ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ
Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία ή το ΒΥΖΑΝΤΙΟ ήταν μια σπουδαία αρχαία ελληνική αποικία. Πώς δημιουργήθηκε; Το Μάιο του 330 μ.Χ. ο Μ. Κωνσταντίνος εγκαινίασε τις ακτές του Βοσπόρου, τη «Νέα Ρώμη», Που αυτή δεν ήταν άλλη από την Κωνσταντινούπολη. Αν και, σύμφωνα με τον ιδρυτικό μύθο του Βυζαντίου, όπως παραδίδεται από τον Στράβωνα, οι άποικοι ακολούθησαν χρησμό του Μαντείου των Δελφών.
Αυτός ο χρησμός, λοιπόν, τους προέτρεπε να κτίσουν την πόλη τους έναντι της πόλης των «τυφλών». Ως τυφλοί υπονοούνταν οι κάτοικοι της Χαλκηδόνας, οι οποίοι είχαν ιδρύσει την πόλη τους νωρίτερα στην απέναντι ασιατική ακτή του Βοσπόρου.
Κατά τον Παυσανία, το Βυζάντιο υπήρξε μία από τις πιο οχυρωμένες πόλεις εκείνης της εποχής. Μάλιστα και ο Ηρόδοτος μας προσέφερε ποικίλες πληροφορίες. Ο τύραννος της πόλης, Αρίστων, μαζί με άλλους Έλληνες στρατηγούς, ήταν με το μέρος του Πέρση βασιλιά Δαρείο στην εκστρατεία του εναντίον των Σκυθών. Στη διάρκεια της Ιωνικής επανάστασης καταλήφθηκε από τις ελληνικές δυνάμεις και μετά το τέλος της, οι κάτοικοί της μετοίκησαν, ιδρύοντας τη Μεσηβρία στις δυτικές ακτές του Εύξεινου Πόντου.
Ο ΠΡΩΤΟΣ ΙΑΤΡΟΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ
Εκτός του ότι αναπτύχθηκαν πολλές τέχνες, υπάρχουν πολλές πληροφορίες και για την ιατρική εκείνης της εποχής. Βάσει χρονολογίας, πρώτος βυζαντινός ιατρός θεωρείται ο Ορειβάσιος (325 – 403), συμπατριώτης του μεγάλου Γαληνού από την Πέργαμο.
Σπούδασε σε Αλεξάνδρεια και Αθήνα, συνάμα με τον μετέπειτα Αυτοκράτορα Ιουλιανό, «Παραβάτη», ο Μ. Βασίλειο και το Γρηγόριο το Θεολόγο. Υπήρξαν ισχυροί δεσμοί μεταξύ του Ορειβάσιου και του Ιουλιανού, ακολουθώντας τον σαν Αρχίατρος Στρατιωτικός σε πολλές εκστρατείες του. Μετά από σύσταση του συνέγραψε μία μνημειώδη Ιατρική εγκυκλοπαίδεια με τίτλο «Ιατρικαί Συναγωγαί» η «Έβδομηκοντάβιβλος».
Αυτό το ελληνόφωνο έργο γραμμένο περιείχε όλες τις μέχρι τότε γνώσεις της αρχαιοελληνικής ιατρικής, εμπλουτισμένες με δικές του πρωτότυπες παρατηρήσεις. Αργότερα δημοσίευσε περίληψη σε 9 βιβλία με τίτλο «Σύνοψις προς υιόν Ευστάθιον».
Μάλιστα, μεταφράστηκε στα Λατινικά και Αραβικά, καθώς άσκησε μεγάλη επίδραση στον αραβικό κόσμο και αργότερα στην Ιατρική της Δύσης. Μεταξύ άλλων, σύγγραψε και τα εξής:
- «Περιπαθών»
- «Προς τους απορούντας των Ιατρών»
- «Τα ευπόριστα»
- Διαιτολογικές Οδηγίες
Αξιοθαύμαστο είναι και το γεγονός πως είχε δημοσιεύσει έναν τύπο δίαιτας κατά της παχυσαρκίας. Όπως αναγράφεται και στο περιοδικό «Αεροπός», σε επιστολή του σε συνάδελφο Ιατρό, αναφερόταν ότι η πιο διαδεδομένη ασθένεια στην Αυτοκρατορία ήταν η βουλιμία και οι διαιτητικές παρεκτροπές.
