Ο Στίβεν Σπίλμπεργκ αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες στην ιστορία του κινηματογράφου, με έναν υπέρογκο αριθμό επιτυχημένων τίτλων στο ενεργητικό του, είτε ως σκηνοθέτης, είτε ως παραγωγός, είτε ως συγγραφέας. Είναι ο πιο γνωστός σκηνοθέτης του Χόλυγουντ κι ένας από τους πλουσιότερους κινηματογραφιστές στον κόσμο. Από τα μέσα της δεκαετίας του ’70, έχει καθορίσει την παραγωγή ταινιών, παγκοσμίως, δημιουργώντας τεράστιας εμβέλειας εμπορικές επιτυχίες και εισάγοντας τον κινηματογράφο στην «εποχή του μπλοκμπάστερ» (blockbuster era).
Τα Πρώτα Βήματα
Ο Στίβεν Σπίλμπεργκ γεννήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 1946, στο Σινσινάτι του Οχάιο, από ορθόδοξη εβραϊκή οικογένεια. Μεγαλώνοντας, δυσκολεύτηκε να συμφιλιωθεί με την εβραϊκή του καταγωγή, ενώ αντιμετώπισε και περιστατικά αντισημιτισμού, που τον οδήγησαν να απομακρυνθεί από τον Ιουδαϊσμό, κατά την εφηβεία του. Από μικρή ηλικία, έδειξε έντονο ενδιαφέρον και πάθος για τον κινηματογράφο, δημιουργώντας ταινίες μικρού μήκους με την κάμερα του πατέρα του. Η πρώτη του ερασιτεχνική ταινία υλοποιήθηκε σε ηλικία 12 ετών ενώ, καθ’ όλη τη διάρκεια της εφηβείας του, παρήγαγε ταινίες μικρού μήκους σε φιλμ των 8 χιλιοστών, κάποιες από τις οποίες βραβεύτηκαν.
Η Άνοδος προς την Αναγνώριση
Μέχρι τη δεκαετία του 1970, ο Σπίλμπεργκ είχε παρατήσει τα ακαδημαϊκά του όνειρα για να ασχοληθεί με τη φιλμογραφία. Μαθήτευσε ανεπίσημα στην Universal Studios, όπου του δόθηκαν οι πρώτες ευκαιρίες να σκηνοθετήσει τόσο κινηματογραφικές, όσο και τηλεοπτικές παραγωγές. Στο διάστημα αυτό δημιούργησε μια ανεξάρτητη εταιρεία παραγωγής, την Amblin Entertainment, που συνεργάστηκε στενά με τη Universal και του παρείχε τη δυνατότητα να σκηνοθετήσει ακόμα περισσότερες ταινίες. Η διεθνής φήμη του Σπίλμπεργκ ήρθε το 1975, με την ταινία «Τα Σαγόνια του Καρχαρία» (Jaws), που τον καθιέρωσε ως έναν από τους κορυφαίους σκηνοθέτες, καθώς σημείωσε τεράστια εμπορική και εισπρακτική επιτυχία, ενώ κέρδισε και βραβεία Όσκαρ. Ακολούθησαν κι άλλες εμβληματικές επιτυχίες, όπως «Στενές Επαφές Τρίτου Τύπου» (Close Encounters of the Third Kind, 1977) της οποίας έγραψε και το σενάριο, «Ε.Τ. ο Εξωγήινος» (E.T. the Extra-Terrestrial, 1982) και η σειρά ταινιών «Ιντιάνα Τζόουνς» (Indiana Jones: Raiders of the Lost Ark-1981, Indiana Jones and the Temple of Doom-1984, Indiana Jones and the Last Crusade-1989, Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull-2008).
