Η πολιτική και τα κοινωνικά ζητήματα ήταν πάντα μέσα στην καρδιά του ποδοσφαίρου. Αν ανατρέξουμε στο παρελθόν θα ανακαλύψουμε αρκετές πολιτικές ιστορίες γύρω από ομάδες. Θα παρατηρήσουμε γεγονότα και καταστάσεις να εκφράζονται μέσα από κάθε είδους πολιτικής, ψυχικής και υπαρξιακής αναταραχής. Ιστορίες που πηγάζουν από καταπίεση εθνοτικών ομάδων, μέχρι και αφορμές για ολοκληρωτικούς πολέμους και διασπάσεις σωματείων.
ΟΙ ΚΑΤΑΛΑΝΟΙ ΚΑΙ Ο ΦΡΑΝΚΟ
Εδώ και πολλές δεκαετίες, το ισπανικό derby ανάμεσα στη Real Madrid και την Barcelona (το γνωστό σε όλους μας El Clásico ) καταφέρνει να συγκεντρώνει τα βλέμματα ολόκληρου του ποδοσφαιρόφιλου πλανήτη. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου, ότι το εν λόγω match προσελκύει περίπου 650 εκατομμύρια τηλεθεατές σε πάνω από 185 χώρες παγκοσμίως. Ωστόσο, προτού το El Clásico φτάσει να έχει αυτή την τεράστια απήχηση και να γίνει, πλέον, ένα ελκυστικό εμπορευματοποιημένο προϊόν, είχαν προηγηθεί συγκεκριμένοι ιστορικοπολιτικοί παράγοντες που διαμόρφωσαν την αντιπαλότητα αυτή.
ΠΟΘΟΣ ΓΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ
Σε μεγάλο βαθμό, η αντιπαλότητα που χαρακτηρίζει τη Real και την Barcelona πηγάζει από τις εθνοτικές, κοινωνικές και τοπικιστικές διαφορές των πόλεων που οι δύο ομάδες αντιπροσωπεύουν: της Μαδρίτης και της Βαρκελώνης. Από τη μία πλευρά, η πρωτεύουσα της Ισπανίας και το βασιλικό καθεστώς υπερασπίζονται την ενωμένη και αδιαίρετη Ισπανία, από την άλλη μεριά, η πρωτεύουσα της Καταλονίας και οι κάτοικοί της διεκδικούν, εδώ και χρόνια, την ανεξαρτητοποίησή τους, επικαλούμενοι πολιτισμικές και γλωσσικές διαφορές.
Σε ό,τι έχει να κάνει με το κομμάτι του ποδοσφαίρου, η Real, έχοντας την έδρα της στη Μαδρίτη, ταυτίστηκε εξαρχής με τους συντηρητικούς, το κατεστημένο και το δικτάτορα Franco. Απεναντίας, η Barcelona αντιπροσώπευε την πλευρά των δημοκρατικών και τους ηττημένους του Ισπανικού Εμφυλίου (1936-1939). Στην πραγματικότητα, λοιπόν, η ποδοσφαιρική κόντρα αποτελούσε την αφορμή προκειμένου να ξεσπάσει ο βαθύς διχασμός μεταξύ Μαδριλένων και Καταλανών.
Ο ΑΓΩΝΑΣ ΠΟΥ ΑΛΛΑΞΕ ΤΗΝ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ
Η 13η Μαΐου 1990 είναι μια ημέρα ορόσημο στην ιστορία της Κροατίας. Εκείνη τη μέρα “ξεκίνησαν” όλα. Ήταν η μέρα που γράφτηκε ο μύθος του “Μάξιμιρ” όπως έχει μείνει στην ιστορία μέχρι και σήμερα. Το ματς της Ντιναμό Ζάγκρεμπ κόντρα στον Ερυθρό Αστέρα έμελλε να φέρει τα πάνω κάτω στην περιοχή. Η έχθρα μεταξύ των δύο ομάδων ήταν γνωστή, όμως εκείνη την περίοδο είχε αρχίσει να γίνεται εντονότερη. Λίγες ημέρες πριν το συγκεκριμένο παιχνίδι είχαν διεξαχθεί στην Κροατία για πρώτη φορά από 1938 πολυκομματικές εκλογές (6-7 Μαΐου), με το κεντροδεξιό κόμμα του Τούντμαν (Κροατική Δημοκρατική Ένωση) να παίρνει τη νίκη, τελειώνοντας έτσι ένα κομμουνισμό που κράτησε 45 χρόνια.