Εδώ μπορείτε να ακούσετε την ανάγνωση του άρθρου
ΘΕΡΑΠΕΥΤΕΣ ΚΑΙ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ
Χαρακτηριστικό της επίσημης ιατρικής, όπως αναφέρει η Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Aνθρωπολογίας
Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Ντιάνα Τράκα, είναι η δημιουργία συμπιλημάτων-εγκυκλοπαιδειών. Κατέγραφαν την υπάρχουσα ιατρική γνώση και την ίδρυση εγκαταστάσεων ιατρικής περίθαλψης.
Μάλιστα, υπήρξαν και πολλοί θεραπευτές, όπως οι άγιοι Ανάργυροι. Oι θεραπευτές άγιοι είχαν υψηλή θέση στο λαϊκό ιατρικό τομέα και οι ναοί οι αφιερωμένοι στα θαύματά τους γνώριζαν άνθηση, αποφέροντας έσοδα από τα προσκυνήματα.
Η ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΥΓΡΩΝ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ
Η εργαστηριακή ιατρική, η συστηματική μελέτη των υγρών και των απεκκρίσεων του ανθρώπινου σώματος για διαγνωστικούς σκοπούς έχει τις ρίζες της στη ρωμαϊκή και βυζαντινή περίοδο. Η εξέταση των ούρων, «ουροσκοπία», σε κείμενα της Ιπποκρατικής Συλλογής περιοριζόταν σε προγνωστικές κυρίως χρήσεις.
O Θεόφιλος ανέπτυξε τη χρήση του ουροσκοπικού διαγράμματος για διαγνωστικούς σκοπούς. Το διδακτικό του εγχειρίδιο Περί Oύρων όφειλε τη δημοτικότητά του σε αυτή τη νέα προσέγγιση.
O αυλικός ιατρός Ιωάννης Ακτουάριος, ο «τελευταίος των μεγάλων βυζαντινών ιατρών», αναλύει πολλά ουροσκοπικά ευρήματα που σχετίζονται με την παθολογία (π.χ. πρωτεϊνουρία, λευκωματουρία) στο εκτενές έργο του Περί Oύρων (13ος αιώνας).
ΤΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ
Λέγεται πως τα σύγχρονα νοσοκομεία είναι η εξέλιξη αυτών που υπήρξαν εκείνη την εποχή, μοναστήρια-ξενώνες. Αντιστοίχως εντοπίζονται στην αρχαία Ελλάδα και τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Αρχικά, προορίζονταν για το στρατό και για τραυματισμούς στη μάχη, λ.χ. ρωμαϊκά valetundinaria.
Στην αρχή επρόκειτο για εκκλησιαστικά και φιλανθρωπικά ιδρύματα, που παρείχαν περίθαλψη σε
μοναχές και μοναχούς. Με τον καιρό εξυπηρετούσαν τον ευρύτερο πληθυσμό. Εν τέλει, μετατράπηκαν σε χώρους καταφυγής ανθρώπων, που δεν είχαν περίθαλψη στο σπίτι.
Να σημειωθεί πως η αυτοκράτειρα Θεοδώρα (περ. 500-547 μ.Χ.) ήταν ενεργή προστάτιδα του Ασύλου (ή της Μονής) της Νέας Μετανοίας, που δημιουργήθηκε για να προστατεύσει πρώην πόρνες και/ή ηθοποιού.
Σκάναρε και ακολούθησε την έρευνα:
Μαρία Γερμαντζίδου, Δημοσιογράφος
