Όλοι γνωρίζουμε ότι οι αρχαίοι Έλληνες ήταν πρωτοπόροι σε διάφορα θέματα. Η αλήθεια είναι ότι πολλά σημαντικά πράγματα ξεκίνησαν από τους προγόνους μας και πιθανόν κάποια δεν τα είχαμε καν στον νου μας. Το πόσο μπροστά τεχνολογικά ήταν οι αρχαίοι Έλληνες, είναι απίστευτο. Σήμερα θα δούμε, πιο αναλυτικά, ορισμένα τεχνολογικά αντικείμενα, οι ρίζες των οποίων ξεκινούν από την Αρχαία Ελλάδα.

Πολλές δημιουργίες της αρχαιότητας είναι χρήσιμες για τον άνθρωπο μέχρι και σήμερα. Σε καθημερινή βάση, οι περισσότεροι χρησιμοποιούμε μερικές από αυτές. Μπορεί να μη θυμίζουν εμφανισιακά ή τεχνολογικά τη σημερινή τους μορφή, όμως έχουν ακριβώς την ίδια λειτουργία. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν το ξυπνητήρι και το ρολόι. Όσον αφορά το πρώτο, ο Αριστοτέλης και ο Πλάτωνας είχαν εφεύρει τις δικές τους εκδοχές.

 

ΤΟ ΡΟΛΟΪ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ

Ο Αριστοτέλης ήταν γνωστό ότι δεν ήθελε να χάνει τη μέρα του στο κρεβάτι. Γι’ αυτόν τον λόγο, δημιούργησε το δικό του ξυπνητήρι, ώστε να αξιοποιεί, όσο γίνεται περισσότερο, την ημέρα του. Είχε προγραμματίσει ένα δοχείο να αδειάζει νερό με συγκεκριμένη ταχύτητα σε ένα όμοιό του, μέσα στο οποίο είχε τοποθετηθεί μια σφαίρα. Όταν το νερό κατάφερνε να οδηγήσει την σφαίρα στην επιφάνεια, τότε συναντούσε ένα πιάτο με μεταλλικές μπάλες. Αυτές, με την σειρά τους, έπεφταν πάνω σε μεταλλικό κύπελλο με αποτέλεσμα να προκαλείται ένας δυνατός θόρυβος. Ο Αριστοτέλης, με αυτό το πανούργο σχέδιο, σηκωνόταν στο λεπτό από τον τρόμο που του προκαλούσε.

 

Μπορεί αυτό να ήταν ένα πανέξυπνο σχέδιο από τον Αριστοτέλη, όμως ένας άλλος φιλόσοφος ήταν εκείνος που ανακάλυψε πρώτος το ξυπνητήρι. Αναφερόμαστε, φυσικά, στον Πλάτωνα ο οποίος, επίσης, δεν ήθελε να χάνει καθόλου χρόνο από την ημέρα του.
Πώς ήταν, όμως, κατασκευασμένο το δικό του ξυπνητήρι;

 

ΤΟ ΡΟΛΟΪ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ

Είχε τοποθετήσει τέσσερα κεραμικά δοχεία, το ένα πάνω από το άλλο. Το πρώτο είχε μια μικρή τρύπα στον πάτο του, σκοπός του οποίου ήταν να στάζει, με αργό ρυθμό, νερό στο δεύτερο. Με έναν μηχανισμό που επίσης είχε εφεύρει ο ίδιος ο Πλάτωνας, είχε προγραμματίσει το χρονικό διάστημα που επιθυμούσε να πέφτει το νερό με πιο γρήγορο ρυθμό στο τρίτο, παρόμοιο, δοχείο. Το τρίτο στην σειρά, ήταν συνδεδεμένο με ένα πολύ μικρότερο, αλλά όμοιό του. Όταν το νερό έπεφτε με την πιο γρήγορη ταχύτητα, τότε από το μικρό δοχείο απελευθερωνόταν αέρας και ο ήχος που έβγαζε, θύμιζε σφύριγμα.

 

Ο φιλόσοφος είχε σκεφτεί τα πάντα, καθώς το τέταρτο δοχείο ήταν τοποθετημένο στη θέση αυτή για να μαζεύει το νερό που έπεφτε από το τρίτο. Είχε ένα στόμιο στο πλάι του, με σκοπό να αδειάζει το νερό στο πρώτο και να επαναλαμβάνεται η ίδια διαδικασία ξανά και ξανά. Αυτό, θεωρείται και το πρώτο ξυπνητήρι που δημιουργήθηκε από την ανθρωπότητα.

 

ΤΟ ΡΟΛΟΪ ΤΟΥ ΠΑΡΜΕΝΙΩΝ

Ανάμεσα στους σημαντικότερους στρατηγούς της Μακεδονίας, που υπήρξε και συνεργάτης του Φιλίππου Β’, ήταν ο Παρμενίων. Όπως προείπαμε, ένα από τα σπουδαιότερα δημιουργήματα της Αρχαίας Ελλάδας ήταν το ρολόι. Ο Παρμενίων ήταν εκείνος που το δημιούργησε και μάλιστα, εντυπωσίασε πολύ όλους τους ανθρώπους της εποχής του με αυτό.

Τρείς δακτύλιοι, ο ένας πίσω από τον άλλον, ήταν αυτοί που στην ουσία έκαναν όλη τη δουλειά. Ο εξωτερικός ήταν προγραμματισμένος ώστε να προσανατολίζεται στη διεύθυνση Ανατολή-Δύση. Ο δεύτερος δακτύλιος ήταν χωρισμένος σε δύο μισούς. Ο κάθε ένας από αυτούς είχε χαραγμένες πάνω του εφτά διαφορετικές χαρακιές, για τους μήνες τεσσάρων διαφορετικών γεωγραφικών πόλεων. Στον εσωτερικό δακτύλιο υπήρχαν δώδεκα χαρακιές, μία για κάθε ώρα της ημέρας.

 

Η λειτουργία του ήταν η εξής: Ο ημιδακτύλιος είχε ρυθμιστεί έτσι ώστε να στρέφεται 90° πάνω στον άξονα που υπηρετούσε. Ο ιδιοκτήτης του ρολογιού τοποθετούσε τον μεσαίο δακτύλιο στον αντίστοιχο μήνα που διένυαν. Με αυτόν τον τρόπο, το φως του ήλιου που έπεφτε πάνω στο ρολόι έδειχνε την ακριβή ώρα. Όπως ίσως καταλάβατε, πάνω σε αυτό το μοντέλο εμπνεύστηκε ο άνθρωπος τα επόμενα χρόνια για την δημιουργία του σύγχρονου ρολογιού.

Δημήτρης Κωνσταντάκης, Δημοσιογράφος