Η αμερικάνικη ταινία «THE 5th WAVE» ή αλλιώς «Το Πέμπτο Κύμα», πρόκειται για μια περιπέτεια που γυρίστηκε το 2016. Ο σκηνοθέτης Τζέι Μπλέικεσον έβαλε τόσο σασπένς και ανατροπές που δε θα αφήσει κανέναν θεατή απογοητευμένο. Έχουμε λοιπόν τέσσερα κύματα καταστροφικών επιθέσεων που ερήμωσαν το μεγαλύτερο μέρος της γης. Όταν το ανθρώπινο είδος βρίσκεται σχεδόν υπό εξαφάνιση, ένας από τους τελευταίους επιζώντες, η 16χρονη Κάσι, αναλαμβάνει να φέρει εις πέρας την πιο σημαντική αποστολή. Να εντοπίσει το μικρότερο αδελφό της που απήγαγαν εξωγήινοι, οι οποίοι θέλουν να κάνουν τη γη αποικία τους. Καθώς προετοιμάζεται για το αναπόφευκτο πέμπτο κύμα, θα συναντήσει και κάποιον που ίσως αποτελέσει την τελευταία της ελπίδα.
Θα μπορούσα να το χαρακτηρίσω sci-fi θρίλερ αλλά συνάμα και περιβαλλοντικό, μιας κι έχει σχετικά πολλές σκηνές βίας και φυσικές καταστροφές. Δε με ελκύουν ιδιαίτερα οι ταινίες με εξωγήινους, αλλά αυτή μου φάνηκε αρκετά ενδιαφέρουσα, καθώς διέκρινα ποικίλη θεματολογία για το τι γίνεται και τι θα γίνει στον κόσμο. Οι Κλόι Γκρέις Μόρετζ, Μάικα Μονρό, Λιβ Σράιμπερ και Νικ Ρόμπινσον δίνουν μια εξαιρετική ερμηνεία, καθώς αναδεικνύουν την αγωνία και τον φόβο σε καταστάσεις κρίσεων.
Τα ανέμελα λυκειακά χρόνια
Η 16χρονη Κάσι ήταν μία συνηθισμένη μαθήτρια λυκείου, όπως δείχνει και στην αρχή της ταινίας. Όλοι μας είχαμε έναν έρωτα από το ίδιο σχολείο που το ήξερε ή δε το έμαθε ποτέ. Η συγκεκριμένη λοιπόν εκμυστηρεύτηκε τα συναισθήματα της σε ένα ημερολόγιο (όπως οι περισσότερες γυναίκες). Τα άγχη των διαγωνισμάτων, οι αθλητικές επιδόσεις, είναι κάποια από αυτά που πραγματεύεται το φιλμ. Επίσης και τα πάρτι δε λείπουν από το πλάνο. Μπίρα, κρασί, πατατάκια, φωτογραφίες και παιχνίδια με τους αγαπημένους μας φίλους, είναι στιγμές που μένουν ανεξίτηλες στη μνήμη, πόσο μάλλον εάν στη μπουκάλα φιλήσεις το άτομο που σου αρέσει ή πόσο μάλλον που νιώθεις ερωτευμένος. Έτσι λοιπόν παρουσιάζεται η ζωή πριν την ενηλικίωση.
Η δύναμη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης
Η δύναμη της εικόνας έχει πάρει τα τελευταία χρόνια τεράστιες διαστάσεις όχι απλώς με την ύπαρξη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αλλά με την εξέλιξη αυτών ως προς τις δυνατότητες που μας δίνουν να παρουσιάζουμε την εικόνα μας, τις απόψεις μας και τη διαφορετικότητά μας σε ένα απίστευτα μεγάλο κοινό. Το βίντεο έχει τη μεγαλύτερη αύξηση από όλα τα άλλα είδη περιεχομένου και έχει γίνει για πολλούς πλέον ο ιδανικός τρόπος έκφρασης και επικοινωνίας με το κοινό τους. Κι αυτό αποδεικνύεται μέσω της ταινίας. Οι κοπέλες του λυκείου προπονούνται πάνω στο ποδόσφαιρο, στο ίδιο γήπεδο με τα αγόρια. Η φίλη της Κάσι βλέπει ένα περίεργο βίντεο στο διαδίκτυο και πιο συγκεκριμένα ένα ιπτάμενο μεγάλο αεροσκάφος. Μετά όλοι οι μαθητές το βλέπουν στην αρχική τους διαδικτυακή σελίδα και δημιουργούν διάφορες συζητήσεις για το εν λόγω βίντεο.
