Μεταπηδήστε στο περιεχόμενο

Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ

Ψυχολογία είναι η επιστήμη που μελετά τη συμπεριφορά και τις νοητικές διεργασίες του ανθρώπου, και αποτελείται από δύο λέξεις, την ψυχή και τον λόγο. Με άλλα λόγια, ψυχολογία είναι η επιστήμη που μας εξηγεί για ποιον λόγο συμπεριφερόμαστε όπως συμπεριφερόμαστε, νιώθουμε, αισθανόμαστε, και σκεφτόμαστε. Έτσι, ανακαλύπτουμε τον πραγματικό εαυτό μας, τα “λάθη” που κάνουμε αλλά και τρόπους που μπορούμε να διορθώσουμε συμπεριφορές, για να κατανοήσουμε το ρόλο μας ως άνθρωποι που λειτουργούμε τόσο ως μεμονωμένες οντότητες, όσο και ως σύνολο της κοινωνίας. Η Ψυχολογία καλείται να υπηρετήσει τον άνθρωπο και τις ανάγκες του, τις απορίες και τους φόβους του. Για αυτό και ποτέ δεν μπορεί να μείνει στάσιμη αλλά εξελίσσεται συνεχώς, αναζητά με προσεκτικά βήματα τους δρόμους που θα οδηγήσουν τον άνθρωπο στην αλήθεια, την ανεξαρτησία και την ελευθερία.

Από τα αρχαία χρόνια έχουμε περιγραφές που ξεκινούν από κλασικούς αρχαίους Έλληνες έως διεθνείς επιστήμονες, όπως αναφέρονται στα έργα τους.

Ιπποκράτης (460-377) Ο εγκέφαλος είναι ο «ερμηνευτής» των συνειδήσεων και διαχωρισμός ψυχολογικών διαταραχών

Πλάτων (427-347) Μεταφυσική. Δύο είδη επιγνώσεων: Αίσθηση, Λογική

Αριστοτέλης (384-322) Περί ψυχής, Περί Αισθήσεως και Αισθητών. Έμφαση στην προσεκτική παρατήρηση των φαινομένων, αλλά και στην ερμηνεία τους με βάση τη Λογική.

John Locke (1596-1650) Tabula rasa. Ο ανθρώπινος νους είναι μία άγραφη πλάκα πάνω στην οποία εγγράφονται ιδέες με την εμπειρία.

 Και πολλοί άλλοι, η λίστα είναι μεγαλη…

Η ψυχολογία είναι η επιστημονική μελέτη της ανθρώπινης συμπεριφοράς και των νοητικών λειτουργιών καθώς και των παραγόντων που την επηρεάζουν. Με άλλα λόγια, έχει ως αντικείμενο την κατανόηση και την πρόβλεψη της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Αποτελεί τόσο ερευνητικό όσο και εφαρμοσμένο επαγγελματικό κλάδο. Η ρχει επίσημα ως αυτόνομη επιστήμη από το 1879, όπου ο Wilhelm Wundt δημιούργησε το πρώτο πειραματικό εργαστήριο ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας. Έκτοτε, τα επιτεύγματα της ψυχολογίας ενέπνευσαν και άλλες επιστήμες, ενώ η ψυχολογία αντάλλαξε μεθόδους και δεδομένα με αυτές, όπου επηρεάστηκε και τις επηρέασε.

Πραγματοποιούμε μια ιστορική αναδρομή στη γέννηση της ψυχολογίας από τη φιλοσοφία, παρουσιάζουμε τις κύριες θεωρητικές της προσεγγίσεις και επισημαίνουμε τους παράγοντες που επηρεάζουν την ανάπτυξη του ανθρώπου. Επίσης, εδώ, αναλύονται οι γνωστικές λειτουργίες της αντίληψης και της προσοχής, η διαδικασία της μάθησης και η λειτουργικότητα των συναισθημάτων και της συναισθηματικής νοημοσύνης στην ανθρώπινη συμπεριφορά.

