ΤΙ ΑΚΡΙΒΩΣ ΚΑΝΕΙ Η ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ ΣΤΟΝ ΕΓΚΕΦΑΛΟ

Ο όρος «διαφήμιση» σημαίνει την τεχνική προβολή στο κοινό με κάθε τρόπο μηνύματος με πρόσωπα, προϊόντα ή ιδέες με σκοπό τη γνωστοποίηση των αρετών, των πλεονεκτημάτων ή του περιεχομένου τους. Η διαφήμιση μπορεί να έχει επίδραση στον άνθρωπο από ήπιο έως και σε υψηλό βαθμό. Οι λόγοι που μπορούν να επιδράσουν τον άνθρωπο και την κοινωνία είναι ανεξάντλητοι, αλλά η ανεξέλεγκτη επίδραση μπορεί να περιοριστεί.

Είναι γνωστό πως η διαφήμιση μπορεί να ωθήσει έναν άνθρωπο στην άμεση αγορά ενός προϊόντος. Ένας λόγος που γίνεται αυτό είναι η ευμενής παρουσίαση του. Συνήθως ο παρουσιαστής της διαφήμισης είναι ένας άνθρωπος με όμορφο παρουσιαστικό, πράγμα που χειραγωγεί εύκολα τον δέκτη. Το σαγηνευτικό βλέμμα και η περιποιημένη εμφάνιση, όπως και φυσικά το καταπληκτικό του λέγειν, ωθεί τον άνθρωπο στην επιθυμία απόκτησης του προϊόντος.

Εξίσου καθοριστικό ρόλο για την αποπλάνηση του πολίτη διαδραματίζει η συχνότητα της διαφήμισης. Η επανάληψη ενεργοποιεί το σημείο επιθυμίας του εγκεφάλου, πράμα που μπορεί να χαρακτηριστεί βάναυσο για τον άνθρωπο. Οι διαφημιστές βάζουν αυτόν σε δίλημμα για το εάν θα πρέπει να αποκτήσει το προϊόν ή όχι, για την ακρίβεια θέλουν να τον εξαναγκάσουν να το αγοράσει, ώστε να μεγιστοποιήσουν το κέρδος τους. Το άτομο από την πλευρά του νιώθει την ανάγκη πως μάλλον πρέπει να το αποκτήσει. Εξάλλου εάν δεν ήταν χρήσιμο, δεν θα υπήρχε λόγος για την συχνότητα της διαφήμισης.

Ένας άλλος λόγος είναι η παρουσίαση του προϊόντος, δηλαδή οι διαφημιστές να κάνουν επίκληση στο συναίσθημα του ανθρώπου. Η ποιότητα της εικόνας και του ήχου παίζουν σημαντικό ρόλο. Όσο πιο εντυπωσιακά είναι αυτά τα δύο, τόσο πιο πολύ θα παροτρύνουν τον πολίτη να αγοράσει. Μια διαφήμιση δίχως καλή ποιότητα είναι ήδη άχρηστη. Το άτομο μπορεί να δεχτεί από παντού ερεθίσματα και να επηρεαστεί από αυτά. Με αυτά αλλάζει εύκολα η άποψη του, οπότε κάνουν ότι καλύτερο μπορούν.

Πρωταρχικό ρόλο στην περιόριση αυτής της επίδρασης είναι να στηρίζονται οι διαφημιστές σε ορισμένες αρχές, δηλαδή την αλήθεια, την αντικειμενικότητα και τον σεβασμό κοινωνικών πολιτισμικών αξιών. Συχνά, η διαφήμιση δεν στηρίζεται στην πραγματικότητα. Προκειμένου να αποκτήσουν κέρδος οι εταιρείες ,μόνο που με αυτή την τεχνική χάνεται η ουσία και η αξιοπιστία.

Μια άλλη λύση είναι ο πολίτης να αποκτήσει κριτική σκέψη. Ίσως να παρουσιάζεται κάτι το ζημιογόνο και να μη το καταλάβει. Συνιστό θα ήταν να μπει στη διαδικασία να αναζητήσει από κάποιες πηγές για το διαφημιζόμενο θέμα ή να συζητήσει με άτομα και να ανταλλάξουν γνώμες. Έπειτα θα είναι σε θέση να καταλήξει σε ένα συμπέρασμα και να καθορίσει μόνος του με καθαρή σκέψη εάν είναι χρήσιμο, ασφαλές ή όχι.

Επίσης μπορεί το κράτος ως έκφραση του οργανωμένου κοινωνικού συνόλου να παρέμβει και να καθιερώσει όρια και υποχρεώσεις από την πλευρά των διαφημιστών για σεβασμό της αλήθειας προς χάρη του καταναλωτή. Η πραγματικότητα είναι πως η ελευθερία του λόγου είναι απεριόριστη, οπότε οι διαφημιστές μπορούν να το χρησιμοποιήσουν υπέρ τους και να εξαπατήσουν εύκολα τον καταναλωτή. Είναι υποχρέωση του κράτους να παρέχει άσυλο στον πολίτη και να τον αποτρέψει από λανθασμένες ενέργειες.

Καταληκτικά οφείλεται να σημειωθεί ότι ναι μεν η διαφήμιση μπορεί να δείξει κάτι που να καλύπτει τις ανάγκες του ανθρώπου, αλλά να τον παραπλανήσει και να μην σκεφτεί πως θα υπάρχουν επιπτώσεις με την απόκτηση του προϊόντος. Επιπρόσθετα, το κράτος πρέπει να είναι η μέριμνα του πολίτη και να τον προστατεύει από λανθασμένες ενημερώσεις, όπως επίσης και ο ίδιος του να διαχωρίζει το καλό από το κακό ή το χρήσιμο από το άχρηστο.

Μαρία Γερμαντζίδου, Δημοσιογράφος