Το θέμα όμως είναι πώς να πάρεις στα σοβαρά ένα τέτοιο βίντεο, καθώς υπάρχει η έξαρση των ψευδών ειδήσεων; Η διασπορά fake news ήταν και συνεχίζει να είναι ένα συχνό φαινόμενο στο διαδίκτυο, αλλά η εμφάνιση και υψηλή δημοτικότητα των υπηρεσιών κοινωνικής δικτύωσης μετέτρεψε την διασπορά αυτή σε πραγματική επιδημία. Ψευδείς ειδήσεις, ακόμη και κάποιες που είναι ολοφάνερο ότι δεν περιέχουν ίχνος πραγματικότητας ή και λογικής πολλές φορές, μεταδίδονται πλέον με ταχύτητα αστραπής στον κυβερνοχώρο μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης με αποτέλεσμα να αποκτούν υπόσταση και να γίνονται πιστευτές από μεγάλη μερίδα του κοινού.
Οι καθηγητές του σχολείου λοιπόν μπορεί να ήταν λίγο δύσπιστοι, αλλά όταν βλέπεις όλα τα επίσημα πρακτορεία ειδήσεων να αναπαράγουν μία πληροφορία, τότε μάλλον μπορεί να πρόκειται για την πραγματικότητα. Συμπερασματικά, ο κόσμος και ιδίως η νέα γενιά είναι προσκολλημένος στα social media και ότι βλέπει σε αυτά νομίζει ότι έχουν δόση αλήθειας, ακόμη κι αν καταλαβαίνει ότι γίνεται προπαγάνδα ή παραπληροφόρηση. Δυστυχώς όμως όταν πρόκειται για μία κακή είδηση, η πλειοψηφία θα την πιστέψει και θα την αναπαράγει, δίχως να διασταυρώσει τις πληροφορίες που κατέχει εκείνη τη στιγμή. Υπάρχουν κι άλλα παρόμοια σημεία στην ταινία, αλλά θα αναλυθούν στα Πέντε Κύματα της πλοκής.
Το 1ο Κύμα και η «ανάσα» της Γης
Οι εξωγήινοι διεξάγουν ηλεκτρομαγνητική επίθεση. Πράμα που σημαίνει πως τρεχούμενο νερό και ρεύμα σταματούν να υπάρχουν. Εδώ ξεκινάει και η περιβαλλοντική σημασία της ταινίας. Το πρώτο και βασικό πρόβλημα είναι η κακή ή λανθασμένη διαχείριση του νερού. Πολύ συχνά, λόγω αμέλειας, αδιαφορίας, ελλιπούς ενημέρωσης ή υιοθέτησης υδατικά επιζήμιων πρακτικών, κατασπαταλούνται μεγάλες ποσότητες από το πολύτιμο στοιχείο.
Στις επόμενες δεκαετίες, σημαντικοί υπόγειοι υδάτινοι πόροι απειλούνται με εξάντληση σε μεγάλο μέρος του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων περιοχών της Ινδίας, της νότιας Ευρώπης και των ΗΠΑ. Η εξέλιξη αυτή προκαλείται κυρίως από την υπερβολική άντληση νερού για τη βιομηχανία και τη γεωργία και θα επηρεάσει την πρόσβαση σε νερό σχεδόν 1,8 δισεκατομμυρίων ανθρώπων.
