Μεταπηδήστε στο περιεχόμενο

ΟΙ ΥΠΟΓΕΙΕΣ ΣΤΟΕΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Θεσσαλονίκη, μια πόλη γεμάτη από μνημεία που χρονολογούνται  ήδη από τους ελληνιστικούς χρόνους. Μνημεία που θαυμάζουμε, βλέπουμε και περπατάμε καθημερινά αλλά λίγοι γνωρίζουμε ότι κάτω από αυτά  κρύβονται υπόγειες στοές.

Σύμφωνα με μύθους, κάτω από αυτές τις υπόγειες στοές υπήρξε κάποτε μια υπόγεια Θεσσαλονίκη . Κάποτε αυτή η υπόγεια Θεσσαλονίκη μπορεί να ήταν ένα πολυσύχναστο μέρος  αλλά που μάλλον χάθηκε στα βάθη των αιώνων. Σήμερα σώζονται μόνον κάποια ελάχιστα μεμονωμένα τμήματά της που μόνο σε υποθέσεις οδηγούν τους αρχαιολόγους και τους διάφορους λάτρεις των μυστηρίων. Λέγεται λοιπόν ότι κάτω από αυτήν πόλη υπήρχε ένα οργανωμένο δίκτυο στοών από την ελληνιστική εποχή . Οι υπόγειες αυτές διαβάσεις χρησίμευαν κυρίως για τη διέλευση επιφανών προσώπων, αυλικών, αγγελιοφόρων, στρατιωτών και κατασκόπων, που διέσχιζαν έτσι αθέατοι την πόλη και έβγαιναν στην επιφάνεια από πολλαπλές, καλά κρυμμένες εισόδους. Aς δούμε λοιπόν μερικές από αυτές τις υπόγειες στοές: 

Στην οδό Λαγκαδά υπάρχει το συμμαχικό νεκροταφείο του Ζέϊτενλικ, που φιλοξενεί 22.000 κρανία στρατιωτών του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, κυρίως Σέρβων. Πρόκειται για τον ιερότερο τόπο προσκυνήματος των Σέρβων στον ελλαδικό χώρο.  

Ακόμη και σήμερα το επισκέπτονται χιλιάδες Σέρβοι, που πολέμησαν στα πεδία των μαχών στη Βοσνία και στο Κόσοβο, προσπαθώντας να εντοπίσουν τα οστά των παππούδων τους που σκοτώθηκαν στο Μακεδονικό Μέτωπο.  

Σύμφωνα με τους μύθους οι υπόγειες αυτές στοές κατασκευάστηκαν στην εποχή του Δημήτριου του Πολιορκητή, ως δευτερεύον οχυρωματικό έργο. 

Ο πύργος των φυλακών του Επταπυργίου (Γεντί Κουλέ) 

Αρχικά υπήρχαν δύο στρατιωτικές σήραγγες, η Φαρδιά και η Στενή που διέτρεχαν την πόλη. Η Στενή σήραγγα (1,7 μέτρα πλάτος και 2 μέτρα ύψος) ξεκινούσε από το λιμάνι, διέτρεχε λοξά τα τείχη, περνώντας κοντά από την εκκλησία των Δώδεκα Αποστόλων και κατέληγε στο σημερινό Επταπύργιο. Η Στενή ξεκινούσε μέσα από τα τείχη, δεξιά από την αριστερή «Πορτάρα», περνούσε κάτω από το Διοικητήριο και κατέληγε στα θαλάσσια στόμια των πύργων του Τοπ Χανέ. Αυτές τις ελληνιστικές στρατιωτικές σήραγγες επέκτειναν αργότερα οι Ρωμαίοι. Την περίοδο της Pax Romana οι στρατιωτικές σήραγγες περιέπεσαν σε αχρηστία. Η ύπαρξη τους όμως παρακίνησε τους πρώτους Χριστιανούς να δημιουργήσουν ένα παράλληλο δίκτυο κατακομβών, που χρησιμοποιούνταν ως τόποι θρησκευτικής λατρείας και μυστικής συνάθροισης. Οι κατακόμβες αυτές συνέδεαν τους πρωτοχριστιανικούς ναούς μ’ ένα λαβυρινθώδες δίκτυο στοών και κατακομβών, που το ξεπερνούσε μονάχα εκείνο της Ρώμης. Ακόμη και σήμερα σώζονται κάποια τμήματά του. Στο δάπεδο του Όσιου Δαβίδ υπάρχει μια καταπακτή, που οδηγεί σ’ αυτόν τον υπόγειο κόσμο. Μια ακόμη υπόγεια σήραγγα της Θεσσαλονίκης που κατασκευάστηκε για να διευκολύνει στη διαφυγή των ανθρώπων βρίσκεται στην Άνω Πόλη. Η σήραγγα αυτή ξεκινούσε από ένα σπίτι μέσα από τα τείχη και κατέληγε σ’ έναν οίκο ανοχής έξω από τα τείχη.Οι σήραγγες χρησιμοποιούνταν από τους Βυζαντινούς Αυτοκράτορες για τις υπερκόσμιες εμφανίσεις τους. Το πλήθος τους έβλεπε κατά την διάρκεια της λειτουργίας στον Άγιο Δημήτριο, αυτοί εμφανίζονταν χωρίς να φύγουν στην Αγία Σοφία. Άλλη μια υπόγεια στοά της πόλης ήταν και η λεγόμενη <<Στοά των κάστρων >> η οποία διέτρεχε τα τείχη από τον Λευκό Πύργο ως το Επταπύργιο και χωρούσε ολόκληρη άμαξα. Τμήμα αυτής της Στοάς σώζεται μέσα στο σούπερ μάρκετ Μερκάτο στην Ιπποδρομίου. Στην εποχή του Γαλέριου είχε κατασκευαστεί επίσης μια σήραγγα που εξυπηρετούσε τις μετακινήσεις του αυτοκράτορα που έβγαζε από τον Ιππόδρομο μέχρι βόρεια στο άγαλμα του Καρατάσσου. Ανοίγματα αυτής της σήραγγας που είχε σχέση με τον αρχαίο Ιππόδρομο και τα ανάκτορα του Γαλέριου βρέθηκαν κατά τη διάρκεια της εκσκαφής του οικοπέδου στην Φιλικής Εταιρίας. 

Τι απέμεινε άραγε στο πέρασμα των χρόνων από αυτές τις υπόγειες στοές; Μέχρι τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο σώζονταν αρκετά τμήματα των υπογείων, που χρησιμοποιούνταν ως καταφύγια στους βομβαρδισμούς. Οι εργολαβίες της δεκαετίας του 1950 και του 1960 κατάφεραν να μειώσουν δραματικά τις υπόγειες στοές της Θεσσαλονίκης αλλά όχι και όμως να τις εξαφανίσουν.  

Σκάναρε και προχώρα την έρευνα:

Έρευνα, Νένα Πασβάντη

Share this!

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *