Η κλίμακα Καρντάσεφ (Kardashev) κατατάσσει τις τεχνολογικές δυνατότητες ενός πολιτισμού σύμφωνα με την ενέργεια που είναι σε θέση να χειραγωγεί και να εκμεταλλεύεται. Η Κλίμακα επινοήθηκε το 1964 από τον Ρώσο αστρονόμο Nikolai Kardashev. Η βασική βαθμονόμηση γίνεται με βάση τέσσερις ενεργειακούς τύπους, Ι, ΙΙ και ΙΙΙ.Δείγματα πολιτισμών που θα μπορούσαν να αντιστοιχιστούν στην κλίμακα Καρντάσεφ είναι τόσο ο γήινος όσο και άλλοι εξωγήινοι υποθετικοί πολιτισμοί.
Ο Αμερικανός αστρονόμος και αστροφυσικός Καρλ Σαγκάν, θέλοντας να ταξινομήσει τον σημερινό μας πολιτισμό, επέκτεινε και βαθμονόμησε την Κλίμακα Καρντάσεφ πριν από τον τύπο Ι. Η επέκταση αυτή όρισε την κατηγορία τύπου 0. Επίσης, ο αστρονόμος Zoltan Galantai όρισε μία θεωρητική προέκταση της κλίμακας, προς ένα νέο πιο προηγμένο τύπο, τον τύπο IV, που μπορεί να ελέγχει την ενέργεια ολόκληρου του ορατού σύμπαντος καθώς και τη σκοτεινή ύλη.
Ας δούμε μερικά χαρακτηριστικά των τεσσάρων ενεργειακών θέσεων της κλίμακας Καρντάσεφ.
Τύπος μηδέν (0)
Ένας πολιτισμός που στηρίζεται στην ενέργεια από τον πλανήτη στον οποίο κατοικεί, αντλώντας την κυρίως από πηγές που οι μορφές ενέργειας είναι ήπια αποθηκευμένες, βρίσκεται πριν των ορισμένων τύπων (Ι, ΙΙ και ΙΙΙ) στην κλίμακα Καρντάσεφ. Έτσι ονομάζεται τύπος μηδέν καθώς βαθμολογείται κάτω της μονάδας στη λογαριθμική αυτή κλίμακα. Ένας τέτοιος πολιτισμός είναι ο σημερινός δικός μας που χρησιμοποιεί ως επί το πλείστον ενέργεια που έχει αποθηκευτεί από νεκρές πλέον μορφές ζωής σε πηγές όπως το κάρβουνο, το πετρέλαιο ή το φυσικό αέριο. Καθίσταται αντιληπτό ότι δεν έχουμε ακόμη φθάσει την μονάδα (Ι) στην κλίμακα Kardashev.
Σύμφωνα με τον Καρλ Σαγκάν, κατά τη περίοδο της βιομηχανικής επανάστασης, το έτος 1900, ο γήινος πολιτισμός βρίσκονταν στο 0,58 ενώ το 2012 βρίσκονταν στο 0,72 της κλίμακας. Σύμφωνα με την εκτίμηση του Freeman Dyson πιθανώς να φτάσουμε τον τύπο I σε 100 – 200 χρόνια, τον τύπο II γύρω στο έτος 11.200 και τον Τύπο III σε 100.000 έως 1 εκατομμύριο χρόνια.
Τύπος Ι
Ο πολιτισμός τύπου Ι, μπορεί να διαχειρίζεται τους ενεργειακούς πόρους του πλανήτη του και να ελέγχει πλήρως τις συνθήκες που επικρατούν σε αυτόν, όπως για παράδειγμα τα καιρικά φαινόμενα, τους σεισμούς και όλες τις φυσικές καταστροφές εν γένει.