Σύμφωνα με τη μελέτη της υδρολόγου Ίνγκε ντε Γκράαφ, που παρουσιάστηκε στην σύνοδο του 2016 της Αμερικανικής Γεωφυσικής Ένωσης, οι μεγάλοι υδροφορείς της Αμερικής θα είναι οι πρώτοι που θα εξαντληθούν, με αυτούς στην κεντρική Καλιφόρνια, τη λεκάνη του Τουλέιρ, και τη νότια κοιλάδα του Σαν Χοακίν, επίσης στην ίδια πολιτεία, να εξαντλούνται ήδη από τη δεκαετία του 2030. Υδροφορέας είναι ένα σώμα από διαπερατά πετρώματα που μπορεί να περιέχει ή να μεταδώσει υπόγεια ύδατα. Οι υδροφορείς της λεκάνης του Άνω Γάγγη στην Ινδία θα είναι οι επόμενοι που θα εξαντληθούν μεταξύ 2040 και 2060, μαζί με εκείνους σε περιοχές της Ισπανίας και της Ιταλίας. Μεταξύ των δεκαετιών του 2050 και 2070, οι υπόγειοι υδάτινοι πόροι σε περιοχές του Τέξας, της Οκλαχόμα, και του Νέου Μεξικό ενδεχομένως θα στερέψουν.
Το δεύτερο και εξίσου σημαντικό πρόβλημα είναι η παραγωγή ρεύματος ή καλύτερα η πυρηνική ενέργεια. Πρόκειται για μια από τις πρόσφατες μορφές ενέργειας που τιθάσευσε ο άνθρωπος. Αυτήν τη στιγμή λειτουργούν πυρηνικά εργοστάσια σε 31 χώρες και αριθμούν συνολικά 451 εν ενεργεία πυρηνικούς αντιδραστήρες. Η χώρα με τους περισσότερους αντιδραστήρες είναι οι ΗΠΑ με 99, ενώ ακολουθούν η Γαλλία με 58, η Ιαπωνία με 42, η Κίνα με 39 και η Ρωσία με 35. Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα με αυτήν τη μορφή ενέργειας είναι τα πυρηνικά απόβλητα. Μπορούν να παραμείνουν ραδιενεργά για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια από τη δημιουργία τους. Οι περισσότερες περιπτώσεις αποτελούν περιπτώσεις πυρηνικών καυσίμων, συστατικά αντιδραστήρα και ουράνιο.
Υπάρχουν επίσης και τα απόβλητα υψηλού κινδύνου, που είναι θανατηφόρα. Αυτός ο τύπος αποβλήτων αντιπροσωπεύει ένα μικρό μερίδιο. Για παράδειγμα, στη Βρετανία μόλις το 0,3% του συνολικού όγκου των πυρηνικών αποβλήτων της χώρας είναι υψηλού κινδύνου. Σήμερα, τα υψηλού επιπέδου απορρίμματα αντιμετωπίζονται με ψύξη σε νερό για αρκετά χρόνια και στη συνέχεια αναμιγνύονται με τετηγμένο γυαλί, και χύνονται σε χαλύβδινα δοχεία. Αυτά τα δοχεία αποθηκεύονται τελικά σε ένα δοχείο επενδυμένο με σκυρόδεμα, αλλά αυτό μέτρο είναι προσωρινό μέχρι οι επιστήμονες να βρουν κάτι πιο ασφαλές για τον άνθρωπο.
Υπάρχουν εναλλακτικοί τρόποι οι οποίοι είναι πιο φιλικοί προς το περιβάλλον, όπως τα ηλιακά πάρκα, τα υδροηλεκτρικά φράγματα και τα αιολικά πάρκα. Όμως λόγω της δυνατότητάς της πυρηνικής ενέργειας για συνεχή και αξιόπιστη παραγωγή σε ηλεκτρισμό, θεωρείται σε πολλά επίπεδα καλύτερη εναλλακτική από την ηλιακή ή την αιολική ενέργεια.
