ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΤΕΛΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΤΥΜΒΟ ΚΑΣΤΑ;

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΥΜΒΟ ΚΑΣΤΑ

Ο ΤΥΜΒΟΣ ΚΑΣΤΑ βρίσκεται στην αρχαία Αμφίπολη της Μακεδονίας, κοντά στις όχθες του ποταμού Στρυμόνα. Μάλιστα, είναι γνωστός ως ο τάφος της Αμφίπολης, προερχόμενη ονομασία από το Μακεδονικό ταφικό μνημείο της πρώιμης ελληνιστικής περιόδου, που ανακαλύφθηκε στο εσωτερικό του λόφου.

Εκεί βέβαια υπάρχει και το εμβληματικό λιοντάρι, ο Λέων της Αμφίπολης. Πρόκειται για γλυπτό μεγάλων διαστάσεων με ύψος 5,37 μ. του οποίου τα τμήματα βρέθηκαν αρχικά από Έλληνες στρατιώτες το 1913. Κατόπιν από Άγγλους στρατιώτες το 1916 που κατασκεύαζαν οχυρωματικά έργα στην ευρύτερη περιοχή, σε απόσταση 4,4 χλμ σε ευθεία γραμμή από τον τύμβο.

Επιπροσθέτως, το 1936 συναρμολογήθηκε και τοποθετήθηκε κοντά στην περιοχή όπου βρέθηκε, στη δυτική όχθη του Στρυμόνα. Εν τέλει, μετά από έρευνες, η αρχική του θέση ήταν πάνω στο οικοδόμημα 10×10 μέτρων που βρέθηκε στην κορυφή του λόφου Καστά.

Πρόσφατα είχαν ξεκινήσει ανασκαφές για να ανακαλυφθούν περισσότερα μυστήρια, όμως λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού που έπληξε το παγκόσμιο… τις σταμάτησε. Βέβαια, ενθαρρυντικά είναι τα νέα για τον Τύμβο Καστά.

ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΜΕ ΤΟΝ ΤΥΜΒΟ ΚΑΣΤΑ;

Σύμφωνα με πληροφορίες, το επόμενο καλοκαίρι θα ανοίξει τις πύλες του, πρώτα για τους ερευνητές και μετέπειτα για το κοινό. Μετά την πρόσφατη έγκριση της αρχιτεκτονικής προμελέτης από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, για την εξωτερική κατασκευή της κεντρικής εισόδου αλλά και της διαμόρφωσης του περιβάλλοντα χώρου με τις επισκέψιμες διαδρομές, το υπουργείο Πολιτισμού θέλει να κάνει το εξής. Να πετύχει τους στόχους του χρονοδιαγράμματος, που η υπουργός Λίνα Μενδώνη έχει επιτακτικά θέσει.Μάλιστα, το κέντρο της αρχαιολογικής έρευνας στρέφεται στον «Λόφο 133».

Όμως τι είναι αυτός ο λόφος; Με ύψος 133 μέτρων, ονομάστηκε από τον αρχαιολόγο και ανασκαφέα της Αμφίπολης, Δημήτρη Λαζαρίδη, ο οποίος το 1964-1965 πραγματοποίησε δοκιμαστικές τομές και ανασκαφικές εργασίες. Τότε συλλέχθηκαν όστρακα αγγείων από τη γεωμετρική, την αρχαϊκή και την κλασική εποχή και από διάφορα εργαστήρια, ιωνικά, αττικά και ντόπια.

Στις αρχές του 2020 έλαβαν χώρα γεωφυσικές έρευνες από την ομάδα του καθηγητή Γρηγόρη Τσόκα, που «έδειξαν» στο υπέδαφος «αρχιτεκτονικά λείψανα». Τα οποία παραπέμπουν σε οικιστικές μονάδες ή δημόσια κτίρια. Σύμφωνα με όσα είχε δηλώσει τότε ο κ. Τσόκας, δε φαίνεται να υπάρχει στο εσωτερικό του λόφου κάποιο ταφικό μνημείο, ανάλογο του Τύμβου Καστά. Από την άλλη, στο επάνω μέρος του υπάρχει διασκορπισμένη εκτεταμένη κεραμική, αλλά και ενδείξεις αρχαίας κατοίκησης.

Ήδη η Εφορεία Αρχαιοτήτων Σερρών σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων ξεκίνησαν συστηματικές ανασκαφές στον χώρο, που έχουν διακοπεί λόγω του χειμώνα. Μάλιστα, ξεκίνησε την αποτύπωση και τη μελέτη των διάσπαρτων αρχιτεκτονικών μελών, που εντοπίστηκαν στην ευρύτερη περιοχή

Πιθανολογείται πως στη θέση αυτή βρισκόταν η αρχαία πόλη των Εννέα Οδών, που προϋπήρχε της Αμφίπολης. Ιξού και το όνομα της καφετέριας που βρίσκεται στην περιοχή. Η αρχαιολογική σκαπάνη, ωστόσο, θα επιβεβαιώσει στο μέλλον τη συγκεκριμένη θεωρία. Πάντως, θεωρείται πως κατοικήθηκε από την ύστερη νεολιθική εποχή, φτάνοντας έως τα ρωμαϊκά χρόνια.

Να σημειωθεί πως οι μέλλουσες εργασίες που θα γίνουν, βασίζονται στις μελέτες που εκπόνησε ο δρ. αρχιτέκτονας μηχανικός του υπουργείου Πολιτισμού, προϊστάμενος Αρχαιολογικών Έργων και Μελετών της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών, Μιχάλης Λεφαντζής.

