Το διαβατήριο είναι ένα ταξιδιωτικό έγγραφο, που εκδίδεται από κρατική αρχή και χρησιμεύει για τη μετάβαση του κατόχου του σε χώρες του εξωτερικού και ως αποδεικτικό στοιχείο ταυτότητας και ιθαγένειας του κατόχου.
Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι διαβατηρίων, ανάμεσά τους το απλό διαβατήριο, το υπηρεσιακό και το διπλωματικό διαβατήριο.
Πολλές χώρες εκδίδουν πλέον βιομετρικά διαβατήρια, που περιέχουν μικροτσίπ με ψηφιακή φωτογραφία του κατόχου ή/και δακτυλικά αποτυπώματα. Στην Ελλάδα βιομετρικά διαβατήρια εκδίδονται ήδη από το 2006 με ψηφιακή φωτογραφία, από τα τέλη του Ιουνίου 2009 περιέχουν και δακτυλικό αποτύπωμα του κατόχου. Η έκδοσή του πραγματοποιείται μέσα σε λίγες μέρες από την αίτηση.
Ωστόσο, η ύπαρξη του διαβατηρίου είναι πολύ παλαιότερη από όσο φανταζόμαστε. Μια από τις πρώτες αναφορές για διαβατήρια έχουμε τον 7ο αι. μ.Χ. από τον Φράγκο μοναχό Marculf στο έργο του Formules deTroit. Επίσης, στα 870 μ.Χ ο Γάλλος μοναχός Bernard αναφέρει πως πριν φύγουν από το Μπάρι, το οποίο τελούσε υπό την κατοχή των Σαρακηνών, εφοδιάστηκαν με δύο έγγραφα με μορφή επιστολής: στο πρώτο περιγραφόταν τα χαρακτηριστικά των προσώπων των ταξιδιωτών και στο δεύτερο που απευθυνόταν στους ηγεμόνες της Αλεξάνδρειας και της Βαβυλώνας, αναφερόταν ο σκοπός του ταξιδιού τους.
Κάθε χώρα ορίζει έναν κατάλογο χωρών των οποίων οι υπήκοοι επιτρέπεται να μπουν ελεύθερα, ενώ οι υπόλοιποι χρειάζονται θεώρηση εισόδου, ή κοινώς “visa” για να εισέλθουν στη χώρα νόμιμα για κάθε σκοπό, από περιήγηση, μέχρι σπουδές, εργασία κ.τ.λ. Αυτή η λίστα των χωρών εκφράζει τη δύναμη του διαβατηρίου. Η εταιρία οικονομικών συμβούλων Arton Capital δημιούργησε το ευρετήριο διαβατηρίων, που μας επιτρέπει να δούμε σε ποια κατάταξη βρίσκεται το διαβατήριό μας στον κόσμο. Η κατάταξη αυτή αναθεωρείται κάθε χρόνο, λαμβάνοντας υπόψιν αλλαγές που πραγματοποιούνται στα διαβατήρια και στις σχέσεις μεταξύ των χωρών.
Το 2017 πραγματοποιείται ανατροπή στην πρώτη θέση, όπου βρίσκεται το πιο ισχυρό διαβατήριο του κόσμου. Η Σιγκαπούρη, η νησιωτική χώρα που βρίσκεται νότια της Μαλαισίας, κατάφερε να ξεπεράσει τη Γερμανία στο θέμα του διαβατηρίου. Πρόκειται για την πρώτη φορά στα χρονικά που μια χώρα από την Ασία κατάφερε να μπει στην πρώτη θέση της συγκεκριμένης κατάταξης. Όπως εξηγεί το Passport Index, ένα άτομο που διαθέτει διαβατήριο Σιγκαπούρης μπορεί πλέον να επισκεφθεί 198 χώρες παγκοσμίως, εκ των οποίων στις 127 απαιτείται μόνο το διαβατήριο, στς 37 visa κατά την άφιξη και στις 34 visa.