Σε αυτό το σημείο λοιπόν μπορεί οι εισβολείς να ήθελαν να αχρηστεύσουν τον άνθρωπο, αλλά συνάμα ήθελαν να σώσουν τον πλανήτη από το κακό που έκανε το είδος μας στη Γη. Ας μη ξεχνάμε ότι οι φυσικοί πόροι εξαντλούνται όλο και περισσότερο. Η ποσότητα των πρώτων υλών που προέρχονται από τη γη εκτινάχτηκε από 22 δισεκατομμύρια τόνους το 1970 σε 70 δισεκατομμύρια τόνους το 2010, με τις πλουσιότερες χώρες να καταναλώνουν κατά μέσο όρο 10 φορές περισσότερα υλικά από τις φτωχότερες χώρες, αλλά και διπλάσια του παγκόσμιου μέσου όρου.
Εάν ο κόσμος εξακολουθήσει να χρησιμοποιεί τους πόρους με τον ίδιο ρυθμό που το κάνει σήμερα, από το 2050, που υπολογίζεται ότι 9 δισεκατομμύρια άνθρωποι θα κατοικούν στον πλανήτη, θα χρειάζονται 180 δισεκατομμύρια τόνοι υλικών ετησίως για να καλύψουν τη ζήτηση, εκτιμά η έκθεση.
Το 2ο Κύμα και οι φυσικές καταστροφές
Όταν δεν υπάρχει τρεχούμενο νερό και ρεύμα, ο άνθρωπος πρέπει να βρει λύση για να επιβιώσει. Στην ταινία πολλοί έφτιαχναν πατέντες για να το κάνουν. Όμως οι εξωγήινοι προχώρησαν στην εξάλειψη του ανθρώπινου είδους ή τουλάχιστον του μεγαλύτερου αριθμού. Σεισμοί, πλημμύρες και τσουνάμι έπληξαν την ανθρωπότητα, καταστρέφοντας τα πάντα στο πέρασμα τους.
Ας μη ξεχνάμε πως το 2000 ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών ξεκίνησε το Διεθνές Πρόγραμμα Έγκαιρης Προειδοποίησης με σκοπό να τονίσουν τις περιπτώσεις αδυναμιών και να καταστήσουν τις κοινότητες ανθεκτικές στις καταστροφές, προωθώντας την αυξημένη επαγρύπνηση και την σημασίας της μείωσης των καταστροφών ως ένα βασικό συστατικό της βιώσιμης ανάπτυξης, με στόχο την μείωση των ανθρώπινων, οικονομικών και περιβαλλοντολογικών απωλειών από κάθε είδους κίνδυνο. Γιατί η ανθρώπινη δραστηριότητα δημιουργεί πολλές ζημίες στον πλανήτη κι αυτός αντιδρά με φυσικές καταστροφές κι αυξάνονται ραγδαία.
Το 3ο Κύμα και η γρίπη των πτηνών
«Το τρίτο κύμα ήταν η τροποποίηση της γρίπης των πτηνών, η πιο θανατηφόρα. Ένα μολυσμένο πουλί αντιστοιχεί σε 75 ανθρώπους», αναφέρει η Κάσι. Κι όμως, είναι η πιο επικίνδυνη. Τα πουλιά έχουν τον ιό της γρίπης στα έντερα τους αλλά συνήθως δεν αρρωσταίνουν. Όταν όμως αρρωστήσουν τότε η νόσος μεταδίδεται πολύ εύκολα ανάμεσα τους. Μεταξύ των αρχών του 2013 και των αρχών του 2017, υπήρξαν 916 επιβεβαιωμένες περιπτώσεις ανθρώπων που προσβλήθηκαν από τον τύπου H7N9 σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, με την πλειοψηφία να είναι στην Κίνα από Νοέμβριο έως Δεκέμβριο. Παρόμοια αύξηση των μολύνσεων έχει παρατηρηθεί σε προηγούμενα έτη κατά τους μήνες Δεκέμβριο με Ιανουάριο.