Η ΚΛΩΤΣΙΑ ΕΝΟΣ ΕΘΝΟΥΣ
Οι γηπεδούχοι οπαδοί της Ντιναμό (Bad Blue Boys) προκάλεσαν πετώντας πέτρες σε αυτούς του Αστέρα ( Delije ). Αυτό ήταν μόνο η αρχή. Από εκεί και μετά κυριάρχησε το απόλυτο χάος. Μέσα σε όλο αυτό το χάος υπήρξε μια στιγμή που μετέτρεψε τον μόλις 22 ετών τότε Ζβόνιμιρ Μπόμπαν από έναν ταλαντούχο ποδοσφαιριστή σε λαϊκό ήρωα των Κροατών.
Ο αρχηγός της Ντιναμό, ο Μπόμπαν, που ήταν στο χορτάρι, βλέποντας σε ένα σημείο του γηπέδου έναν αστυνομικό να χτυπάει άγρια έναν οπαδό της ομάδας του, έτρεξε και με τη φόρα που είχε τον κλώτσησε στο πρόσωπο! Για δευτερόλεπτα το γήπεδο “πάγωσε”, μέχρι που οι φίλαθλοι των γηπεδούχων ξέσπασαν σε χειροκροτήματα για τη συγκεκριμένη κίνηση και άρχισαν να φωνάζουν το όνομά του.
Η ειρωνεία βέβαια είναι πως ο αστυνομικός που κλώτσησε ο Μπόμπαν δεν ήταν Σέρβος, αλλά Βόσνιος. Ωστόσο η κλωτσιά θεωρήθηκε συμβολική. Ξύπνησε το πατριωτικό αίσθημα των Κροατών. Ούτε καν ο ίδιος δεν είχε φανταστεί την σημασία της την ώρα που την πραγματοποιούσε. Μια κίνηση που τελικά τον έβαλε στο πάνθεον με τους μεγαλύτερους ήρωες στην ιστορία της Κροατίας και που είχε σαν αποτέλεσμα λίγο καιρό αργότερα η χώρα να κερδίσει την ανεξαρτησία της στον πόλεμο που διεξήχθη.
Η ΚΥΠΡΟΣ ΧΩΡΙΖΕΤΑΙ
Η σκιά του εμφυλίου στην Ελλάδα έπεφτε βαριά πάνω από τον κυπριακό αθλητισμό, με τα σωματεία να παίρνουν σαφή θέση υπέρ της δεξιάς παράταξης, ακολουθώντας τη στάση του ΣΕΓΑΣ, περιθωριοποιώντας όσους αθλητές ήταν αριστερών φρονημάτων. Κατ’ ορισμένους, η πολιτικοποίηση του αθλητισμού από παράγοντες που ασχολούνταν και με την πολιτική, είχε ως στόχο την υποταγή των προοδευτικών αθλητών.
Στις 23 Μαΐου 1948 η διοίκηση του ΑΠΟΕΛ, με την ευκαιρία των Πανελλήνιων Αγώνων Στίβου, απέστειλε τηλεγράφημα προς τον ΣΕΓΑΣ και ευχόταν, ”όπως τερματισθεί η εθνοκτόνος ανταρσία”. Ο όρος ”εθνοκτόνος ανταρσία” ήταν το επίμαχο σημείο, καθώς θεωρήθηκε κομματική τοποθέτηση του σωματείου.
Η ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΟΜΟΝΟΙΑΣ
Στις 4 Ιουνίου 1948 συγκαλείται σύσκεψη υπό την προεδρία του δρος Ματθαίου Παπαπέτρου, δημοτικού συμβούλου Λευκωσίας, με αντικείμενο την ίδρυση νέου αθλητικού σωματείου, ακομμάτιστου, όπως ανέφερε ο Τύπος. Η 4η Ιουνίου είναι και η ημερομηνία ίδρυσης της Ομόνοιας. Η Τακτική Καταστατική Γενική Συνέλευση έλαβε χώρα στις 17 Ιουνίου 1948. Το όνομα Ομόνοια υποδηλώνει την αντίθεση στον διχασμό και τη διάσπαση, ενώ το τριφύλλι επιλέγηκε για το πράσινο χρώμα, που συμβολίζει την ελπίδα.
Τα νέα σωματεία δεν έγιναν δεκτά από την ΚΟΠ έτσι η Ομόνοια, μαζί με τη Νέα Σαλαμίνα, την Αλκή, τον Ορφέα, τον Νέο Αστέρα Μόρφου και τον ΑΜΟΛ Λεμεσού , συστήνουν το 1948 άλλη ομοσπονδία, την ΚΕΠΟ, σφραγίζοντας τη διάσπαση του κυπριακού ποδοσφαίρου, που διήρκεσε μια πενταετία.
Βασίλης Λαζάρου, Αθλητικογράφος
