Το ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΩΝ ΚΑΣΤΩΝ στην Ινδία αποτελεί έναν τρόπο διαστρωμάτωσης της κοινωνίας σε διαφορετικές ομάδες. Το σύστημα είναι ένας αρχαίος θεσμός που συνδέεται άμεσα με την ινδουιστική θρησκεία. Διατηρείται μέχρι και σήμερα και κατατάσσει τους ανθρώπους άλλους σε υψηλές θέσεις και άλλους σε χαμηλές.
ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΩΝ ΚΑΣΤΩΝ
Ο όρος κάστα προέρχεται από τη λατινική λέξη «castus», που σημαίνει καθαρός, αμόλυντος και χωρίς αναμείξεις. Στην ουσία ο όρος αναφέρεται στο χρώμα του δέρματος που είναι το κύριο χαρακτηριστικό της κοινωνικής ταξινόμησης. Οι κάστες διακρίνονται σε δύο είδη, στις Βάρνα που σχετίζονται με τη κοινωνική τάξη και στις Τζάτι που στηρίζονται στη γέννηση.
Οι Βάρνα αποτελούνται από τέσσερις βασικές κοινωνικές τάξεις κατηγοριοποίησης των Ινδών. Μάλιστα οι πρώτες αναφορές γίνονται στα ιερά ινδουιστικά κείμενα, γνωστά ως Βέδες. Υπάρχουν οι Βραχμάνοι που είναι επί των πλείστων ιερείς ή δάσκαλοι. Αποτελούν την άρχουσα τάξη και τελούν τα καθήκοντα τους μόνο για τα ανώτατα μέλη του συστήματος. Στη συνέχεια υπάρχουν οι Ξατρίγιας οι οποίοι είναι πολεμιστές και τοπικοί ηγεμόνες. Στη τρίτη τάξη βρίσκονται οι Βαϊσίγιας που κατά κύριο λόγο είναι έμποροι και αγρότες αλλά και καλλιτέχνες. Τέλος ως κατώτεροι θεωρούνται οι Σούντρα που είναι εργάτες και υπάλληλοι.
Αν και δεν αναφέρονται στα ιερά κείμενα, υπάρχει και μια πέμπτη τάξη την οποία αποτελούν οι Νταλίτ ή αλλιώς οι λεγόμενοι «Ανέγγιχτοι». Πρόκειται για τους ανθρώπους που βρίσκονται εκτός του συστήματος και ζουν περιθωριοποιημένοι από την υπόλοιπη κοινωνία. Οι ανέγγιχτοι θεωρούνται ακάθαρτες ψυχές οι οποίες κουβαλούν αμαρτίες από τις προηγούμενες ζωές τους και λόγω αυτού κάνουν τα πιο περιφρονημένα επαγγέλματα. Πιο συγκεκριμένα, μαζεύουν τα σκουπίδια, τα λύματα και τα περιττώματα.
Οι Τζάτι, το δεύτερο είδος των καστών, στην ουσία είναι μικρότερες μεταγενέστερες υπό-κάστες. Οι υπό-κάστες αυτές υπάρχουν σε κάθε κατηγορία και δημιουργήθηκαν για τους λόγους της ενδογαμίας.
Εδώ μπορείτε να ακούσετε την ανάγνωση του άρθρου
Η ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΚΑΣΤΩΝ
Υπάρχουν πολλές θεωρίες πίσω από την προέλευση του συστήματος των καστών. Κάποιες είναι θρησκευτικές, ενώ άλλες βιολογικές. Σύμφωνα με τις θρησκευτικές θεωρίες που βασίζονται στις Βέδες, οι τέσσερις βασικές τάξεις των καστών βγήκαν από τον θεό Βράχμα. Οι Βραχμάνοι γεννήθηκαν από το κεφάλι του Βράχμα, από τα χέρια γεννήθηκαν οι Ξατρίγια, από τη κοιλιακή κοιλότητα οι Βαϊσίγια και από τα πόδια οι Σούντρα.
Ωστόσο, ο θεσμός των καστών προέρχεται από την εισβολή των Αρίων στη κοιλάδα του Γάγγη κατά τον 18ο αιώνα π.Χ.. Μετά την εγκατάστασή τους επιβλήθηκαν ως ο κυριότερος πληθυσμός της χώρας και ανέλαβαν και την εξουσία. Ήρθαν σε επαφή με τους ιθαγενείς ανθρώπους αλλά λόγω του σκούρου δέρματος τους τους θεωρούσαν κατώτερους. Οι Άριοι τους αποκαλούσαν Ντάσια ή Ντάσγιου που σημαίνει σκλάβοι και φρόντιζαν να αποφεύγουν οποιαδήποτε ανάμειξη αίματος μαζί τους. Η διαφορά του χρώματος τους αποτέλεσε την αφορμή του διαχωρισμού του πληθυσμού σε κοινωνικές τάξεις και συνεπώς της δημιουργίας του συστήματος των καστών.
Με το πέρασμα του χρόνου το σύστημα έχει δεχτεί ελάχιστες διαφοροποιήσεις και αυτές εξαιτίας της Βρετανικής αποικιοκρατίας. Μέχρι και σήμερα αποτελεί έναν σημαντικό θεσμό, ο οποίος υπαγορεύει σχεδόν κάθε πτυχή της θρησκευτικής και κοινωνικής ζωής. Άλλωστε οι Ινδουιστές πιστεύουν ότι η τήρηση των κανόνων των καστών δεν καθορίζει μόνο την παρούσα ζωή αλλά και την επόμενη ζωή τους.
ΟΙ ΚΑΣΤΕΣ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΙΝΔΙΑ
Μετά την ανεξαρτησία της Ινδίας υπήρξαν αρκετές κινητοποιήσεις από την κυβέρνηση προκειμένου να καταργηθούν οι διακρίσεις μεταξύ των καστών. Το 1948, η αρνητική διάκριση με βάση τη κάστα απαγορεύτηκε δια νόμου και καταχωρήθηκε στο Σύνταγμα της χώρας. Στους ανθρώπους των χαμηλότερων καστών δόθηκαν κάποια προνόμια που αφορούν θέσεις εργασίας στο δημόσιο και πρόσβαση στην εκπαίδευση.
Σε γενικές γραμμές οι κανόνες των καστών έχουν γίνει πιο ευέλικτοι και ιδίως για τους ανθρώπους που ζουν στα αστικά κέντρα. Στις πόλεις άνθρωποι από διαφορετικές κάστες συνυπάρχουν αρμονικά, καθώς οι συγκρούσεις έχουν σχετικά μειωθεί. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο στους ανθρώπους που ζουν σε αγροτικές περιοχές, όπου εκεί οι διακρίσεις συνεχίζουν να υπάρχουν. Δυστυχώς παρόλες τις κινήσεις για τη διευκόλυνση των πιο αδύναμων τάξεων, οι Νταλίτ εξακολουθούν να είναι θύματα διακρίσεων. Καθημερινά καταγράφονται πολυάριθμα περιστατικά εκφοβισμού, παρενόχλησης, επιθέσεων και βίας συμπεριλαμβανομένου του σεξουαλικού βιασμού.
Σκάναρε και ακολούθησε την έρευνα:
Γεωργία Γαϊδατζή, Δημοσιογράφος