Είναι γεγονός αγαπητοί φίλοι ότι η ψυχολογία επηρεάζει πολύ σοβαρά την υγεία μας, όχι μόνο τη ψυχική αλλά και τη σωματική. Άλλωστε αυτά τα δύο αλληλοεπηρεάζονται σε σημαντικό βαθμό.Η ασθένεια είναι ένα μήνυμα που λέει ότι κάτι κάνουμε λάθος και πρέπει επειγόντως να αλλάξουμε τις σκέψεις μας. Εξάλλου, ο πατέρας της Ιατρικής, ο Ιπποκράτης, δεν εντοπίζει τη νόσο στα όργανα. Θεωρεί πως ο άρρωστος αποτελεί ενιαία ψυχοσωματική οντότητα και ότι η αρρώστια διέπεται από φυσικούς νόμους. Στην αρχαιότητα, η διαιτητική τέχνη ήταν ακρογωνιαίος λίθος της ιατρικής τέχνης.

Με τον όρο δίαιτα, οι αρχαίοι Έλληνες εννοούσαν τον συνολικό τρόπο διαβίωσης και όχι απλώς τη διαιτητική πρόσληψη. Έτσι, εκτός από τις συνήθειες που αφορούσαν την κατανάλωση τροφής (σιτία) και ποτών, η δίαιτα περιλάμβανε επίσης τις συνήθειες που σχετίζονταν με τη σωματική άσκηση, τον ύπνο, καθώς και τα λουτρά. Στα ιπποκρατικά κείμενα αναδεικνύεται μια ολιστική προσέγγιση της υγείας, σύμφωνα με την οποία η διατροφή και η φυσική δραστηριότητα αλληλεπιδρούν και καθορίζουν την κατάσταση της υγείας του ανθρώπου.

Επιπλέον, ο Ιπποκράτης, επιχειρώντας να διαμορφώσει τις βασικές αρχές της πρόληψης, θεωρούσε ότι η τροφή επηρεάζει εξίσου τη νόηση και τη σωματική κατάσταση. Οι ιπποκρατικοί γιατροί απέδιδαν μεγάλη σημασία στις θεραπευτικές ιδιότητες των τροφίμων. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η πρώιμη ιατρική ήταν διατροφοκεντρική. Στα κείμενα αναλύονται οι προληπτικές και θεραπευτικές ιδιότητες πολλών τροφίμων. Οι πληροφορίες αυτές είχαν σκοπό να βοηθήσουν τους γιατρούς να ρυθμίσουν κατάλληλα τη δίαιτα/διατροφή, προκειμένου να διατηρείται ή να αποκαθίσταται η υγεία του ασθενή.

Οι περισσότερες αιτίες ασθενειών είναι οι εσωτερικές συγκρούσεις και γενικά αρνητικά συναισθήματα όπως:

 άγχος,

 φόβος,

 θυμός,

 οργή,

 γκρίνια,

 ενοχή,

 θλίψη,

 εγωισμός,

 ζήλια.

Υπάρχουν τρανές αποδείξεις που καταδεικνύουν τους συμπαγείς δεσμούς ανάμεσα στη διατροφική ποιότητα, τις πιθανές διατροφικές ελλείψεις και την πνευματική υγεία, όπως αποκάλυψε μια νέα διεθνής συνεργασία ανάμεσα στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης και το Πανεπιστήμιο Deakin. Όπως δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «The Lancet Psychiatry», πρωτοπόροι ακαδημαϊκοί υποστηρίζουν ότι, όπως συμβαίνει με μια σειρά ιατρικών περιπτώσεων, η ψυχιατρική και η δημόσια υγεία πρέπει τώρα να αναγνωρίσουν και να αποδεχτούν τη διαιτητική αγωγή και τη διατροφή ως καθοριστικούς παράγοντες για την ψυχική υγεία. «Τα τελευταία χρόνια, έχουν δημιουργηθεί σημαντικοί δεσμοί ανάμεσα στην διατροφική ποιότητα και την ψυχική υγεία. Επιστημονικές μελέτες έχουν συμβάλλει σημαντικά στην κατανόηση του ρόλου της διατροφής στην ψυχική υγεία», είπε χαρακτηριστικά ο Dr. Sarris από το Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης και μέλος του Διεθνούς Οργανισμού για την Έρευνα στη Διατροφική Ψυχιατρική.