Εξερεύνηση Θεμάτων και Ειδών
Ο Σπίλμπεργκ δεν περιορίστηκε σε ένα μόνο συγκεκριμένο είδος ταινιών. Αντίθετα, εξερεύνησε διάφορα είδη, από επιστημονική φαντασία και περιπέτεια μέχρι και ιστορικά δράματα. Ταινίες όπως «Η Λίστα του Σίντλερ» (Schindler’s List, 1993) και «Η Διάσωση του Στρατιώτη Ράιαν» (Saving Private Ryan, 1998) δείχνουν τη δυνατότητά του να χειριστεί σοβαρά και συναισθηματικά φορτισμένα θέματα, με λεπτότητα κι ευαισθησία. Κομβικές ταινίες στις οποίες συμμετείχε, είτε σκηνοθετικά, είτε στο σενάριο, ήταν «Το Πνεύμα του Κακού» (Poltergeist, 1982), Επόμενος Σταθμός: Η Ζώνη του Λυκόφωτος (Twilight Zone: The Movie, 1983) και Γκούνις: Το Κυνήγι της Μεγάλης Περιπέτειας (The Goonies, 1985). Το 1985 σκηνοθέτησε, επίσης, τη δραματική ταινία «Το Πορφυρούν Χρώμα» (The Color Purple) ενώ, το 1993, επέστρεψε στο είδος της περιπέτειας, μεταφέροντας στη μεγάλη οθόνη το «Jurassic Park», με καινοτομίες στον τομέα των ειδικών εφέ. Το 1994, ίδρυσε το στούντιο «DreamWorks» με δύο συνεργάτες του, ενώ παράλληλα συνέχισε να σκηνοθετεί για άλλα στούντιο. Δημοφιλείς αποδείχθηκαν οι ταινίες του 2002 «Minority Report», ένα φουτουριστικό περιπετειώδες θρίλερ, καθώς και η κωμική περιπέτεια «Πιάσε με αν μπορείς» (Catch Me If You Can).
Προσωπική Ζωή και Ανθρωπιστική Δράση
Από το 1985 μέχρι το 1989, ήταν παντρεμένος με την ηθοποιό Έιμι Ίρβινγκ και μαζί απέκτησαν έναν γιο. Στον διακανονισμό του διαζυγίου τους, το 1989, που κατατάσσεται ως το τρίτο ακριβότερο διαζύγιο στην ιστορία, η Ίρβινγκ έλαβε 100 εκατομμύρια δολάρια από τον Σπίλμπεργκ, μετά από δικαστική ακύρωση του προγαμιαίου συμβολαίου τους, που είχε γραφεί σε χαρτοπετσέτα. Τον Οκτώβριο του 1991, παντρεύτηκε την ηθοποιό Κέιτ Κάπσο, με την οποία έχουν συνολικά επτά παιδιά: τρία βιολογικά, δύο υιοθετημένα και ένα ο καθένας από προηγούμενο γάμο. Εκτός από την επαγγελματική του επιτυχία, ο Σπίλμπεργκ είναι γνωστός και για την ανθρωπιστική του δράση, καθώς είναι συνιδρυτής του ιδρύματος Shoah Foundation, το οποίο καταγράφει και διατηρεί μαρτυρίες από επιζώντες του Ολοκαυτώματος.
Επίδραση και Κληρονομιά
Η επιρροή του Σπίλμπεργκ στον κινηματογράφο είναι ανυπέρβλητη. Οι καινοτομίες που έχει εισάγει στην τεχνολογία και τα ειδικά εφέ, αλλά και η μοναδική του ικανότητα να συνδέει τους θεατές με τους χαρακτήρες και τις ιστορίες του, έχουν κάνει τις ταινίες του ιδιαίτερα δημοφιλείς κι αγαπητές στο κοινό, ενώ αποτελούν πηγή έμπνευσης για ολόκληρες γενιές κινηματογραφιστών.
Ο Στίβεν Σπίλμπεργκ είναι μια αυθεντική ιδιοφυΐα του κινηματογράφου. Από τα πρώτα του βήματα μέχρι τις πιο πρόσφατες δημιουργίες του, η συμβολή του στην τέχνη, την κουλτούρα και τον πολιτισμό είναι ανεκτίμητη. Δεν είναι μόνο ένας σκηνοθέτης, αλλά ένας πραγματικός μάγος του κινηματογράφου, που μας ταξιδεύει σε φανταστικούς κόσμους και μας χαρίζει μοναδικές, ανεπανάληπτες εμπειρίες, μέσω των ταινιών του.
Σταυρούλα Καλαμπαλίκη, Ηθοποιός