Στις ακόλουθες φωτογραφίες γίνεται αναπαράσταση του αρχαίου Τύμβου:

ΤΟ ΚΕΛΥΦΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΓΥΑΛΙΝΟΙ ΔΙΑΔΡΟΜΟΙ

Όπως αναφέρεται και στο protothema.gr, η απουσία προστώου -της σκεπαστής κατασκευής με τη μορφή στοάς μπροστά από την είσοδο- καθώς και στέγης κρίνουν επιτακτική την ανάγκη κατασκευής του προστατευτικού κελύφους, προκειμένου να διασωθούν τόσο τα ευαίσθητα επιχρίσματα και χρώματα στους εσωτερικούς τοίχους όσο και τα γλυπτά των Σφιγγών, από την υγρασία και τις εξωτερικές καιρικές συνθήκες.

Σύμφωνα με τη μελέτη, το προτεινόμενο κέλυφος σχεδιάστηκε με τέτοιο τρόπο ώστε να παραπέμπει στη γεωμετρία και τις διαστάσεις του αρχαίου προστώου, χωρίς όμως να το αντιγράφει, με απολύτως αφαιρετικά αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά. Στόχος είναι η αρμονική παρουσία της κατασκευής στο χώρο, σε σχέση με το μνημειακό σύνολο, συμβάλλοντας παράλληλα στην προσβασιμότητα και στη θέαση από τους επισκέπτες.

Στη νέα είσοδο επί του τεχνητού κελύφους, η πρόσβαση θα γίνεται μέσω μιας διακριτικής μεταλλικής κλίμακας, πλάτους 1.60 μ. Δίπλα ακριβώς θα κατασκευαστεί μικρό αναβατόριο τόσο για την πρόσβαση ΑμεΑ όσο και για τη μεταφορά ευαίσθητων μαρμάρινων αντικειμένων από και προς το εσωτερικό του μνημείου.

Στο εσωτερικό του μνημείου διαμορφώνονται υπερυψωμένα δάπεδα πρόσβασης με βαθμίδες, τα οποία οδηγούν στο γυάλινο δάπεδο, που θα καλύπτει το βοτσαλωτό του πρώτου χώρου. Στους επόμενους δύο χώρους θα κατασκευαστεί περιμετρικός διάδρομος με γυάλινο δάπεδο, τόσο για τη θέαση των Καρυάτιδων όσο και του ψηφιδωτού της «Αρπαγής της Περσεφόνης».

Η θερμοκρασία και η υγρασία στους εσωτερικούς χώρους του ταφικού μνημείου θα είναι σταθερές και θα διασφαλίζονται με ηλεκτρομηχανολογική εγκατάσταση, παράλληλα με τον φωτισμό και τον κλιματισμό.

ΟΙ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΣΤΟΝ ΤΥΜΒΟ ΚΑΣΤΑ

Εξωτερικά του τύμβου θα διαμορφωθούν διάδρομοι πρόσβασης προς το μνημείο, αλλά και επιμέρους στοιχεία του, όπως σε τμήματα του επιβλητικού μαρμάρινου περιβόλου. Οι διάδρομοι θα επιτρέπουν επίσης την άνετη μετακίνηση αμαξιδίων ΑμεΑ έως και το αναβατόριο, πλησίον της εισόδου που θα οδηγεί στο εσωτερικό του μνημείου.
Η πρόσβαση στον χώρο του μνημείου θα ακολουθεί τη σημερινή διευθέτηση. Η κύρια επισκέψιμη διαδρομή, μήκους 320 μ., θα ξεκινάει νότια του σημερινού προσωρινού φυλακίου εισόδου, προς τη δυτική πλευρά του Τύμβου και ακολουθώντας την κυρτή χάραξη του περιβόλου θα κατευθυνθεί ΝΑ προς την είσοδο του Ταφικού Μνημείου, συναντώντας και τμήμα του περιβόλου, που θα αποκατασταθεί το επόμενο διάστημα. Στον ίδιο χώρο θα διαμορφωθεί επίπεδος χώρος θέασης, ενώ ο διάδρομος θα καταλήγει στη ΝΑ πλευρά του Τύμβου, και σε τμήμα του περιβόλου που διασώζεται πλήρης και εντυπωσιάζει για την άρτια τεχνική του.

Παράλληλα θα υπάρξει και μία δευτερεύουσα διαδρομή, μήκους 210 μ., προς την κορυφή του Τύμβου, όπου έχουν έρθει στο φως παλαιότερες ταφές, από την εποχή του σιδήρου, αλλά και τμήμα του θεμελίου του Ταφικού Σήματος της κορυφής στο σημείο όπου είχε αρχικά κατασκευαστεί το βάθρο με τον Λέοντα της Αμφίπολης.

Στο τέλος αυτής της διαδρομής, ο επισκέπτης θα μπορεί να δει πανοραμικά τη χάραξη του κυκλικού μαρμάρινου περιβόλου, αλλά και ολόκληρη την ευρύτερη περιοχή, με την οροσειρά του Παγγαίου, τον ποταμό Στρυμόνα, τα όρια της αποξηραμένης λίμνης Κερκινίτιδος, καθώς και την αρχαία Αμφίπολη.

Οι διαδρομές θα κατασκευαστούν με «πατημένο χώμα» με σταθεροποιητή και θα σημανθούν με απλή περισχοίνιση σε συγκεκριμένα τμήματά τους.

Στις παρακάτω φωτογραφίες απεικονίζονται οι προτάσεις:

Σκάναρε και ακολούθησε την έρευνα:

Μαρία Γερμαντζίδου, Δημοσιογράφος