Τα αποτελέσματα της μελέτης αποκάλυψαν ότι εκτός από τη βελτίωση στη διατροφή, υπάρχουν στοιχεία που υποστηρίζουν ότι οι συνταγές που βασίζονται σε θρεπτικά συστατικά έχουν τη δυνατότητα να βοηθήσουν στη διαχείριση των ψυχικών διαταραχών τόσο σε ατομικό όσο και σε πληθυσμιακό επίπεδο. Δυστυχώς, στις μέρες μας οι ρυθμοί έχουν αυξηθεί με αποτέλεσμα πολλοί από εμάς να έχουμε αφήσει τη διατροφή μας σε δεύτερη μοίρα. Κάποιες φορές αισθανόμαστε καταβεβλημένοι ψυχικά και σωματικά, όμως με μια στοχευόμενη διατροφή μπορούμε να ανταποκριθούμε πιο αποτελεσματικά στις απαιτήσεις της καθημερινότητάς μας και να νιώθουμε μεγαλύτερη ψυχική ευεξία.

Φυσικά, δεν υπάρχουν μαγικές τροφές, όμως η κάθε ουσία παρέχει διαφορετική επίδραση στον οργανισμό μας και βοηθά στην αντιμετώπιση ήπιων ψυχικών διαταραχών. Παρακάτω θα δούμε τι χρειάζεται ο οργανισμός μας ώστε να αισθανόμαστε χαρούμενοι, ήρεμοι και υγιείς. Οι μελέτες δείχνουν ότι πολλά από αυτά τα θρεπτικά συστατικά σχετίζονται ξεκάθαρα με την υγεία του εγκεφάλου, όπως είναι:

τα Ω3,

 οι βιταμίνες του Β συμπλέγματος (ιδιαίτερα το φολικό οξύ και η Β12) ,

 η χολίνη,

 ο σίδηρος,

 ο ψευδάργυρος,

 το μαγνήσιο,

 η βιταμίνη D και

 τα αμινοξέα.

Ας τα δούμε το κάθε στοιχείο αναλυτικά…

 

Σίδηρος

 

Τα χαμηλά ποσοστά σιδήρου συνδέονται με την κατάθλιψη και παρατηρούνται σε μεγαλύτερο ποσοστό στο γυναικείο πληθυσμό. Τροφές για πρόσληψη σιδήρου είναι το κρέας, σπανάκι, σταφίδες μαύρες και πιπεριές . Καλό είναι να συνδυάζονται με βιταμίνη C για την καλύτερη απορρόφηση του σιδήρου όπως επίσης θα πρέπει να αποφεύγουμε τον συνδυασμό με γαλακτοκομικά τα οποία εμποδίζουν την απορρόφηςή του.

 

Βιταμίνες συμπλέγματος Β

 

Ο ρόλος των βιταμινών Β είναι γνωστός για την ενίσχυση της ψυχικής ισορροπίας. Τα χαμηλά επίπεδα βιταμινών Β προκαλούν περισσότερες φλεγμονές στον εγκέφαλο και μεγαλύτερα ποσοστά κατάθλιψης και άνοιας. Τροφές στις οποίες μπορούμε να βρούμε βιταμίνες Β είναι δημητριακά όπως δίκοκκο, φαγόπυρο, κινόα, κεχρί, γάλα, αυγά, πράσινα φυλλώδη λαχανικά, κρέας, ψάρια και μαγιά μπύρας.