Όπως τώρα με τον κορωνοϊό, δημιουργήθηκαν κάποια κέντρα εξέτασης για τη γρίπη των πτηνών. Η μητέρα της Κάσι εργάζεται στον χώρο της υγείας. Όταν είδε την κόρη της στην περιοχή, είπε στον αστυνομικό να την απομακρύνει για να μην μεταδοθεί ο ιός και φυσικά να συνεχίσει να σώζει ανθρώπινες ζωές. Σε αυτό το σημείο μπορεί να διακρίνει κανείς τον αγώνα που δίνουν οι γιατροί που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή ιδίως σε περιόδους πανδημίας. Ο όρκος του Ιπποκράτη ακολουθείται πιστά από όλους τους εργαζόμενους υγείας και όλα τα κομμάτια του τηρούνται:
- Να μεταδίδω τους κανόνες ηθικής, την προφορική διδασκαλία και όλες τις άλλες ιατρικές γνώσεις στους γιους μου, στους γιους του δασκάλου μου και στους εγγεγραμμένους μαθητές που πήραν τον ιατρικό όρκο, αλλά σε κανέναν άλλο.
- Θα χρησιμοποιώ τη θεραπεία για να βοηθήσω τους ασθενείς κατά τη δύναμη και την κρίση μου, αλλά ποτέ για να βλάψω ή να αδικήσω. Ούτε θα δίνω θανατηφόρο φάρμακο σε κάποιον που θα μου το ζητήσει, ούτε θα του κάνω μια τέτοια υπόδειξη.
- Θα αποφύγω να βλάψω την ηθική της κοινωνίας μου.
- Δεν θα βλάψω κανέναν εσκεμμένα για τα συμφέροντα κάποιου τρίτου.
- Να αποφεύγω να κάνω πράγματα που άλλες ειδικότητες μπορούν να χειριστούν καλύτερα.
- Να κρατώ το καλό του ασθενούς ως πρώτη προτεραιότητα.
- Να αποφεύγω να διατηρώ σεξουαλικές σχέσεις ή άλλους ανάρμοστους δεσμούς με τον ασθενή ή με την οικογένεια του ασθενούς.
Το 4ο Κύμα, έλεγχος των ανθρώπινων σωμάτων και η στρατολόγηση ανήλικων παιδιών
Οι εισβολείς προχώρησαν στο προτελευταίο στάδιο της επίθεσης τους, το οποίο είναι ο έλεγχος του ανθρώπου. Πως άλλωστε να αντιδράσει κανείς όταν έρχεται ο εθνικός στρατός και ανακοινώνει κάτι τέτοιο; Η καχυποψία και οι αιματοχυσίες θα κυριεύσουν και όχι από κακία, αλλά από το ένστικτο της επιβίωσης. Βέβαια, ο στρατός «συλλέγει» όσα παιδιά επέζησαν, προκειμένου να σωθούν, διότι αυτά είναι το μέλλον του έθνους. Η παιδική νιότη χάνεται σταδιακά μετά από τέτοια καταστροφικά γεγονότα, πόσο μάλλον εάν στρατολογηθεί το ανήλικο παιδί για να σώσει την πατρίδα.
Ιστορικά, τα παιδιά συμμετείχαν σε στρατιωτικές εκστρατείες, ακόμη και όταν οι πρακτικές αυτές ήταν ενάντιες στα κοινά ήθη. Στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στη Μεγάλη Βρετανία, 250.000 παιδιά κάτω των 18 ετών κατάφεραν να ενταχθούν στον στρατό. Στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο τα παιδιά στρατιώτες πολέμησαν σε όλη την Ευρώπη, στην εξέγερση της Βαρσοβίας, στην εβραϊκή αντίσταση και στον σοβιετικό στρατό.
