Η Παναγία του Καζάν είναι μια εικόνα που έχει τις ρίζες της από τη Ρωσία. Εκτός από το γεγονός ότι είναι αρκετά διαδεδομένη στους ορθόδοξους χριστιανούς, έγινε αργότερα ευρέως γνωστή σε όλο τον κόσμο, χάρη σε διάφορα περιστατικά που συνέβησαν. Κάτι ακόμη παράξενο που συνοδεύει την όλη ιστορία, είναι ότι παραμένει ακόμη άγνωστο το ποιος μπορεί να τη ζωγράφισε…
Η εμφάνιση της θαυματουργής εικόνας
Λένε ότι ήδη από τον 13ο αιώνα, η εικόνα αυτή υπήρχε και ο Πατριάρχης της Κωνσταντινουπόλεως Γερμανός Β’, την έκανε δώρο στους κατοίκους του Καζάν ως ένδειξη αλληλεγγύης, συμμεριζόμενος των προβλημάτων που αντιμετώπιζαν εκείνο το διάστημα. Μετά από λίγο καιρό η πόλη καταλήφθηκε από τους Τατάρους, το 1438 μ.Χ. και κάπως έτσι η εικόνα χάθηκε. Αξίζει φυσικά να αναφέρουμε ότι απεικονίζεται εκεί η Παναγία, να είναι ελαφρώς σκυμμένη προς τον Υιό της.
Στη συνέχεια το 1552 η ταταρική, πόλη καταλήφθηκε από τον Ιβάν τον Τρομερό της Ρωσίας. Έπειτα από χρόνια, στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου ξέσπασε μια φωτιά, η οποία κατέστρεψε ολόκληρη την πόλη. Μάλιστα, η εμφάνιση της ίδιας της εικόνας συνδέεται στενά, με ένα εννιάχρονο κορίτσι που το έλεγαν Ματρώνα.
Ονειρεύτηκε λοιπόν ότι η Παναγία διέταξε να βρουν την εικόνα της στις στάχτες, υποδεικνύοντας ένα συγκεκριμένο μέρος. Όταν ξύπνησε διηγήθηκε στους γονείς της το όραμα, ωστόσο εκείνοι δεν έδωσαν σημασία. Η Ματρώνα όμως συνέχιζε να επιμένει και τελικά κατάφερε να τους πείσει να ψάξουν.
Κατά την διάρκεια των ανασκαφών που γινόντουσαν, εκείνη επέδειξε κατευθείαν το σημείο που είδε στο όνειρό της και προς έκπληξη όλων η εικόνα της Παναγίας του Καζάν βρέθηκε κάτω από τις στάχτες, τυλιγμένη με ένα πανί, χωρίς καμία φθορά.
Τα αλλεπάλληλα προβλήματα
Στο σημείο που βρέθηκε η εικόνα, ανεγέρθηκε και το Μοναστήρι της Θεοτόκου του Καζάν. Παρόλο που φυλασσόταν, μια νέα συμφορά τάραξε και πάλι τους ντόπιους κατοίκους. Στις 29 Νοεμβρίου 1904, εξαφανίστηκε για δεύτερη φορά. Σύμφωνα με αναφορές, η εικόνα είχε κλαπεί, λόγω των πολύτιμων λίθων που διέθετε. Οι ληστές συνελήφθησαν, όμως το μόνο που βρέθηκε ήταν η κορνίζα, χωρίς την εικόνα.
Την ώρα της ανάκρισης οι δράστες ομολόγησαν, πως πρώτα την τεμάχισαν και ύστερα την έκαψαν. Μέχρι και το αντίγραφο που φυλασσόταν στην Αγία Πετρούπολη εξαφανίστηκε και αυτό το 1917. Οι συνεχείς εξαφανίσεις της εικόνας πυροδότησαν τις φήμες για κακό οιωνό, αφού συνέβαιναν πολλά δεινά στην Ρωσία, όπως οι ήττες στον πόλεμο.
Ο εορτασμός
Για την καλύτερη διασφάλιση της εικόνας, δημιουργήθηκαν τουλάχιστον 60 αντίγραφα. Σημαντικό να τονίσουμε επίσης ότι στις 26 Αυγούστου του 2004 Παναγία του Καζάν, εκτέθηκε στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου στη Ρώμη, ενώ μετά ταξίδεψε πίσω στη Ρωσία. Σήμερα φυλάσσεται στον Ναό της Υψώσεως του Τίμιου Σταυρού στο Καζάν.
Βέβαια, όποιος επιθυμεί να προσκυνήσει την εικόνα στην Ελλάδα, υπάρχουν κάποια αντίγραφα:
- Στον Καθολικό Ναό της Ιεράς Μονής της Παναγίας στην Κερατέα
- Στο παρεκκλήσιο της Οσίας Ξένης της Ρωσίδος στη Μάνδρα
- Στον Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Καλλιθέα Αττικής
- Στη Ρωσική Μονή Αγίου Παντελεήμονα του Αγίου Όρους
Ο εορτασμός πραγματοποιείται στις 8 Ιουλίου, προς τιμήν της απόκτησης της εικόνας στο Καζάν, το 1579 και στις 4 Νοεμβρίου γιορτάζεται για την απελευθέρωση της Μόσχας από τους Πολωνούς, το 1612.
Σκάναρε και ακολούθησε την έρευνα
Μάρω Τσαούση, Δημοσιογράφος
