Πανσέληνος ονομάζεται η σεληνιακή φάση κατά την οποία η Σελήνη, έχει ολόκληρο το ημισφαίριο της στραμμένο προς τη Γη και έτσι φαίνεται ως ένας πλήρης φωτεινός κυκλικός δίσκος.
Υπάρχει, όμως, μία περίπτωση όπου το Φεγγάρι, ακόμη και με πανσέληνο, δεν είναι και τόσο φωτεινό. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται έκλειψη Σελήνης. Για να συμβεί αυτό, θα πρέπει η Γη, ο Ήλιος και το Φεγγάρι να ευθυγραμμιστούν. Στην περίπτωση αυτή, η σκιά της Γης καλύπτει το Φεγγάρι -το οποίο εκλείπει- και άρα λέμε ότι έχουμε έκλειψη Σελήνης. Αν η ευθυγράμμιση είναι πλήρης, τότε η έκλειψη είναι ολική, ενώ αν κάποιο από τα τρία σώματα δεν ευθυγραμμιστεί πλήρως, τότε έχουμε μερική έκλειψη Σελήνης.
FILE In this Wednesday, Jan. 31, 2018 file photo, a super blue blood moon rises behind the 2,500-year-old Parthenon temple on the Acropolis of Athens, Greece. The European Space Agency, ESA, national counterparts and private companies are presenting their vision Thursday to put satellites in orbit around the moon, to make future missions to Earth’s closest neighbor easier. (AP Photo/Petros Giannakouris, file)
Η «Κόκκινη πανσέληνος», ή αλλιώς το «Ματωμένο Φεγγάρι» είναι μία περίπτωση ολικής έκλειψης, λόγω της ευθυγράμμισης των τριών προαναφερθέντων ουρανίων σωμάτων. Ένα γνώρισμα της συγκεκριμένης έκλειψης είναι η μεγάλη διάρκεια της, λόγω της παρατεταμένης σκιάς που κάνει η Γη. Το φαινόμενο αυτό ξεκινάει να εμφανίζεται σταδιακά, ενώ μετά από κάποιο διάστημα ο σεληνιακός δίσκος αλλάζει χρώμα, παίρνοντας ένα χαρακτηριστικό βαθύ κόκκινο, το οποίο οφείλεται στο γεγονός ότι η σκιά της Γης μπλόκαρε για αρκετή ώρα το φως του Ήλιου. Για αυτό και ονομάζεται «Ματωμένο Φεγγάρι» ή αν υπάρχει πανσέληνος, «Κόκκινη πανσέληνος».
Επιπλέον, λόγω της μειωμένης φωτεινότητας της Σελήνης, όταν έχουμε «Ματωμένο Φεγγάρι» φαίνεται πεντακάθαρα και ο πλανήτης Άρης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να φαίνονται στον ουρανό δύο έντονα κόκκινα ουράνια σώματα.
TOPSHOT – This composite image created on January 31, 2018 shows the moon during a lunar eclipse referred to as the “super blue blood moon” in Tokyo. – Skywatchers were hoping for a rare lunar eclipse that combines three unusual events — a blue moon, a super moon and a total eclipse — which was to make for a large crimson moon viewable in many corners of the globe. (Photo by Kazuhiro NOGI / AFP) (Photo by KAZUHIRO NOGI/AFP via Getty Images)
Μύθοι και θρύλοι
Το «Ματωμένο Φεγγάρι» πρωταγωνιστεί σε πολλούς μύθους και θρύλους διαφόρων πολιτισμών. Άλλοι πιστεύουν ότι το «Ματωμένο Φεγγάρι» φέρνει καταστροφές και άσχημα γεγονότα και άλλοι το θέλουν να προμηνύει χαρμόσυνες εξελίξεις.
Για παράδειγμα, από κάποιους Χριστιανούς θεωρείται ως το σημάδι της Δευτέρας Παρουσίας. Στην Παλαιά Διαθήκη, ο προφήτης Ιωήλ επισημαίνει: «Ο Ήλιος θα μεταστραφεί σε σκοτάδι και το Φεγγάρι σε αίμα, πριν έρθει η μέρα του Κυρίου, η μεγάλη και περιφανής».
Επίσης, οι Ίνκας ερμήνευαν το κόκκινο χρώμα του «Ματωμένου Φεγγαριού» ως ένα τζάγκουαρ που επιτίθεται και τρώει τη Σελήνη. Πίστευαν ότι το τζάγκουαρ αυτό ίσως αργότερα στραφεί και προς τη Γη και έτσι φώναζαν, κράδαιναν τα δόρατα τους και έκαναν τα σκυλιά τους να γαβγίζουν, ελπίζοντας ότι θα έκαναν αρκετό θόρυβο και θα το έδιωχναν μακριά.
Ακόμη, στην αρχαία Μεσοποταμία, μία σεληνιακή έκλειψη θεωρούνταν ως επίθεση στο Βασιλιά. Καθώς οι Μεσοποτάμιοι μπορούσαν να προβλέπουν τις εκλείψεις με σχετική ακρίβεια, τοποθετούσαν στη θέση του Βασιλιά έναν αντικαταστάτη. Ο αντικαταστάτης αναλάμβανε, εκείνο το διάστημα, το ρόλο του Μονάρχη, ενώ ο πραγματικός Βασιλιάς κρυβόταν και περίμενε να περάσει η έκλειψη. Μόλις το φαινόμενο ολοκληρωνόταν, ο αντικαταστάτης εξαφανιζόταν και ο Βασιλιάς έπαιρνε τη θέση του.
Τέλος, φυλές από το Τόγκο και το Μπενίντης Αφρικής πιστεύουν ότι η σεληνιακή έκλειψη είναι μία μάχη ανάμεσα στον Ήλιο και το Φεγγάρι και ότι οι άνθρωποι πρέπει να τα ενθαρρύνουν για να τα ξαναβρούν. Είναι λοιπόν και η εποχή για να λυθούν όλες οι διαφωνίες και να αφήσουν οι άνθρωποι στην άκρη τις κόντρες τους.
Σκάναρε και δες περισσότερα
Δημήτρης Ευαγγελίδης, Δημοσιογράφος
