Οι γυναικείες ονομασίες των καιρικών φαινομένων δεν πηγάζουν τόσο από την επιστήμη της μετεωρολογίας όσο από την ιστορία του ανθρώπου. Ελπίζουμε πως, έστω και με λίγα λόγια, να περιγράψουμε όσο το καλύτερο γίνεται αυτό το φαινόμενο. Πάντως περιττό να πούμε πως πολλές από τις ονομασίες είναι άκρως κακόγουστες (ναι, υπάρχουν ονόματα που δε θα έπρεπε να αναφέρονται καν).
Ακούστε την ανάγνωση του κειμένου
Ποιος ήταν ο Κλέμεντ Ρέιγκ;
Αυτός που πιστεύεται ότι «βάπτισε» πρώτος τις καταιγίδες. Φυσικά δεν ήταν κάποιος τυχαίος, ήταν μετεωρολόγος. Βέβαια, στην αρχή έδινε, στα καιρικά φαινόμενα, ονόματα ηρώων και χαρακτήρων από την ελληνική και τη ρωμαϊκή μυθολογία, λ.χ Ξέρξης.
Εκτός από το γεγονός ότι υπήρξε μέλος της Βασιλικής Μετεωρολογικής Εταιρείας του Λονδίνου, είχε κατακτήσει το Χρυσό Μετάλλιο της Μετεωρολογικής Εταιρείας της Σκωτίας, συνεχίζοντας να εξελίσσει το επάγγελμά του στην Αυστραλία. Όμως υπήρχε και μια αναποδιά. Όταν βρέθηκε ένα βήμα πριν γίνει διευθυντής ενός νέου μετεωρολογικού γραφείου, το 1900, η κυβέρνηση της χώρας αρνήθηκε τον διορισμό του.
Μετά από αυτό το ευτράπελο, όντας απογοητευμένος, αποφάσισε να εκδικηθεί με έναν επικίνδυνο τρόπο για αυτούς, αλλά για εμάς κάπως αστείος. Έδωσε σε ορισμένους κυκλώνες, που έπλητταν το νότιο ημισφαίριο, ονόματα Αυστραλών πολιτικών. Οι James Drake, Edmund Barton and Alfred Deakin εκτός από πολιτικοί ήταν πλέον και τυφώνες. Δεν ήταν και αρκετά χαρούμενοι με αυτήν την εξέλιξη!
Κι αφού πήρε σύνταξη ο Κλέμεντ Ρέιγκ…
Μπορεί μετά τη συνταξιοδότησή του να έπαψε να ισχύει αυτό το φαινόμενο των ονομασιών, όμως στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο αναβιώθηκε! Στα τέλη της δεκαετίας του 1940, το Γραφείο Τυφώνων της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ στο Μαϊάμι της Φλόριντα άρχισε να ονομάζει τους τροπικούς κυκλώνες στον Βόρειο Ατλαντικό, χρησιμοποιώντας το φωνητικό αλφάβητο. Είχε αποκλειστικά στρατιωτική χρήση και κατά συνέπεια οι ονομασίες των φαινομένων που προέκυπταν, προορίζονταν μόνο για τις αρμόδιες υπηρεσίες και δεν δημοσιεύονταν στο κοινό.
Μετά από κάποιον καιρό οι μετεωρολόγοι των ΗΠΑ διαπίστωσαν πως η χρήση σύντομων και ευκολομνημόνευτων ονομάτων θα μπορούσε να τραβήξει την προσοχή του πολίτη. Ιδίως αν επρόκειτο να σημειωθούν περισσότεροι από δύο τυφώνες…
O τυφώνας που έπληξε τον Ειρηνικό, τον Δεκέμβριο του 1944, ονομάστηκε “κόμπρα”– “Tُyfoon Cobra”
Οι γυναίκες αποτελούν μεγάλο κίνδυνο και ως φυσικά φαινόμενα;
Σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου Princeton, οι τυφώνες με γυναικεία ονόματα προκαλούσαν «σημαντικά περισσότερους θανάτους, επειδή οδηγούν σε μικρότερο αντιληπτό κίνδυνο και κατά συνέπεια σε μικρότερη ετοιμότητα». Εν ολίγοις οι περισσότεροι πολίτες στο άκουσμα μιας κακοκαιρίας με γυναικείο όνομα, έτειναν ή
και τείνουν να φοβούνται λιγότερο. Όταν η κακοκαιρία έχει ανδρικό όνομα, η ανησυχία είναι μεγαλύτερη.
Η άποψη του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών
Μέσα σε δύο χρόνια έχει «βαπτίσει» 20 κακοκαιρίες στη χώρα μας. Οι δρ. Κώστας Λαγουβάρδος και Βασιλική Κοτρώνη, διευθυντές ερευνών του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος & Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ) και συντονιστές της μετεωρολογικής υπηρεσίας meteo.gr του ΕΑΑ, μίλησαν στο ΑΠΕ για το συγκεκριμένο θέμα.
Για το αν θα δοθεί όνομα σε μια καταιγίδα εξαρτάται από τα εξής κριτήρια:
- Η κακοκαιρία να αφορά μεγάλο τμήμα της Επικράτειας ή/και τμήματα της χώρας με μεγάλη πυκνότητα πληθυσμού.
- Οι αναμενόμενες βροχοπτώσεις να ξεπερνούν επίπεδα για τα οποία η εμπειρία έχει δείξει ότι προκαλούν πλημμυρικά επεισόδια.
- Οι αναμενόμενες χιονοπτώσεις να αφορούν χαμηλά υψόμετρα ή/και κομβικά σημεία των εθνικών οδών, αεροδρόμια, καθώς και να επηρεάζουν την καθημερινή λειτουργία μεγάλων αστικών κέντρων.
- Η αναμενόμενη ένταση των ανέμων να ξεπερνά τα επίπεδα των 9 Μποφόρ σε μεγάλο μέρος των θαλασσών ή τα 7 Μποφόρ σε μεγάλο τμήμα της ξηράς.
Όπως λένε οι επιστήμονες, τα κριτήρια δεν είναι μόνο αυστηρώς μετεωρολογικά, αλλά λαμβάνουν υπόψη και τις συνέπειες που μπορεί να έχουν τα φαινόμενα στην κοινωνία, αναλόγως της εποχής του χρόνου και τις δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Η επιλογή των ονομάτων γίνεται «με αλφαβητική σειρά, με εναλλαγή ανδρικών και γυναικείων ονομάτων, κατά προτίμηση ονομάτων από τη μυθολογία και την αρχαία ιστορία».
Στο αν είναι χρήσιμη αυτή η τακτική, οι επιστήμονες απαντούν πως σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό, «το να δίνονται ονόματα σε τροπικούς κυκλώνες ξεκίνησε πριν από πολλά χρόνια, προκειμένου να βοηθήσει στην ταχεία αναγνώριση των συστημάτων αυτών στα προειδοποιητικά μηνύματα, επειδή τα ονόματα εντυπώνονται ευκολότερα στη μνήμη από τους αριθμούς και τους τεχνικούς όρους. Πολλοί συμφωνούν ότι η προσάρτηση ονομάτων στους κυκλώνες διευκολύνει τα ΜΜΕ να τους αναφέρουν, αυξάνει το ενδιαφέρον για τις προειδοποιήσεις και αυξάνει την ετοιμότητα της κοινωνίας».
Σκάναρε και ακολούθησε την έρευνα:
Μαρία Γερμαντζίδου, Δημοσιογράφος