 

Ωμέγα 3 λιπαρά οξέα

 

Τα ωμέγα 3 είναι υγιή λιπαρά οξέα τα οποία βελτιώνουν τη μνήμη, τη σκέψη και τη διάθεση κατ’ επέκταση. Τροφές για την πρόσληψη ωμέγα 3 είναι τα καρύδια, λιναρόσπορος, σπανάκι, φυστίκια Αιγίνης, σολομός, σαρδέλα, γενικά λιπαρά ψάρια.

 

Ψευδάργυρος

 

Βοηθά σημαντικά στον έλεγχο του οργανισμού σε περιόδους έντονου στρες ενώ τα χαμηλά επίπεδά του συνδέονται με την κατάθλιψη. Τροφές για την πρόσληψη ψευδάργυρου είναι τα στρείδια, κρέας, μπανάνες, ψάρια, όσπρια, θαλασσινά και μανιτάρια.

 

Μαγνήσιο

 

Το μέταλλο αυτό έχει αγχολυτικές ιδιότητες στον οργανισμό μας και μπορούμε να το βρούμε στα χόρτα, γαλακτοκομικά προϊόντα, ψάρια, κρέας, και κάρδαμο.

  

Τα Αμινοξέα  

Είναι γνωστά για την τονωτική τους δράση στα κύτταρα του εγκεφάλου. Βοηθούν στη συγκέντρωση και κατευνάζουν το σώμα χωρίς συμπτώματα υπνηλίας. Τα βρίσκουμε στο παντζάρι, το σπανάκι, τα αυγά, το κρέας, τα γαλακτοκομικά, το ψάρι, τα δημητριακά, τα φασόλια, τους ξηρούς καρπούς, οι φακές, τα λαχανάκια Βρυξελλών και το αβοκάντο.

 

Σεροτονίνη και μελατονίνη ή ουσία της ευτυχίας

Καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την ψυχική μας διάθεση, την ποιότητα του ύπνου και τη συναισθηματική μας ισορροπία. Τροφές για την πρόσληψή της είναι: μπανάνα, αβοκάντο, ανανάς, ντομάτες, ελιές, μπρόκολο, σπανάκι και σύκα.

 

Τρυπτοφάνη

Το πρωτεϊνικό οξύ είναι απαραίτητο για την παραγωγή σεροτονίνης. Τροφές για την πρόσληψη τρυπτοφάνης είναι μαύρη σοκολάτα, ξηροί καρποί, βρώμη, δίκοκκο, φαγόπυρο, μπανάνες, σπαράγγια.

Φυσικά, υπάρχουν και τροφές που έχουν αντίθετα αποτελέσματα τις οποίες θα πρέπει να αποφύγουμε. Ας δούμε ποιες είναι αυτές και πως μπορούμε να τις αντικαταστήσουμε:

 

 Ζάχαρη – να αντικαταστήσουμε με μέλι

 Λευκό ψωμί – να αντικαταστήσουμε με ψωμί Ζεας, Ντίνκελ, ολικής άλεσης, Σικάλεως και κριθάρι.

 Αλκοόλ – να αντικαταστήσουμε με ανθρακούχο νερό και λεμόνι, τους πολλούς καφέδες με ροφήματα βοτάνων.

 Πατάτες τηγανιτές και πατατάκια – αντικαθιστούμε με πατάτες φούρνου

 Αλλαντικά – αντικαθιστούμε με κρέας ή σολομό

 Αναψυκτικά – αντικαθιστούμε με ανθρακούχο νερό.

 

Η αύξηση της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης κλινικής κατάθλιψης, σύμφωνα με έρευνα. Για παράδειγμα, η κατανάλωση πέντε επιπλέον μερίδων φρούτων και λαχανικών ημερησίως μπορεί να ενισχύσει την ψυχική μας υγεία, κατά μεγάλο βαθμό. Τα αποτελέσματα αποκάλυψαν μια αντίστροφη συσχέτιση ανάμεσα στην κατανάλωση φρούτων και λαχανικών και την εμφάνιση κατάθλιψης ή άγχους στο μέλλον – δηλαδή, όσο μεγαλύτερη ήταν η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, τόσο μικρότερη ήταν η πιθανότητα διάγνωσης με μια ψυχική ασθένεια σε μεταγενέστερη περίοδο.