Σύμφωνα με το Fortune, αυτό που έβαλε τη Σιγκαπούρη στην πρώτη θέση ήταν η απόφαση της Παραγουάης να επιτρέψει στους κατοίκους της Σιγκαπούρης να μπαίνουν στη χώρα χωρίς βίζα και να έχουν τη δυνατότητα να μείνουν μέχρι και 30 ημέρες. Η άνοδος της Σιγκαπούρης στην 1η θέση και η πτώση σε χαμηλότερες θέσεις χωρών όπως η Γερμανία και η Αμερική δεν είναι τυχαίες. Η Σιγκαπούρη αυξάνει διαρκώς τη δύναμη του διαβατηρίου της από τότε που κέρδισε την ανεξαρτησία της, το 1965. Αυτό οφείλεται στην έξυπνη και διορατική εξωτερική πολιτική, την εξαιρετική διπλωματία και την κατανόηση πως η παγκοσμιοποίηση αποτελεί ευκαιρία. Σε αντίθεση με τις χώρες-μέλη του Σένγκεν (στην Ευρώπη), η Σιγκαπούρη αποφασίζει μόνη της σε ποιους θα επιτρέψει ελεύθερη είσοδο, χωρίς βίζα. Από την άλλη πλευρά, η δύναμη του διαβατηρίου της Αμερικής σημειώνει σταθερή πτώση από τότε που ο Donald Trump ανέλαβε την ηγεσία της χώρας (σοκαριστικό), καθώς λόγω αυτού τόσο η Τουρκία όσο και η Δημοκρατία της Κεντρικής Αφρικής ανακάλεσαν την απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης βίζας για τους επισκέπτες με αμερικανικό διαβατήριο. Πλέον το διαβατήριο της Αμερικής βρίσκεται στην 6η θέση της λίστας, μαζί με αυτά του Καναδά, της Μαλαισίας και της Ιρλανδίας.
Το ελληνικό διαβατήριο βρίσκεται στην 7η θέση, μαζί με εκείνα της Νέας Ζηλανδίας και της Αυστραλίας. Οι κάτοχοι ελληνικού διαβατηρίου μπορούν να ταξιδέψουν ελεύθερα σε 122 χώρες, χρειάζονται επίδειξη κάρτας visa κατά την άφιξη σε 36 χώρες και σε 40 visa. Όσο για το λιγότερο ισχυρό διαβατήριο του κόσμου, σύμφωνα πάντα με την έκθεση, αυτό ανήκει στο Αφγανιστάν. Όσοι κατέχουν ένα τέτοιο διαβατήριο μπορούν να εισέλθουν μόνο σε 22 χώρες παγκοσμίως, χωρίς βίζα.
Αξίζει να αναφερθούμε και σε ένα εξαιρετικά σπάνιο διαβατήριο. Το σπανιότερο, λοιπόν, διαβατήριο ανήκει στο Κυρίαρχο Στρατιωτικό Τάγμα της Μάλτας και εκδίδεται μόνο μετά από συνεννόηση με το ιταλικό κράτος. Μπορεί να πρόκειται για το σπανιότερο διαβατήριο, δεν έχει όμως και τη μεγαλύτερη ισχύ παγκοσμίως. Υπάρχουν μόνο τρία (3) σε αριθμό, τα οποία κατέχουν οι τρεις ανώτεροι αξιωματούχοι αυτού του τάγματος : o μέγας μάγιστρος, ο αναπληρωτής μέγας μάγιστρος και ο καγκελάριος. Με αυτό το διαβατήριο μπορεί ο κάτοχος να εισέλθει σε 106 χώρες, ως επίσημος απεσταλμένος του Τάγματος. Για οποιονδήποτε άλλο σκοπό, πρέπει να χρησιμοποιήσει το κανονικό του διαβατήριο. Επίσης, παρέχει διπλωματική ασυλία σε 12 χώρες, μεταξύ αυτών η Ισπανία, η Ιταλία, η Μάλτα, κ.α.
Μόνο 12 από τα κράτη-μέλη της Συνθήκης του Σένγκεν αναγνωρίζουν το συγκεκριμένο διαβατήριο, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Νέα Ζηλανδία δεν το αποδέχονται. Παρ’ όλα αυτά, ο τωρινός Μέγας Μάγιστρος του Τάγματος, Fra Matthew Festing, είναι το δεύτερο αγγλικής καταγωγής άτομο, που κατέχει αυτό το ρόλο.
Σκάναρε και προχώρα την έρευνα:
Έρευνα, Ιωάννα Παπαμιχαήλ
