Οι προβλέψεις και οι διαψεύσεις της πάσης φύσεως μελλοντολόγων είναι ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα που αν κανείς εμβαθύνει σ’ αυτό, θα καταλάβει γιατί δεν πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη σημασία σ’ αυτές, πολύ περισσότερο δε να μην πανικοβάλλεται. Η πρώτη παρατήρηση ξεκινά από τη διαπίστωση της φυσικής αδυναμίας του ανθρώπου να προβλέπει τόσο το εγγύς όσο και το απώτερο μέλλον. Μια κινέζικη παροιμία αναφέρει : «Όποιος θα μπορούσε να προβλέψει τι θα γίνει έπειτα από τρεις μέρες, θα ήταν πλούσιος για εκατοντάδες χρόνια».
Όλοι αυτοί που επενδύουν στο χρηματιστήριο, αν μπορούσαν να προέβλεπαν την άνοδο και την πτώση του, για τις επόμενες μέρες, θα γίνονταν δισεκατομμυριούχοι. Επίσης, αν μπορούσε κάποιος να προβλέψει ότι μια πτήση αεροπλάνου θα κατέληγε σε μία καταστροφική πτώση, σίγουρα θ’ ανέβαλε την πτήση… και ούτως καθ’ εξής. Αλλά, η ανθρώπινη διάνοια δεν είναι προικισμένη με την ικανότητα πρόβλεψης του μέλλοντος. Μπορεί μόνο να πιθανολογήσει για κάποια πολιτικά ή οικονομικά εν γένει δρώμενα, αναλύοντας την παρούσα κατάσταση και έχοντας καλή γνώση του παρελθόντος όπως κάνει παραδείγματος χάρη ο αναλυτής Τζορτζ Φρίντμαν στο βιβλίο του «Τα 100 επόμενα χρόνια». (κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ενάλιος).
Αλλά αυτό, διαφέρει πολύ από τη γνώση του μέλλοντος που αφειδώς και παραπλανητικά προσφέρουν όχι μόνο οι αστρολόγοι, τα μέντιουμ και οι γυναίκες που ασχολούνται με την καφεμαντεία, αλλά και επιστήμονες κάποιας ειδικότητας, όπως τεχνοκράτες, θρησκευτικοί ηγέτες και οικονομολόγοι.
Αρκεί εδώ, να υπενθυμίσω ότι ο φυσικός λόρδος Κέλβιν το 1895, προέβλεπε ότι «δε θα μπορούν να υπάρχουν μηχανές βαρύτερες του αέρα που να πετάνε», για να διαψευσθεί 8 χρόνια αργότερα από τους αδελφούς Ράιτ. Κάποιος επιφανής στρατιωτικός γύρω στο 1911 προέβλεψε ότι, ναι μεν, είναι ενδιαφέρουσα εφεύρεση αυτή του αεροπλάνου, αλλά δε θα έχει καμιά στρατιωτική αξία.
Όταν ανακαλύφτηκε η τηλεόραση κάποιοι προέβλεψαν ότι δε θα διαρκούσε το ενδιαφέρον της αγοράς… Τον Ιούνιο του 1951, στο περιοδικό « Εκλογή» δημοσιεύτηκε ένα ενδιαφέρον άρθρο του Aldous Huxley, με τίτλο « Η ζωή στο 2000 μ.Χ». Σ’ αυτό ο γνωστός συγγραφέας, προέβλεπε ότι μετά από 50 χρόνια, σ’ όλο τον κόσμο, οι εργαζόμενοι θα πληρώνονται καλά, ενώ συγχρόνως θα ελαττωθούν οι ώρες εργασίας. Ο εργάτης του 2000 θα τρώει ψητό από συνθετικό κρέας, ο κινηματογράφος, το θέατρο, το μιούζικ-χωλ θα είναι νεκρά ή ετοιμοθάνατα…
Aldous Huxley
Tο τουριστικό αυτοκίνητο θα έχει χαθεί και θα έχει αντικατασταθεί από ένα απόγονο του ελικοπτέρου που θα τρέχει με 500 χιλιόμετρα την ώρα, οι άνθρωποι δεν θα καταναλώνουν οινοπνευματώδη, κανείς δε θα διαβάζει εκτός από τους ειδικούς… Για να καταλήξει στο τέλος : «Ο κόσμος τότε (αν υπάρχει) θα αποτελείται από μια μόνο ενότητα. Τα έθνη θα έχουν χαθεί… Ο πατριωτισμός θα είναι ανύπαρκτος ως βάση εγωιστικών ενστίκτων».
