Αποτελεί μία από τις πιο μελανές σελίδες στην ιστορία της ανθρωπότητας και σίγουρα ο Ναζισμός, ως ιδεολογία και ό, τι αυτός συνεπάγεται, δημιουργεί αποστροφή στη συνείδηση των περισσότερων ανθρώπων, στο άκουσμά του.
Προκειμένου να κατανοήσουμε την ιδεολογία πίσω από τον Ναζισμό ή αλλιώς Εθνικοσοσιαλισμό, θα χρειαστεί να ανατρέξουμε πίσω στην ιστορία του, καθώς και στο πότε αυτός δημιουργήθηκε και καθιερώθηκε, ως δικτατορικό καθεστώς, στη Γερμανία και σε άλλες χώρες.
Ο Ναζισμός, λοιπόν, βρήκε τον χώρο να αναπτυχθεί από το 1933 μέχρι το 1945, ως ιδιαίτερη και ορμητική μορφή φασισμού, υπό την επίδραση του παγγερμανισμού και του νεοσυντηρητισμού, εκμεταλλευόμενος τις συνθήκες κρίσης της δεκαετίας του 1920 στη Γερμανία.
Φέτος, μάλιστα, συμπληρώθηκαν 90 χρόνια από την άνοδο στην εξουσία των ναζί στη Γερμανία, καθώς στις 30 Ιανουαρίου 1933, ο Αδόλφος Χίτλερ ονομάστηκε καγκελάριος.
Για να εξηγήσουμε εν συντομία τους κύριους σκοπούς του ναζισμού, θα μιλήσουμε για αντικατάσταση του δημοκρατικού συστήματος από ολοκληρωτικό καθεστώς, το οποίο θα βασιζόταν, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του, στην αρχή της «κοινότητας», με την έννοια της εθνικής και βιολογικής ενότητας, με επικεφαλής τον αρχηγό (Φύρερ), δηλαδή τον Χίτλερ.
Ο ναζισμός προωθούσε και σοσιαλιστικές ιδέες, οι οποίες έρχονταν σε αντίθεση με το καπιταλιστικό σύστημα, όπως δημόσιο έλεγχο των μέσων παραγωγής, καταπολέμηση της τοκογλυφίας, μοίρασμα των κερδών των μεγάλων επιχειρήσεων, δημοτικοποίηση των εμπορικών καταστημάτων και υπενοικίασή τους σε μικρούς επιχειρηματίες. Μεταξύ των αντιλήψεων που επικρατούν στον ναζισμό, συγκαταλέγονται ο κοινωνικός δαρβινισμός, ο ρατσισμός, ο αντισημιτισμό και ο αντικομμουνισμός.
Οι ιδεολογικές αρχές του εθνικοσοσιαλισμού και η εφαρμογή τους, στην πράξη, οδήγησαν στον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο και στο Ολοκαύτωμα με τη γενοκτονία Εβραίων, Ρομά και άλλων εθνοτικών, πολιτικών και κοινωνικών ομάδων, σε στρατόπεδα εξόντωσης. Κινήσεις που, μετά τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο, επιδίωξαν την αναβίωση του ναζισμού. Οι άνθρωποι, λοιπόν, που ασπάζονται τέτοιου είδους ιδεολογικές αρχές ονομάζονται νεοναζιστές.
Πάμε να δούμε, όμως, τι συμβαίνει σήμερα, 90 χρόνια μετά, στη γενέτειρα του Ναζισμού, Γερμανία.
Αναφορικά με την αποδοχή των Γερμανών σχετικά με τα πεπραγμένα του τρίτου ράιχ, η αποναζιστικοποίηση έλαβε χώρα εν μέρει με τη δημιουργία του Μνημείου του Ολοκαυτώματος (Βερολίνο, 2005), την – από γερμανικής πλευράς – «μνημειοποίηση της ντροπής».
