Μέσα στη Ρώμη, την πρωτεύουσα της Ιταλίας, υπάρχει ιδιότυπο ανεξάρτητο εκκλησιαστικό κράτος, το Βατικανό με αρχηγό τον Πάπα. Έχει έκταση 440 στρέμματα και οι κάτοικοί του μαζί με τη φρουρά δεν ξεπερνούν τους 1000. Το κρατίδιο αυτό αποτελεί υπόλειμμα του μεγάλου παπικού κράτους, που ως τα μέσα του 19ου αιώνα είχε έκταση πάνω από 60.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα και 3.000.000 κατοίκους.
Το 1859-60 και το 1870, την εποχή που ενοποιήθηκε η Ιταλία, το παπικό κράτος διαλύθηκε. Αλλά με τη συνθήκη της 13η Μαΐου 1871 αναγνωρίστηκε σαν περιοχή επικυριαρχίας του Πάπα το σημερινό Βατικανό. Με νεότερη συνθήκη, της 7η Ιουνίου του 1929 αναγνωρίστηκαν από το Ιταλικό Κράτος στον Πάπα πλήρη κυριαρχικά δικαιώματα πάνω στο Βατικανό. Η συνθήκη αυτή ενσωματώθηκε στο σύνταγμα της Ιταλικής Δημοκρατίας του 1947. Η πόλη του Βατικανού περιλαμβάνει: την πλατεία του Αγίου Πέτρου και τον ομώνυμο ναό, τα κτίρια της διοίκησης, τα παπικά ανάκτορα με τα παρεκκλήσια και τις εκκλησίες, έξω από την περιοχή της, αλλά και μέσα στη Ρώμη τα ανάκτορα της Καγκελλαρίας και του Καστεγκαντόλφο (όπου είναι η θερινή διανομή του Πάπα), τη βασιλική του Αγίου Ιωάννου του Λατερανού και της Σάντα Μαρία Ματζόρε, την εκκλησία το Αγίου Πέτρου κτλ.
Το κράτος του Βατικανού έχει τη δική του σημαία και το δικό του νόμισμα. Εκδίδει γραμματόσημα και διαθέτει ραδιοφωνικό και σιδηροδρομικό σταθμό. Διατηρεί και ένοπλη δύναμη, που συγκροτούν τα σώματα Φρουρά των Ευγενών, Ανακτορική Φρουρά, Αστυνομία, Ελβετική Φρουρά, που έχουν γραφικές στολές των παρελθόντων χρόνων. Ο Πάπας στην επικράτειά του ασκεί όλες τις εξουσίες τη νομοθετική, εκτελεστική και δικαστική. Ένας διοικητής με τη βοήθεια κεντρικού συμβουλίου, εκτελεί κυβερνητικά καθήκοντα στο όνομά του, ενώ τη δικαιοσύνη την απονέμουν Πρωτοδικείο, Εφετείο και Ανώτατο Δικαστήριο. (Γιοβάνη, 1982). Μέσα στο κρατίδιο οι επισκέπτες μπορούν να μπουν ελεύθερα. Τον περισσότερο καιρό υπάρχει αρκετός κόσμος στο χώρο.
Ένα από τα εντυπωσιακότερα, ίσως το πιο εντυπωσιακό κτίριο αλλά και εκκλησία να θεωρείται αυτό του Αγίου Πέτρου. Βέβαια, η ιστορία που βρίσκεται πίσω από το χτίσιμο της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου είναι αρκετά πολυτάραχη. Ο χώρος αυτός ήταν νεκροταφείο, όμως όταν πέρασε στα χέρια του αυτοκράτορα Καλιγούλα το μετέτρεψε σε ιππόδρομος. Αργότερα, την εποχή του Νέρωνα (54- 68 μ.Χ.), στον ιππόδρομο αυτό έγιναν πολλές σφαγές χριστιανών, τους οποίους θεωρούσε «εχθρούς της ανθρωπότητας».
