Μεταπηδήστε στο περιεχόμενο

ΠΑΛΑΙΟ ΚΑΙ ΝΕΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

Τα χρονολογικά συστήματα που χρησιμοποιήθηκαν ανά τους αιώνες είναι εκατοντάδες. Σχεδόν κάθε πολιτισμός ανέπτυσσε το δικό του, λίγα όμως κατόρθωσαν να επιβιώσουν. Έως τα μέσα του 1ου αιώνα π.Χ. το ημερολόγιο που επικρατούσε ήταν αυτό της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, το οποίο βασιζόταν στις φάσεις της Σελήνης. Λόγω της ατέλειάς του, όμως, δημιουργήθηκαν μεγάλες αποκλίσεις, κυρίως στην εαρινή ισημερία, με σημαντικές επιπτώσεις στην οικονομία και τη λειτουργία του κράτους.

Έτσι, ο Ιούλιος Καίσαρας ανέθεσε στον αλεξανδρινό αστρονόμο Σωσιγένη την αναμόρφωση του Ιουλιανού ημερολογίου. Προς την κατεύθυνση αυτή, προστέθηκαν στο έτος 90 μέρες, δηλαδή η 1η Μαρτίου του 44 π.Χ αντικαταστάθηκε από την 1η Ιανουαρίου. Το νέο, ηλιακό, ημερολόγιο ανταποκρινόταν απόλυτα στη διαδοχή των εποχών και η διάρκεια του έτους προσδιορίστηκε στις 365,25 ημέρες. Η μικρή διαφορά καλύπτονταν από μία επιπλέον ημέρα που προσθέτονταν κάθε τέσσερα χρόνια, μετά την «έκτη προ των καλένδων του Μαρτίου», που ονομαζόταν «bis sextus». Έτσι, η ημέρα αυτή, επειδή τη μετρούσαν δυο φορές, ονομάζεται ακόμα και σήμερα «δις έκτη» και το έτος που την περιέχει δίσεκτο.

Όμως και από το Ιουλιανό Ημερολόγιο προέκυπτε ένα σφάλμα 11 λεπτών και 14 δευτερολέπτων το χρόνο. Εξαιτίας της απόκλισης αυτής, μιάμιση χιλιετία αργότερα η εαρινή ισημερία είχε μετατοπιστεί ημερολογιακά 11 μέρες πίσω, σε σχέση με τα αστρονομικά δεδομένα. Μπροστά στον κίνδυνο να εορτάζονται τα Χριστούγεννα φθινόπωρο και το Πάσχα χειμώνα, ο Πάπας Γρηγόριος ο 13ος προχώρησε σε νέα μεταρρύθμιση του συστήματος. Στις 4 Οκτωβρίου του 1582 προστέθηκαν 10 ημέρες, ενώ για να αποφευχθούν ανάλογες ασυμφωνίες και στο μέλλον, αποφασίστηκε κάθε τέσσερις αιώνες να θεωρούνται δίσεκτα, αντί για 100 χρόνια μόνο τα 97.

Το Νέο ή Γρηγοριανό ημερολόγιο συνάντησε έντονες αντιδράσεις. Τα καθολικά κράτη της Ευρώπης το υιοθέτησαν τελικά μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια, ενώ τα προτεσταντικά χρειάστηκαν έναν ακόμη αιώνα. Αγγλία και Αμερική το αποδέχτηκαν μόλις το 1752. Το ίδιο συνέβη και στην Ανατολή, όπου όλα τα ορθόδοξα κράτη συνέχισαν να ακολουθούν το Ιουλιανό έως τον 20ο αιώνα.

Η Ελληνική Πολιτεία εφάρμοσε το Γρηγοριανό ημερολόγιο το 1923, ονομάζοντας την 16η Φεβρουαρίου, 1η Μαρτίου. Η Εκκλησία της Ελλάδος το εφάρμοσε στο εορτολόγιό της ένα χρόνο αργότερα.