Οι νέοι στην Γερμανία, λοιπόν, αναρωτιούνται αν όλο αυτό το βάρος και τα αμαρτήματα της Ιστορίας πρέπει να κληρονομούνται, κάπως άδικα, από γενιά σε γενιά. Πρόκειται για μια συζήτηση που γίνεται εδώ και πολλά χρόνια στη Γερμανία.
Υπάρχουν νέοι που δείχνουν τον αποτροπιασμό τους σχετικά με τα εγκλήματα πολέμου, τη στρατηγική και την πολιτική των ναζιστών και προσπαθούν να αποτινάξουν από πάνω τους αυτή τη «ρετσινιά». Υπάρχει, επίσης, μια εμμονική ανοικοδόμηση της χώρας, που εξαλείφει παράλληλα κάθε ίχνος του παρελθόντος. Η ιδέα της συναισθηματικής ακαμψίας, η οποία επανέρχεται και σήμερα, όλη αυτή η μη αναγνώριση της συλλογικής ευθύνης, της ενοχής, δημιουργεί έναν χαρακτήρα συναισθηματικά άκαμπτο στους Γερμανούς.
Έναν τέτοιο χαρακτήρα βλέπουμε στους νέους Γερμανούς που είναι υπέρμαχοι της ναζιστικής ιδεολογίας και αρέσκονται σε φασιστικές επιθέσεις εναντίον ανθρώπων που ανήκουν σε μειονότητες.
Ειδικά το τελευταίο διάστημα, εξαιτίας του πολέμου των Ισραηλιτών εναντίον της Γάζας, ήρθε το απόγειο καταγραφών, στη Γερμανία, σχεδόν 2.700 εγκληματικών πράξεων με αντισημιτικό υπόβαθρο: Αστέρια του Δαυίδ πάνω σε πόρτες Εβραίων, μολότοφ εναντίον Συναγωγής, σχέδια για τρομοκρατικές επιθέσεις σε εκδηλώσεις υπέρ του Ισραήλ, ισραηλινές σημαίες που σκίζονται ή καίγονται. Ταυτόχρονα, έχουν αυξηθεί κατακόρυφα οι καταγγελίες Εβραίων σε ειδικά κέντρα στήριξης, για φραστικές επιθέσεις, απειλές και παρενοχλήσεις στην καθημερινή τους ζωή, ακόμη και στα σχολεία.
Η μεγάλη ανησυχία των Γερμανών Εβραίων αφορά στον νέο αντισημιτισμό και την επιρροή του, όχι μόνο μεταξύ των μουσουλμάνων μεταναστών, αλλά και των γερμανών ακροδεξιών, ακόμη και κάποιων που θέλουν να πιστεύουν ότι είναι διανοούμενοι. Τα συνθήματα που ακούγονται το τελευταίο διάστημα στη Γερμανία είναι τουλάχιστον ανατριχιαστικά: «Είμαι υπέρ του Αδόλφου Χίτλερ, ρίξτε αέριο στους Εβραίους», «Το Ισραήλ είναι η κακοτυχία μας».
«Απελευθερώστε την Παλαιστίνη από τη γερμανική ενοχή», ήταν το σύνθημα σε έργο που εκτέθηκε το 2022, στη διάσημη έκθεση σύγχρονης τέχνης «Documenta», με την απεικόνιση ενός στρατιώτη με όψη χοίρου και στον λαιμό μαντίλι με το άστρο του Δαυίδ. Το έργο ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων, το σύνθημα, ωστόσο, αποδείχθηκε ενδεικτικό της νέας εποχής.
Είναι πραγματικά λυπηρό να ξεχνάμε το παρελθόν και τον πόνο που προκάλεσε και δυστυχώς, συνεχίζει να προκαλεί αυτό το φασιστικό και ιδεολογικά απάνθρωπο κίνημα που λέγεται ναζισμός και που βρίσκει οπαδούς και μιμητές όχι μόνο στην Γερμανία, αλλά και σε πολλές άλλες χώρες του πλανήτη.
Φωτεινή Παπάζογλου, Δημοσιογράφος
