Η κλωνοποίηση είναι μια τεχνική που χρησιμοποιούν οι επιστήμονες για να δημιουργήσουν ακριβή γενετικά αντίγραφα ζωντανών όντων. Γονίδια, κύτταρα, ιστοί, ακόμη και ολόκληρα ζώα μπορούν όλα να κλωνοποιηθούν.

 

ΚΛΩΝΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΦΥΣΗ

Μερικοί κλώνοι υπάρχουν ήδη στη φύση. Οι μονοκύτταροι οργανισμοί, όπως τα βακτήρια, δημιουργούν ακριβή αντίγραφα του εαυτού τους κάθε φορά που αναπαράγονται. Στους ανθρώπους, τα πανομοιότυπα δίδυμα είναι παρόμοια με τους κλώνους, αφού μοιράζονται σχεδόν τα ίδια γονίδια, τα οποία προκύπτουν όταν ένα γονιμοποιημένο ωάριο χωρίζεται στα δύο.

 

 

ΚΛΩΝΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΑ ΖΩΑ

Οι επιστήμονες, από την άλλη πλευρά, έχουν τη δυνατότητα να κατασκευάζουν κλώνους στο εργαστήριο. Συχνά, κλωνοποιούν γονίδια για να τα μελετήσουν και να τα κατανοήσουν καλύτερα. Για να κλωνοποιήσουν ένα γονίδιο, οι ερευνητές παίρνουν DNA από ένα ζωντανό πλάσμα και το εισάγουν σε έναν φορέα όπως είναι τα βακτήρια ή οι ζυμομύκητες. Κάθε φορά που αυτός ο φορέας αναπαράγεται, δημιουργείται ένα νέο αντίγραφο του γονιδίου που ονομάζεται κλώνος.

 

Τα ζώα κλωνοποιούνται με δύο διαφορετικούς τρόπους, είτε με αδελφοποίηση εμβρύων, είτε με πυρηνική μεταφορά σωματικών κυττάρων. Στην πρώτη περίπτωση, οι επιστήμονες χωρίζουν, αρχικά, ένα έμβρυο στη μέση. Στη συνέχεια, αυτά τα δύο μισά τοποθετούνται στη μήτρα της μητέρας. Κάθε μέρος του εμβρύου εξελίσσεται σε ένα μοναδικό ζώο και τα δύο ζώα μοιράζονται τα ίδια γονίδια. Στη δεύτερη περίπτωση, οι επιστήμονες μεταφέρουν το DNA από το σωματικό κύτταρο ενός ζώου σε ένα κύτταρο ωαρίου, από το οποίο έχει αφαιρεθεί ο πυρήνα και το DNA του. Το ωάριο εξελίσσεται σε έμβρυο που περιέχει τα ίδια γονίδια με τον δότη κυττάρων. Στη συνέχεια, το έμβρυο εμφυτεύεται στη μήτρα ενός ενήλικου θηλυκού, ώστε να καταφέρει να αναπτυχθεί.

 

Η ΝΤΟΛΥ ΚΑΙ ΟΙ ΑΛΛΟΙ

Το 1996, Σκωτσέζοι επιστήμονες κλωνοποίησαν το πρώτο ζώο, ένα πρόβατο που ονόμασαν Ντόλυ. Κλωνοποιήθηκε χρησιμοποιώντας ένα κύτταρο μαστού που ελήφθη από ένα ενήλικο πρόβατο. Από τότε, οι επιστήμονες έχουν κλωνοποιήσει αγελάδες, γάτες, ελάφια, άλογα και κουνέλια.

 

Η κλωνοποίηση ζώων έχει χρησιμοποιηθεί σε πολλές διαφορετικές εφαρμογές. Πολλές είναι οι περιπτώσεις όπου ζώα έχουν κλωνοποιηθεί για να μελετηθούν διάφορες γονιδιακές μεταλλάξεις, ώστε να βρεθεί τρόπος αντιμετώπισης ασθενειών που αναπτύσσονται σε αυτά. Ζώα όπως οι αγελάδες και οι χοίροι έχουν κλωνοποιηθεί για να παράγουν περισσότερο γάλα ή κρέας. Οι κλώνοι μπορούν ακόμη και να «αναστήσουν» ένα αγαπημένο κατοικίδιο που έχει πεθάνει. Το 2001, μια γάτα με το όνομα CC ήταν το πρώτο κατοικίδιο που δημιουργήθηκε μέσω της κλωνοποίησης. Η κλωνοποίηση, μάλιστα, μπορεί μια μέρα να επαναφέρει εξαφανισμένα είδη, όπως το μάλλινο μαμούθ ή το γιγάντιο πάντα.

Ωστόσο, οι επιστήμονες ακόμα δεν έχουν καταφέρει να κλωνοποιήσουν τον άνθρωπο. Εν μέρει, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι είναι δύσκολο να παραχθεί ένας βιώσιμος κλώνος. Σε κάθε προσπάθεια, μπορεί να υπάρχουν γενετικά λάθη που εμποδίζουν τον κλώνο να επιβιώσει. Συγκεκριμένα, οι επιστήμονες χρειάστηκαν 276 προσπάθειες για να καταφέρουν να κλωνοποιήσουν την Ντόλυ.

 

ΚΛΩΝΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ

Επιπλέον, για την περίπτωση κλωνοποίησης του ανθρώπου, πέρα από τις τεχνικές δυσκολίες, υπάρχουν και πολλές ηθικές ανησυχίες. Ωστόσο, οι ερευνητές υποστηρίζουν πως μπορούν να χρησιμοποιήσουν τους κλώνους με πολλούς τρόπους, προς όφελός μας. Για παράδειγμα, ένα έμβρυο που παράγεται με κλωνοποίηση, μπορεί να μετατραπεί σε εργοστάσιο βλαστοκυττάρων. Τα βλαστοκύτταρα είναι μια πρώιμη μορφή κυττάρων που μπορούν να αναπτυχθούν σε πολλούς διαφορετικούς τύπους κυττάρων και ιστών. Οι επιστήμονες μπορούν να τα μετατρέψουν σε νευρικά κύτταρα για να διορθώσουν έναν κατεστραμμένο νωτιαίο μυελό ή κύτταρα που παράγουν ινσουλίνη για τη θεραπεία του διαβήτη.

Ηρακλής Τάσσης, Δημοσιογράφος