Τα φυσικά, καταστροφικά φαινόμενα, είναι τα φαινόμενα που προκαλούν μεγάλη ζημιά στο περιβάλλον, την υποδομή αλλά και τις κοινότητες. Αυτά τα φαινόμενα μπορούν να περιλαμβάνουν καταστροφές όπως σεισμούς, τυφώνες, πλημμύρες, θύελλες κ.α., που έχουν ως αποτέλεσμα σοβαρές συνέπειες στην ανθρώπινη ζωή και το περιβάλλον.
Σεισμός
Σεισμός ονομάζεται η ξαφνική εκτόνωση ενέργειας από τον φλοιό της γης, λόγω πιέσεων στα βαθύτερα στρώματα. Είναι η δόνηση του εδάφους που προκαλείται από την απελευθέρωση ενέργειας στο εσωτερικό της γης, δηλαδή από το ξαφνικό σπάσιμο και τη μετακίνηση των τεκτονικών πλακών. Αυτή η ενέργεια μεταδίδεται μέσω κυμάτων, προκαλώντας κινητικότητα του εδάφους. Οι σεισμοί διαφέρουν μόνο ως προς την προέλευσή τους.
Κάποια από τα γνωστότερα είδη σεισμού είναι:
- Οι τεκτονικοί σεισμοί, δηλαδή μεγάλα ρήγματα στο εσωτερικό της γης που προκαλούν διαφορική ή διατμητική κίνηση, η όποια προκαλείται από τις εσωτερικές δυνάμεις, που ευθύνονται για τη μετακίνηση των πλακών.
- Οι ηφαιστειακοί σεισμοί, δηλαδή αυτοί που σημειώνονται σε περιοχές με ενεργά ηφαίστεια, καθώς παραμορφώνονται συνεχώς. Οι σεισμοί αυτοί απελευθερώνουν λίγη ενέργεια και το εστιακό τους βάθος είναι μικρό.
- Τέλος, οι ανθρωπογενείς σεισμοί, δηλαδή αυτοί που για τη δημιουργία τους, σημαντικό ρόλο έχουν παίξει οι ανθρώπινες δραστηριότητες και χωρίζονται σε προκαλούμενους και πυροδοτούμενους.
Τυφώνας
Τυφώνας ονομάζεται το σύστημα θύελλας με δυνατούς άνεμους, που κυκλοφορούν γύρω από μια περιοχή με χαμηλό βαρομετρικό. Η πίεση του ανέμου ρέει από το υψηλό προς το χαμηλό βαρομετρικό και όχι σε ίσια γραμμή, αφού η γη γυρίζει με διαφορετικές ταχύτητες. Τα κύματα της καταιγίδας δημιουργούνται με την ανύψωση της στάθμης του ωκεανού πάνω από το αναμενόμενο, λόγω της παλίρροιας και ενισχύουν την καταιγίδα. Τα κύματα καταιγίδας επηρεάζονται από έναν αριθμό παραγόντων, όπως οι άνεμοι, το βάθος του νερού κοντά στην ακτογραμμή, το μέγεθος και η δομή της καταιγίδας.
Πλημμύρες
Οι πλημμύρες αφορούν την προσωρινή κάλυψη του εδάφους από το νερό που, υπό φυσιολογικές συνθήκες, δεν καλύπτεται. Συναντάμε πλημμύρες από ποτάμια, χειμάρρους, εντατική τήξη παγετώνων αλλά και από τη θάλασσα, σε παραθαλάσσιες περιοχές. Οφείλονται κυρίως σε ισχυρές και συνεχείς βροχοπτώσεις, ενώ μπορούν να επιφέρουν επιπτώσεις στο υδάτινο φορτίο των ποταμών και των καναλιών. Οι χείμαρροι μετατρέπονται σε ποτάμια μοναχά όταν βρέχει πολύ. Αφού μειώνεται η βροχή, μειώνεται και η στάθμη των υδάτων και έτσι η κοίτη μπορεί να μείνει χωρίς νερό. Πιθανό αίτιο των πλημμύρων είναι και η μετακίνηση των πληθυσμών, αφού προκαλούν περιβαλλοντικές αλλοιώσεις και καταστροφές.
Ηφαιστειακή Έκρηξη
Τα ηφαίστεια χαρακτηρίζονται ως ανοίγματα του φλοιού της γης, μέσα στα οποία γίνεται εκροή πετρωμάτων, αερίων και στάχτης. Δημιουργούνται λόγω της εσωτερικής δύναμης της γης, όταν τα υπόγεια περατωμένα πετρώματα «μάγμα», μετακινούνται μέσα από τις ρωγμές του εσωτερικού στρώματος της γης, τη «λιθόσφαιρα» και φτάνουν στον φλοιό της γης. Τα ηφαίστεια χωρίζονται σε ενεργά και ανενεργά. Τα ενεργά ηφαίστεια περιλαμβάνουν τα εκρηκτικά, δηλαδή αυτά που δημιουργούν μεγάλες εκρήξεις και μπορούν να καταστρέψουν εν μέρει το ηφαίστειο, αλλά και τα εκχυτικά, στα οποία παρατηρείται αργή ροή λάβας και μικρές εκρήξεις.
Πυρκαγιά
Πυρκαγιά είναι η κατάσταση στην όποια ανεξέλικτη φωτιά καίει δασικές, καλλιεργήσιμες ή ακαλλιέργητες και αγροτικές περιοχές. Υπάρχουν φυσικά αίτια πυρκαγιών, όπως οι αστραπές και η ξηρασία. Όμως, δυστυχώς, υπάρχει και η ανθρώπινη αμέλεια που μπορεί να ξεκινήσει μια πυρκαγιά ή και η ηθελημένη και σκόπιμη περίπτωση, που ονομάζεται εμπρησμός. Οι πυρκαγιές μπορούν να εκτινάξουν εύφλεκτα ή φλεγόμενα υλικά τα οποία, με τη σειρά τους, να δημιουργήσουν καινούργιες εστίες, σε μεγάλη απόσταση από την αρχική.
Αυτά είναι μόνο ορισμένα από τα φυσικά, καταστροφικά φαινόμενα που συμβαίνουν ανά τον κόσμο, καθώς υπάρχουν πολλά ακόμα, που απειλούν τον πλανήτη μας καθημερινά, όπως το τσουνάμι, η χιονοστιβάδα, η κατολίσθηση, η χιονοθύελλα, η ξηρασία και η λίστα συνεχίζεται…
Νάσια Πύργου, Δημοσιογράφος