Ο τόπος για τη δημιουργία του βασίστηκε στο γεγονός πως ο ίδιος ο Άγιος Πέτρος σταυρώθηκε στην κορυφή του λόφου του Βατικανού, έχοντας το κεφάλι προς τα κάτω γιατί θεωρούσε πως ήταν ανάξιος να μαρτυρήσει με τον ίδιο τρόπο που το έκανε ο Χριστός. Μάλιστα, κοντά στον λόφο πιθανολογείται πως βρίσκεται και ο τάφος του. Αξίζει να σημειωθεί πως η μόνη μαρτυρία για αυτό προέρχεται από τον Γαΐο το 200μ.Χ.. Σε προσπάθειες αναζήτησης των οστών του Απόστολου, παρατηρήθηκαν περίεργες συμπτώσεις. Ο Πάπας Ουρβάνος VIII αρρώστησε, δεκάδες εργάτες πέθαναν με μυστήριο τρόπο και πίστευαν πως ο Άγιος δεν ήθελε να ταραχτεί η ησυχία του. Αυτά ήταν αρκετά για να σταματήσουν οι έρευνες για 300 χρόνια.
Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος έχοντας νομιμοποιήσει τον χριστιανισμό, αποφάσισε να χτιστεί ένας ναός στο σημείο εκείνο που ήταν και έξω από την πόλη. Η βασιλική του Κωνσταντίνου έμοιαζε με άλλο ένα μεγάλο κτίριο διοίκησης, όμως είχε σχήμα σταυρού. Η βασιλική αυτή υπέστη πολλές ζημιές λόγω των λεηλασιών και των γενικότερων συνθηκών της εποχής. Βέβαια, οι Πάπες έκαναν συχνά ανακαινίσεις.
Κατά το 1300, θεσπίστηκε το Ιωβηλαίο από τον Πάπα Βονιφάτιο, θεσμός ο οποίος έλεγε πως όποιος επισκεπτόταν τη βασιλική του Αγίου Πέτρου και Αγίου Παύλου θα είχε πλήρη άφεση αμαρτιών. Αυτό έφτασε τον ναό στο απόγειό της. Τα θεμέλια, όμως, της βασιλικής δεν ήταν ικανοποιητικά για να τη κρατήσουν σταθερή, λόγω του γεγονότος ότι είχε χτιστεί κοντά στον Τίβερη ποταμό και το έδαφος ήταν βαλτώδες. Έγιναν πολλές προσπάθειες για την βελτίωση του εδάφους από τους Πάπες.
Η μεγάλη αλλαγή ήρθε με την εκλογή του 60χρονου Τζουλιάνο ντελα Ρόβερε ως Πάπας με το όνομα Ιούλιος Β’. Έχοντας διώξει τους αντιπάλους του και κερδίζοντας την υποστήριξη δύο ισχυρών αλλά αντίπαλων μεταξύ τους οικογενειών πρόσταξε να γκρεμιστεί η βασιλική, έργο σχεδόν 1200 χρόνων και ένα από τα σημαντικότερα σύμβολα του χριστιανισμού της εποχής εκείνης και να χτιστεί καινούρια. Η κατεδάφισή της πήρε πάνω από έναν αιώνα για να υπάρχει η δυνατότητα να τελούνται οι λειτουργίες από τους Πάπες.
Τα αρχικά σχέδια του κτιρίου παρουσίασε ο Ντονάτο ντι Άντζελο ντι Πασκούτσιο, ενός κτιρίου 24.000 τ.μ. Ο ίδιος είχε ήδη δύο εξαιρετικά έργα να παρουσιάσει στο ιστορικό του. Το εσωτερικό του, ο Ιούλιος Β’ το ανέθεσε στον Μιχαήλ Άγγελο. Ο Πάπας είχε επιθυμία να ταφεί στο κέντρο του Αγίου Πέτρο, όπως και ο ίδιος ο Απόστολος. Κανενά σχέδιο όμως από τα δύο δεν έγινε πραγματικότητα. Ο πρώτος πέθανε και ο δεύτερος είχε και άλλες υποχρεώσεις.