Αυτό όμως που χρειάζεται στην πραγματικότητα είναι ευελιξία, ποικιλία επιλογών και ίσως να πρέπει να κάνουμε ένα βήμα πίσω, προσπαθώντας να επανακτήςουμε τον έλεγχο του εαυτού μας. Διότι, όσο περισσότερα χρώματα βάζουμε μέσα μας τόσο περισσότερα χρώματα εκπέμπει και η ψυχή μας…

Η αναπληρώτρια καθηγήτρια Felice Jacka, ερευνήτρια από το Πανεπιστήμιο Deakin, και πρόεδρος του Διεθνούς Οργανισμού για την Έρευνα στη Διατροφική Ψυχιατρική είπε επίσης ότι η μητρική και η παιδική διατροφή είναι εξίσου σημαντικός παράγοντας επιρροής στην ψυχική υγεία των παιδιών, ενώ οι σοβαρές αδυναμίες σε ορισμένα από τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά κατά τη διάρκεια κρίσιμων αναπτυξιακών περιόδων έχουν εμπλακεί στην ανάπτυξη της κατάθλιψης και των ψυχωτικών διαταραχών.

Μια συστηματική μελέτη που δημοσιεύθηκε στα τέλη του 2014 έχει επίσης επιβεβαιώσει τη σχέση ανάμεσα στις «ανθυγιεινές» διατροφικές συνήθειες και τη φτωχή ψυχική υγεία σε παιδιά και εφήβους. Δεδομένης της πρώιμης έναρξης της κατάθλιψης και του άγχους, αυτά τα δεδομένα εστιάζουν στη βελτίωση της διατροφής ως μέσο για την πρόληψη της αρχικής εμφάνισης των κοινών ψυχικών διαταραχών.

Ο Dr. Sarris, εκτελεστικό μέλος της έρευνας, πιστεύει ότι είναι καιρός να υπερασπιστεί μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση στην ψυχιατρική, με τη διαιτητική αγωγή ως βασικό στοιχείο. «Ήρθε η ώρα για τους κλινικούς γιατρούς να εξετάσουν τη διατροφή και τις θρεπτικές ουσίες, ως μέρος του πακέτου θεραπείας με σκοπό τη διαχείριση του τεράστιου φορτίου της κακής ψυχικής υγείας».

Καλό είναι να κατανοήσουμε ότι δεν προσπαθούμε απλά να τοποθετήσουμε το φαγητό στο στόμα του παιδιού, αλλά να θέσουμε μακροχρόνιες υγιεινές συνήθειες διατροφής στο μυαλό του. Οι διατροφικές συνήθειες καλλιεργούνται, δεν επέρχονται από τη μια στιγμή στην άλλη. Όλα θέλουν τον χρόνο τους και πάντα με υπομονή και επιμονή….

Τέλος, θα ήθελα να αναφερθώ στα λόγια του Ιπποκράτη: να διατρέφουμε τα κύτταρά μας και να μην διατρέφουμε το στομάχι μας, διότι εάν δεν διατρέφουμε σωστά τα κύτταρά μας, το αίμα μας δεν θα είναι καθαρό και όταν το αίμα δεν είναι καθαρό τα υγρά της χολής γίνονται μελανά και έτσι μας πιάνει η μελανή χολή, δηλαδή η μελαγχολία. Διατρέφοντας όμως σωστά τα κύτταρά μας καθαρίζουμε το αίμα μας και μας πιάνει η ευφορία…

 

Σκάναρε και προχώρησε την έρευνα:

Έρευνα, Γεώργιος Μαραντίδης (διατροφολόγος)

Share this!

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *