Αναμφίβολα, το ποσοστό των ελεύθερων χώρων και των χώρων πρασίνου αποτελεί ένα σημαντικό παράγοντα για τον καλό σχεδιασμό και το υψηλό επίπεδο ποιότητας ζωής μιας πόλης. Οι αστικές περιοχές συνιστούν το καθημερινό περιβάλλον για το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού και η ποιότητα του αστικού πρασίνου αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο, δεδομένου ότι ασκεί σημαντική οικολογική και αισθητική επίδραση στον εκάστοτε πληθυσμό.
Η υποβάθμιση της ποιότητας ζωής στις μεγάλες πόλεις συνδέεται – πέρα από τις επικρατούσες οικονομικές συνθήκες – και με πολλές περιορισμένες εκτάσεις αστικού πρασίνου και την απουσία επαφής με το φυσικό περιβάλλον. Έτσι, σε πολλές πόλεις η έλλειψη περιβαλλοντικού σχεδιασμού και σωστής διαχείρισης, έχει οδηγήσει στην έλλειψη χώρων πρασίνου για τα άτομα κάθε ηλικίας.
Η έλλειψη πρασίνου στη Θεσσαλονίκη
Η κατάσταση Αθήνας και Θεσσαλονίκης – των δύο μεγαλουπόλεων της χώρας μας – αναφορικά με το ποσοστό αστικού πρασίνου που διαθέτουν είναι απογοητευτική. Η μέση κάλυψη σε πράσινο,κυμαίνεται για την Αθήνα περίπου στο 7% της επιφάνειάς της και για τη Θεσσαλονίκη στο 4,5% της επιφάνειάς της.
Συγκεκριμένα, η συμπρωτεύουσα περιλαμβάνεται – σύμφωνα με όσα περιγράφονται στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα 2020 – 2023 του Δήμου Θεσσαλονίκης- στις ευρωπαϊκές πόλεις με το λιγότερο αστικό πράσινο, καθώς και με άλλα σοβαρά προβλήματα όπως η ατμοσφαιρική ρύπανση και ο θόρυβος, η αυξημένη θερμοκρασία, ο μειωμένος αερισμός κ.λπ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, η Θεσσαλονίκη χαρακτηρίζεται από πυκνή δόμηση με ψηλά κτήρια, στενούς δρόμους και έλλειψη κοινόχρηστου υπαίθριου χώρου, καθώς, όπως αναφέρθηκε, μόνο το 4,5% της πόλης αποτελείται από χώρους πρασίνου.Ο διαθέσιμος χώρος του πρασίνου υπολογίζεται σε 2,8 τ.μ. ανά κάτοικο, γεγονός που κατατάσσει τη Θεσσαλονίκη πολύ χαμηλά σε σχέση με το ελάχιστο όριο των 8,0 – 10,0 τ.μ. πρασίνου ανά κάτοικο που έχει τεθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.Και αυτή η κατάσταση συνεχίζεται και δεν αλλάζει, σχεδόν καθόλου, εδώ και δεκαετίες.
Επιπλέον, μεγάλο ζήτημα υπάρχει και με την κατανομή του πρασίνου στα όρια του Δήμου, καθώς, εκτός από την ενότητα των πάρκων του παραλιακού μετώπου και των πάρκων στην περιοχή του νέου δημαρχείου, της ΧΑΝΘ και του Γ’ Σώματος Στρατού, οι υπόλοιποι χώροι με πράσινο εμφανίζονται απομονωμένοι και ασύνδετοι, τόσο μεταξύ τους όσο και με το άμεσο περιβάλλον της πόλης. Γεγονός που αναγκάζει τους κατοίκους να αναζητούν, σε μεγάλη απόσταση από την κατοικία τους, διάφορους υπαίθριους χώρους πρασίνου.
Τα οφέλη των χώρων πρασίνου
Η θετική επίδραση, γενικά, των χώρων πρασίνου στους κατοίκους των πόλεων που αντιμετωπίζουν καθημερινά τα προβλήματα της έλλειψης αστικού χώρου, της υποβάθμισης του περιβάλλοντος και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, ήταν πάντοτε κάτι το αυτονόητο. Ο ρόλος τους στην αστική διαβίωση, όπως έχει τονιστεί ιδιαίτερα, είναι πολύ σημαντικός γιατί συνδέονται μεταξύ τους και διαμορφώνουν έναν ιστό που δομεί και διαπερνά ολόκληρη την πόλη.Τα οφέλη μπορούν να συμβάλλουν θετικά στη βελτίωση του συστήματος μετακινήσεων της πόλης, στην ψυχολογική ανάταση των πολιτών, στην ψυχολογική και σωματική τους ευεξία, στην οικολογία και αισθητική του τοπίου, καθώς και στη βελτίωση του μικροκλίματος.
Επίσης, οι πράσινοι χώροι αποτελούν πόλο έλξης και για τους τουρίστες, οι οποίοι συχνά δε γνωρίζουν την πόλη, δε διαθέτουν αυτοκίνητα, αποτελούν διερχόμενο τουρισμό και αντιμετωπίζουν δυσκολίες με τις δημόσιες συγκοινωνίες. Τέλος, μπορούν να δημιουργηθούν νέοι πόλοι έλξης πολιτιστικού και εμπορικού ενδιαφέροντος, προωθώντας την ανάπτυξη οικονομικών δραστηριοτήτων και ενισχύοντας έτσι, τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Συμπερασματικά, η βελτίωση της ποιότητας ζωής και η ενίσχυση της ανθεκτικότητας των πόλεων σε μελλοντικούς κινδύνους από την υπάρχουσα κλιματική αλλαγή, προϋποθέτει την επαναξιολόγηση της σημασίας του αστικού πρασίνου. Απαραίτητη συνθήκη για το μέλλον είναι να αναγνωρίσουν αρχικά οι πολίτες ότι το πράσινο σε μία πόλη είναι δικαίωμα και υπόθεση όλων. Επίσης, η ανάγνωση όλων των υφιστάμενων προβλημάτων από τις αρμόδιες αρχές με στόχο τη χάραξη μιας νέας στρατηγικής για τους χώρους πρασίνου στις πόλεις μας, είναι σήμερα αναγκαιότερη από ποτέ.
Σκάναρε και δες περισσότερα
Δημήτρης Ευαγγελίδης, Δημοσιογράφος