Τα χρήματα που χρειάζονταν για την κατασκευή όμως ήταν πολλά. Αν σκεφτεί κανείς ότι ένας αριστοκράτης είχε ετήσια έσοδα 2.000 δουκάτα, μόνο το 1507 χρειάστηκαν 27.000 δουκάτα. Τα επόμενα χρόνια, κάθε αρχιτέκτονας που αναλάμβανε την κατασκευή κατεδάφιζε τη δουλειά του προηγούμενου για να φτιάξει τη δικιά του όπως την ήθελε. Ο Πάπας Λέων Ι, πουλούσε τίτλους και προσέφερε συγχωροχάρτια για να μαζέψει τα λεφτά που χρειαζόταν. Το 1527 παραλίγο να σταματήσουν τα έργα από την εισβολή των στρατευμάτων του Κάρολου Α’. Σημαντικά κτίρια όπως η Καπέλα Σιξτίνα και το εν κατασκευή έργο υπέστησαν πολλές ζημιές. Παρόλα αυτά η Βασιλική άντεξε και ανέλαβε τα σχέδια ο Μιχαήλ Άγγελος. Τα έργα αυτά έφτασαν στο τέλος τους το 1626, όταν ο Ουρβάνος Η’ καθαγίασε την καινούρια βασιλική. Τα έργα βέβαια συνεχίζονται μέχρι και σήμερα προκειμένου να προστίθενται ή να επισκευάζονται και να διατηρούνται οι χώροι της εκκλησίας. Πέρα όμως από τα εντυπωσιακά κτίρια και την πλατεία που υπάρχουν στο Βατικανό, υπάρχει και το τεράστιο σε μέγεθος υπόγειό του.
Στο υπόγειο υπάρχουν υπολογιστές από όπου παρακολουθούνται οι εξελίξεις από όλον τον κόσμο και σχεδιάζονται κινήσεις και στρατηγικές για τους επόμενους αιώνες. Ελάχιστοι είναι αυτοί που έχουν τη δικαιοδοσία να μπουν στα κλειστά δωμάτια που υπάρχουν κάτω από το έδαφος. Υπάρχουν επίσης δαιδαλώδεις στοές και κρυφά περάσματα. Υπάρχουν, όμως, και βιβλιοθήκες με μεγάλο όγκο βιβλίων, παπύρων, περγαμηνών και σπάνιων συγγραμμάτων, στην οποία η είσοδο όμως είναι εξαιρετικά δύσκολη. Αρκετοί μάλιστα θεωρούν πως υπάρχουν ακόμα και αρχαία βιβλία που αποκρύπτονται από τον κόσμο ή κάποια συγγράμματα που θεωρούνται χαμένα. Αιτήματα για να ανοίξουν οι πόρτες της βιβλιοθήκης στον κοινό, έπεσαν στο κενό.
Κάτω από τη Βασιλική του Αγίου Πέτρου υπάρχει η νεκρόπολη των παπών, όπου τα φέρετρα των Πάπων που αποβιώνουν τοποθετούνται εκεί. Αυτή η συνήθεια προέρχεται από τους Πρωτοχριστιανούς καθώς με αυτόν τον τρόπο ήθελαν να δίνεται η δυνατότητα στους ζωντανούς να επισκέπτονται τους αγαπημένους τους που έφυγαν από τη ζωή. Επέλεγαν μάλιστα σημεία όπου είχαν μαρτυρήσει άγιοι για να είναι ιερός ο χώρος ταφής. Για τον λόγο αυτό, πολλοί πρωτοχριστιανοί τάφηκαν κοντά στο σημείο όπου ήταν και ο τάφος του Απόστολου Πέτρου, δημιουργώντας έτσι μια νεκρόπολη κάτω από τη γη.
Άλλη μια θεωρία σχετικά με τους θησαυρούς που υπάρχουν στα υπόγεια είναι η χρονομηχανή του πατέρα Ernetti. Αναφέρεται από τον Francois Brune, Γάλλο καθολικό ιερέα, πως λίγο πριν πεθάνει το 1994, κατάφερε να δημιουργήσει μια χρονομηχανή, καταγράφοντας τη Σταύρωση του Χριστού. Βέβαια, καθημερινά οργανώνονται ξεναγήσεις τουριστών με συνοδεία ξεναγού σε στοές ανοιχτές για το κοινό. Όμως, πίσω από τις κλειστές πόρτες είναι που κρύβονται τα μεγαλύτερα μυστικά. Λόγω του μυστηρίου που επικρατεί γύρω από όλα αυτά υπάρχουν ελάχιστες φωτογραφίες από το υπόγειο αυτό. Πολλά από αυτά που υπάρχουν στα υπόγεια αυτά να ανατρέψουν όλη την ιστορία της ανθρωπότητας. Ευτυχώς ή δυστυχώς όμως είναι σχεδόν ακατόρθωτο να μαθευτεί το τι βρίσκεται ακριβώς κάτω από το Βατικανό.
Μαρια Γκατενασβίλι, Δημοσιογράφος