Τύπος ΙΙ
Ο πολιτισμός τύπου ΙΙ έχει ξεπεράσει τα όρια του πλανήτη του και είναι σε θέση να τιθασεύσει την ενέργεια του άστρου του, την οποία μπορεί να χρησιμοποιεί κατά το δοκούν. Ένα μέσο για την χειραγώγηση της ηλιακής ενέργειας στο μέγιστο, είναι η λεγόμενη Σφαίρα του Ντάισον (Dyson Sphere). Η ιδέα προτάθηκε από το διάσημο επιστήμονα Freeman Dyson τη δεκαετία του ’60 και περιλαμβάνει 2 τύπους. Στο πρώτο, μια σειρά χιλιάδων δορυφόρων βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τον ήλιο και συλλέγουν την ενέργειά του, και στη δεύτερη, ένας ακόμη πιο εξελιγμένος πολιτισμός έχει καταφέρει να εσωκλείσει ολόκληρο το άστρο σε μια τεράστια σφαιρική κατασκευή και κατά αυτό το τρόπο, εκμεταλλεύεται στο έπακρο την ενέργειά του.
Τύπος ΙΙΙ
Ο πολιτισμός τύπου ΙΙΙ, έχει αποικίσει ολόκληρο το γαλαξία και μπορεί να εκμεταλλεύεται εξωτικές μορφές ενέργειες από σουπερνόβα, μαύρες τρύπες κτλ. Έχει καταφέρει να ελέγχει το χωροχρόνο και να τον εκμεταλλεύεται όπως θέλει. Ένας τέτοιος πολιτισμός είναι θεωρητικά αθάνατος, διότι ακόμη και αν ο γαλαξίας του καταστραφεί, μπορεί να μετακινηθεί με χαρακτηριστική ευκολία σε κάποιον άλλον.
Τύπος IV
Όπως προαναφέραμε, ο τύπος IV μπορεί να ελέγχει την ενέργεια ολόκληρου του ορατού σύμπαντος καθώς και τη σκοτεινή ύλη. Πιθανώς να μπορεί να ταξιδέψει σε άλλα σύμπαντα ή να στέλνει πληροφορίες σε αυτά, ώστε να αναπτυχθεί πιο γρήγορα ο πολιτισμός τους. Ένας τέτοιος πολιτισμός προσεγγίζει ή και υπερβαίνει κάθε όριο επιστημονικής φαντασίας, με βάση τις σημερινές μας επιστημονικές γνώσεις. Ο ίδιος ο Galantai μάλιστα έχει συμφωνήσει ότι ένας τέτοιος πολιτισμός δεν θα ήταν ανιχνεύσιμος, καθώς οι πράξεις του δεν θα διέφεραν από τις ίδιες τις φυσικές διεργασίες.
Η περίοδος μετάβασης από ένα πολιτισμό τύπου 0 σε πολιτισμό τύπου Ι, θεωρείται η πιο κρίσιμη και η πλέον επικίνδυνη στην κλίμακα, καθώς ο πολιτισμός στο στάδιο αυτό δεν έχει ακόμα αναπτύξει επαρκή συλλογική νοημοσύνη και η χρήση των νέων δυνάμεων μπορεί να τον αφανίσει, πριν την πλήρη μετάβασή του σε τύπο Ι. Μια πιθανή χρήση πυρηνικών, βιολογικών και γεωφυσικών όπλων μαζικής καταστροφής, η ανεξέλεγκτη άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη αλλά και η καταστροφή των φυσικών μηχανισμών προστασίας όπως η μαγνητόσφαιρα και το στρώμα του όζοντος.
Ένα σημαντικό στοιχείο, που δεν πρέπει να ξεχνάμε είναι, ότι είμαστε εκείνες οι γενιές που θα καθορίσουν το εάν θα γίνει η μετάβαση από τον πολιτισμό τύπου 0 σε ένα πολιτισμό τύπου Ι ή εάν θα καταστρέψουμε τον εαυτό μας λόγω της πνευματικής και κοινωνικής μας ανεπάρκειας.
Σκάναρε και προχώρησε την έρευνα:
Έρευνα, Ιωάννα Μπάκα (δημοσιογράφος)