Ακόμη και σήμερα πολλά παιδιά πολεμούν ως στρατιώτες και μάλιστα κάτω των 10 ετών. Ο 8χρονος Ahmed μίλησε στην κάμερα της Βρετανικής Daily Telegraph, περιγράφοντας τη φρικτή πραγματικότητα του πολέμου. «Κατέληξα να βοηθάω τον θείο μου και τους συντρόφους του, επειδή δεν έχω άλλη επιλογή, δεν υπάρχει σχολείο, οι γονείς μου είναι νεκροί, ποια επιλογή έχω; Πάντα υπάρχει κάτι να κάνουμε εδώ, δεν έχω βαρεθεί ποτέ. Οι μάχες είναι πιο ήρεμες από πέρυσι, ωστόσο οι ελεύθεροι σκοπευτές εξακολουθούν να είναι ένα μεγάλο πρόβλημα», είπε. Στο βίντεο, ο Ahmed φαίνεται να χαλαρώνει καπνίζοντας ένα τσιγάρο. Είναι αγέλαστος και δείχνει αδιάφορος ενώ αναφέρεται στην ιστορία της χαμένης νιότης του. Όταν η Daily Telegraph επισκέφθηκε μια ομάδα ανταρτών στο Salaheddin τον περασμένο μήνα, είχαν χάσει τρεις άνδρες, δύο εκ των οποίων κάτω των 18 ετών. «Δεν υπάρχει χρονοδιάγραμμα εδώ στο Salaheddin» καταλήγει αναγνωρίζοντας ότι η ζωή του έχει αλλάξει τόσο πολύ μετά το θάνατο των δικών του.
Το 5ο Κύμα και οι πολλαπλές επιθέσεις
Καθώς είναι όλα τα παιδιά και οι στρατιώτες στη βάση, πραγματοποιούνται μαζικές επίθεσης ταυτοχρόνως. Κι αν όμως οι στρατιώτες είναι οι εξωγήινοι;
-Πες μου νεαρέ τι κατάλαβες και θα σταματήσω κι εγώ τα ψέμματα.
-Ξέρω ότι είστε οι «Άλλοι». Γιατί θέλετε να μας εξοντώσετε;
-Η Γη χρειάζεται περισσότερη φροντίδα κι εμείς περισσότερο χώρο. Το ίδιο θα κάνατε κι εσείς.
-Όχι, εμείς δε θα εξαλείφαμε ολόκληρο γένος!
-Τόσα χρόνια το κάνετε. Τόσες γενοκτονίες διαπράξατε.
Εδώ λοιπόν επικρατεί σιγή. Στο μυαλό μου ήρθαν κάποιες που διέπραξε η ανθρωπότητα. Το Ολοκαύτωμα (1933 – 1945), ο Μεγάλος Λιμός της Ουκρανίας (1932 – 1933), οι Γενοκτονίες των Αρμενίων και των Ελλήνων (19ος-20ος αιώνας), η Γενοκτονία της Ρουάντα (1994) και φυσικά η Γενοκτονία των Κούρδων που μέχρι σήμερα ο Ταγίπ Ρετζέπ Ερντογάν θέλει να εξαλείψει και τον τελευταίο επιζώντα. Πως όμως μέσα από έναν διάλογο δέκα δευτερολέπτων μπορείς να μείνεις άφωνος.. Μπορεί να καταλογιστεί άραγε κανείς τον αριθμό όλων των γενοκτονιών που διαπράχθηκαν; Διότι δεν είναι μόνο αυτές που προαναφέρθηκαν..
Παρόλα αυτά, υπάρχει κι ένα θετικό σε όλα αυτά. Ο αλτρουισμός. Η 16χρονη Κάσι έκανε πολλά χιλιόμετρα προκειμένου να σώσει τον αδελφό της. Στη φιλοσοφία, η αγάπη είναι αρετή που εκπροσωπεί την ανθρώπινη ευγένεια, συμπόνια και στοργή. Και πάλι καλά που η ταινία μας δείχνει ότι αυτό θα μας σώσει, δίνοντας μας ελπίδα να συνεχίσουμε να κάνουμε το καλύτερο. Διότι όπως λέει και η πρωταγωνίστρια στο τέλος του φιλμ «Η ελπίδα μας κάνει ανθρώπους».
Μαρία Γερμαντζίδου, Δημοσιογράφος