Το τι επαληθεύτηκε απ’ όλα αυτά το γνωρίζουμε και το παρατηρούμε πάρα πολύ καλά. Όπως γνωρίζουμε, και το τι επαληθεύτηκε από τις προβλέψεις για το τέλος του κόσμου, το Δεκέμβριο του 2012, με το ημερολόγιο των Μάγια, και τι επαληθεύτηκε από τη συνεχώς αναβαλλόμενη, σύμφωνα με τους μελλοντολόγους, η Δευτέρα Παρουσία του Χριστού και ο Αρμαγεδδών της Αποκάλυψης από τον 2ο μ.Χ. μέχρι και τον 20ο αιώνα.
Το παιχνίδι των προβλέψεων περιλαμβάνει ακόμη τους μελλοντολόγους, σαν κι αυτούς που μια ομάδα οικονομολόγων του 1972, σ’ ένα πολύγραφο βιβλίο «Τα όρια της Ανάπτυξης» , προέβλεπε ότι μέχρι το τέλος του 20ου αιώνα ο πολιτισμός μας θα κατέρρεε, διότι το 1990 θα είχε εξαντληθεί το πετρέλαιο, η μόλυνση θα αυξανόταν κ.λπ. , και σαν και σ’ αυτούς που δεν μπόρεσαν να προβλέψουν την οικονομική κρίση που ξέσπασε στη Δύση, και σαν κι αυτούς που προανήγγειλαν την έξοδο της Ελλάδας από το Ευρώ (Grexit) κ.λπ.
Ένα πράγμα δεν γνωρίζουν ίσως όλοι αυτοί, ή μάλλον δε θέλουν να αναγνωρίσουν, είναι ότι, το «πέταγμα τροχού πεταλούδας στη Βραζιλία μπορεί να έχει επίπτωση στον Ειρηνικό» (θεωρία του χάους), αλλά πολύ περισσότερο το ότι ο άνθρωπος μπορεί να κάνει επί επιστημονικού πεδίου περιορισμένες προβλέψεις (π.χ. η θεωρία του Νεύτωνος επί της βαρύτητας προείπε επιτυχώς την ύπαρξη του… Ποσειδώνα).
Aλλά το μέλλον, σύμφωνα με τον Poincaré και τον Pierre-Simon Laplace θα μπορούσε να το γνωρίζει μόνο: « Μια διάνοια που γνωρίζει, σε δεδομένη στιγμή, ότι όλες τις δυνάμεις που δρουν στη φύση καθώς και την σε κάθε στιγμή θέση όλων των πραγμάτων από τα οποία απαρτίζεται το σύμπαν, και θα κατανοούσε τις κινήσεις των μεγαλύτερων σωμάτων αλλά και των ελαχίστων ατόμων, με ένα μόνο πρόγραμμα, αρκεί να ήταν τόσο ισχυρή ώστε να υποβάλλει όλα αυτά τα στοιχεία σε ανάλυση. Γι’ αυτή τη νοημοσύνη τίποτε δε θα ήταν αβέβαιο, τόσο το μέλλον όσο και το παρελθόν θα ήταν παρόν μπροστά στα μάτια της». Υπάρχει άραγε τέτοια ανθρώπινη διάνοια;
*Mankind, 9o τεύχος, Απρίλιος 2022, Δημήτρης Τσινικόπουλος, Συγγραφέας