Παλαιοημερολογίτες ή Γνήσιοι Ορθόδοξοι Χριστιανοί (Γ.Ο.Χ.), αποκαλούνται εκείνοι οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, οι οποίοι εξακολουθούν να τηρούν την εκκλησιαστική παράδοση του πατρώου εκκλησιαστικού εορτολογίου και ημερολογίου. Οι όροι παλαιοημερολογίτες και παλαιοημερολογιτισμός (όπως και οι έννοιες νεοημερολογίτες και νεοημερολογιτισμός) υφίστανται από το 1924, χρονιά κατά την οποία η Εκκλησία της Ελλάδος αναθεώρησε το έως τότε ισχύον Ιουλιανό ημερολόγιο, ώστε να συμπίπτει με το νέο, Γρηγοριανό ημερολόγιο που είχε υιοθετήσει η πολιτεία. Τότε οι Παλαιοημερολογίτες αποσχίσθηκαν από την κρατούσα εκκλησία (των Νεοημερολογιτών), επειδή θεώρησαν την αλλαγή του ημερολογίου ως πρώτο βήμα για την υποταγή των Ορθοδόξων στον Πάπα και ότι η επίσημη εκκλησία υπέπεσε στην αίρεση του οικουμενισμού. Σήμερα, υπάρχουν αρκετές παρατάξεις Γ.Ο.Χ. εντός και εκτός Ελλάδος, οι οποίες ακολουθούν το εκκλησιαστικό πατρώο ημερολόγιο (Ιουλιανό ημερολόγιο), το οποίο υπολείπεται από το διεθνές πολιτικό ημερολόγιο (Γρηγοριανό ημερολόγιο) κατά 13 ημέρες (αυτό ισχύει μέχρι το 2100).

Αριθμούν αρκετές δεκάδες χιλιάδες πιστών, σε όλη την Ελλάδα (κυρίως στα αστικά κέντρα και ιδιαιτέρως στην Αττική), αλλά και πολυάριθμες ορθόδοξες κοινότητες εκτός Ελλάδος, όπως στην Αυστραλία, στις Η.Π.Α., στον Καναδά, στην Κεντρική Αφρική, στη Δυτική και Κεντρική Ευρώπη, στα Βαλκάνια, στη Ρωσία και στην Κύπρο. Θεωρούνται ιδιαίτερα συντηρητικοί και αντιδρούν έντονα σε οποιαδήποτε επαφή της Ορθόδοξης Εκκλησίας με χριστιανικές εκκλησίες άλλων δογμάτων, θεωρώντας ότι οι επίσημες Ορθόδοξες Εκκλησίες έχουν υποπέσει στην αίρεση του οικουμενισμού. Οι Ορθόδοξες Εκκλησίες, που αναθεώρησαν το ημερολόγιό τους, αλλά δεν αναθεώρησαν το Πασχάλιό τους (τον κανόνα υπολογισμού της ημερομηνίας εορτασμού του Πάσχα) εξακολουθούν να εορτάζουν το Πάσχα και όλες τις εορτές που εξαρτώνται από αυτό, στο ίδιο χρονικό πλαίσιο με τους Παλαιοημερολογίτες.

Οι ορθόδοξες χώρες αποτελούνται από την Ελλάδα, την Ρωσία, την Σερβία και την Συρία. Η Ρωσία, η Σερβία και η Συρία ακολουθούν ακόμη και σήμερα το παλαιό ημερολόγιο, ενώ από το 1924 και μετά, η Ελλάδα ξεκίνησε να ακολουθεί το νέο ημερολόγιο. Αποτελώντας μία από τις δυτικές χώρες, θεωρήθηκε θεμιτό να ακολουθήσει το δυτικό ημερολόγιο, δηλαδή το νέο ημερολόγιο.

Σκάναρε και προχώρησε την έρευνα:

Έρευνα, Ιωάννης Παπαζήσης, Σουζάνα Μπάκα, Στέλλα Ταμπάκη

Share this!

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *