Το Κεφαλόβρυσο είναι µια τοποθεσία κοντά στο Καρπενήσι και κοντά στο όρος Καλιακούδα. Είναι ιδεώδης τόπος παραθερισµού για το καλοκαίρι, δεδοµένου του δροσερού του κλίµατος. Η τοποθεσία αυτή, είναι γνωστή από την µάχη που δόθηκε στις 9 Αυγούστου 1823.
Έχοντας απαλλαγεί από τον αποστάτη Αλή πασά, ο σουλτάνος έστειλε δύο στρατιές, µια από την ανατολική Στερεά δυναµικότητας 11000 ανδρών και µια από την δυτική δυναµικότητας 16000 υπό τον πασά Γιουσούφ Βερκόφτσαλη. Το σχέδιο ήταν να καταστείλουν τις επαναστατικές εστίες της Στερεάς, να ενωθούν στον ισθµό και να καταπνίξουν την επανάσταση στον Μοριά. Η κυβέρνηση, διόρισε στρατηγό στην Στερεά τον γενναίο Σουλιώτη Μάρκο Μπότσαρη για να τις αναχαιτίσει. Αυτό όµως, δηµιούργησε δυσαρέσκειες, οπότε ο αγνός Μάρκος, µπροστά στο σύνολο των οπλαρχηγών, έσκισε το δίπλωµα αρχιστρατηγίας, λέγοντας : «Όποιος είναι άξιος, γίνεται στρατηγός αύριο µεθαύριο στην µάχη».
Πηγαίνοντας µε 357 Σουλιώτες του, όλους από την ένδοξη φάρα των Μποτσαραίων, συναντήθηκε µε τον νοσηλευόµενο Καραϊσκάκη στο µοναστήρι του Προυσού, όπου πήρε πληροφορίες για τις κινήσεις των εχθρών. Λίγες µέρες µετά, εντόπισε την εχθρική εµπροσθοφυλακή που είχε στρατοπεδεύσει στο Κεφαλόβρυσο. Αριθµούσε 6000 άνδρες και είχε αρχηγό τον Τσελαλεδί µπέη. Τα µεσάνυχτα, έκανε καταδροµική επίθεση. Οι εχθροί, αιφνιδιάστηκαν και αναγκάστηκαν να το βάλουνε στα πόδια, αφήνοντας περι τις 3000 νεκρούς και το σύνολο των εφοδίων τους. Η επιτυχία όµως αυτή, πληρώθηκε πολύ ακριβά. Ο Μάρκος Μπότσαρης, έπεσε νεκρός ενώ προσπαθούσε να πιάσει αιχµάλωτο τον αρχηγό των εχθρών. Ακόµα και ο Καραϊσκάκης, αναλύθηκε σε λυγµούς µαθαίνοντας το. Τα τελευταία λόγια του ήρωα, ήτανε :«Αδέλφια, εγώ έκαµα το χρέος µου και φεύγω ήσυχος. Εσείς να είστε αγαπηµένοι».
Και όταν οι Σουλιώτες, φέρνανε το κουφάρι του αρχηγού τους µαζί µε τους άλλους 7 γενναίους που έπεσαν στην µάχη και στάθµευσαν στον Προυσό, ο Καραϊσκάκης µ’ όλη την αρρώστια του, πήγε να φιλήσει τον νεκρό και µέσα στα δάκρυα του είπε : «άμποτε ήρωα Μάρκο και εγώ από τέτοιο θάνατο να πάω». Η στρατιά της ανατολικής Στερεάς, αναγκάστηκε να επιστρέψει επειδή αποδεκατίστηκε από επιδημίες, έτσι το Αιτωλικό πολιορκήθηκε από τους εναποµείναντες της στρατιάς δυτικής Στερεάς. Το Αιτωλικό, αντιµετώπισε περίπτωση συνθηκολόγησης λόγω έλλειψης νερού. Σηµειώθηκε όµως ένα θαύµα. Μια βόµβα, έπεσε στον ιερό ναό των Αγίων Ταξιαρχών και άνοιξε πηγάδι µε άφθονο νερό. Ο Μουστάη πασάς, αναγκάστηκε να γυρίσει στα Ιωάννινα αφού έχασε 2000 πολεµιστές.
Σκάναρε και προχώρησε την έρευνα:
Έρευνα, Βασίλης Δεληβέρης
