαιξε και μεγάλο ρολό στην μυθολογία και την ιστορία. Οι καλύτεροι ιππείς στην μυθολογία ήταν οι Αμαζόνες και oι Τρώες, ενώ τα πιο εκπαιδευμένα τα πιο γρήγορα αλόγα στην Αρχαιότητα, τα κατείχαν οι Μυρμιδόνες του Αχιλλέα. Τα μονά που ήταν ανθρωποφάγα ήταν αυτά του Βασιλιά Διομήδη της Θράκης που τα εξόντωσε ο Ηρακλής. Το πιο διάσημο άλογο στην παγκόσμια ιστορία είναι ο Βουκεφάλας του Μ. Αλέξανδρου, που δεν μπορέσει κανείς να το δαμάσει εκτός από τον Μ. Αλέξανδρο. Και φυσικά δεν μπορούμε να ξεχάσουμε το ξύλινο άλογο που χάρισε στου Έλληνες την νίκη απέναντι στους Τρώες, τον Φημισμένο Δούρειο Ίππο.

Σκάναρε και προχώρησε την έρευνα:

Γιώργος Μπίτζιος, Αθλητικογράφος