Στις 22 Απριλίου 1915, δημοσιεύεται το παρακάτω «προειδοποιητήριο» από την Αυτοκρατορική Κυβέρνηση της Γερμανίας και των συμμαχικών χωρών της, έναντι της Μεγάλης Βρετανίας και των δικών της συμμαχικών χωρών.
“ ΠΡΟΣΟΧΗ
Στους ταξιδιώτες που προτίθενται να επιβιβαστούν στο θαλάσσιο Ατλαντικό ταξίδι, υπενθυμίζεται ότι επικρατεί κατάσταση πολέμου μεταξύ της Γερμανίας και των συμμάχων της έναντι της Μεγάλης Βρετανίας και των συμμάχων της. Αυτό το πολεμικό πεδίο, εμπεριέχει τα ύδατα που ρέουν στα γειτονικά νησιά της Μεγάλης Βρετανίας. Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση που δόθηκε από την Αυτοκρατορική Κυβέρνηση της Γερμανίας, σκάφη, τα οποία φέρουν σημαίες της Μεγάλης Βρετανίας ή των συμμαχικών της χωρών, υπόκεινται σε καταστροφή σε αυτά τα ύδατα και οι ταξιδιώτες που ταξιδεύουν στη πολεμική ζώνη σε πλοία της Μεγάλης Βρετανίας ή των συμμαχικών χωρών της, το πράττουν με δική τους ευθύνη”.
Δεκαπέντε μέρες αργότερα το Βρετανικό υπερωκεάνιο “RMS LUSITANIA” βυθίστηκε από γερμανικό υποβρύχιο. Το πλοίο άρχισε να δημιουργείται από το 1903 και το 1907 έκανε το παρθενικό του ταξίδι από το Λίβερπουλ στη Νέα Υόρκη. Ήταν εκτοπισμένο με 32.000 τόνους και ανέπτυσσε ταχύτητα ίση με 26 κόμβους. Λίγο καιρό πριν από του Μεγάλου Πολέμου το πλοίο είχε υποστεί κάποιες αλλαγές στο Ναυπηγείο του Λίβερπουλ εν όψη του πολέμου. Σε κάθε έντυπο, αμερικανικό τύπο εκείνης της εποχής όπου αναφερόταν η αναχώρηση του πλοίου Lusitania, ήταν συνημμένη και η παραπάνω ανακοίνωση της Γερμανικής Πρεσβείας, ώστε να ενημερωθεί ο κόσμος πως το πλοίο αποτελεί πιθανό κίνδυνο και στόχο.
Τη 1η Μαΐου του 1015 το πλοίο θα έκανε ένα από τα συνήθη ταξίδια του με αφετηρία τη Νέα Υόρκη και προορισμό την πόλη Λίβερπουλ της Μεγάλης Βρετανίας. Ο αριθμός των επιβατών έφτανε τους 1.959, συνυπολογιζόμενου του πληρώματος του πλοίου. Καθώς το πλοίο κατευθυνόταν προς της Ιρλανδικές ακτές δέχθηκε επίθεση από γερμανικό υποβρύχιο τύπου U-20. Στα πλευρά, το Lusitania, χτυπήθηκε από τορπίλη. Μετά την πρώτη έκρηξη μια δεύτερη είχε ως απόρροια τον τεμαχισμό του πλοίου σε δύο κομμάτια. Το υπερ-πολυτελές πλοίο, χρειάστηκε λιγότερο από 20 λεπτά για την ολοκληρωτική βύθισή του. Οι νεκροί έφτασαν τους 1.198 ανθρώπους. Ανάμεσά τους 114 Αμερικάνοι, που έμελλε ν’ αλλάξουν την τροπή στην ιστορία του πολέμου.
Η εξολόθρευση του πλοίου RMS Lusitania, καθώς και ο χαμός τόσων αθώων ψυχών, στάθηκε αφορμή στην συμμετοχή των Η.Π.Α στον Πόλεμο στο πλευρό της ΑΝΤΑΝΤ, και στην μεταστροφή της μέχρι τότε πολιτικής ουδετερότητας που είχαν επιλέξει να κρατήσουν. Συγκεκριμένα ο τότε πρόεδρος Γουόντροου Γούιλσον, φανερά θυμωμένες από τις δολοφονικές ενέργειες των Γερμανών στον άμαχο και αθώο πληθυσμό, δήλωσε:
«Εξ ονόματος της ανθρωπότητας και του Διεθνούς Δικαίου, οι Ηνωμένες Πολιτείες ζητούν εγγύηση ότι αυτό το δικαίωμα (των ουδετέρων να ταξιδεύουν σε ουδέτερα ή σε πολεμικά ύδατα) θα είναι σεβαστό και ότι δε θα υπάρξει επανάληψη παρόμοιου επεισοδίου σε σκάφη που μεταφέρουν αμάχους».
Τότε οι Γερμανοί επέμεναν πως το πλοίο μετέφερε πυρομαχικά προορισμένα για τη Μεγάλη Βρετανία και πως οι ταξιδιώτες των ουδετέρων χωρών είχαν προειδοποιηθεί από τους ίδιους να μη ταξιδέψουν. Οι Άγγλοι αρνήθηκαν αυτήν την κατηγορία και δέχθηκαν μονάχα την εκδοχή πως στο πλοίο υπήρχαν μονάχα κάλυκες και βλήματα δίχως μόνωση. Κάποια χρόνια αργότερα ωστόσο αποκαλύφθηκε πως το πλοίο Lusitania -δίχως να το γνωρίζουν οι επιβάτες- μετέφερε όντως και πολεμικό υλικό, το οποίο εμπεριέχονταν από φύσιγγες και οβίδες, που έφταναν κατά προσέγγιση τους 173 τόνους στο σύνολο.
Αυτό που δεν αποκαλύφθηκε ποτέ, είναι η αιτία που ακολούθησε και δεύτερη έκρηξη τη πρώτη με διαφορά δεκαπέντε δευτερολέπτων. O Schwieger, ο οποίος ήταν ο υπεύθυνος του ναυαγίου, καθώς είχε στη κατοχή του τρία διαφορετικά υποβρύχια, ένα εκ των οποίων προκάλεσε και τη βύθιση του Lousitania. Στο ημερολόγιο λοιπόν του Schwieger καθώς και στους λογαριασμούς του πληρώματος του U-boat, γίνεται φανερό πως έριξε μονάχα μία τορπίλα. Συγκεκριμένα στο πολεμικό του ημερολόγιο, ο Schwieger, έγραψε παρακολουθώντας το αποτέλεσμα που προκάλεσαν οι πράξεις του: «Πολλοί άνθρωποι πρέπει να έχουν χάσει το κεφάλι τους. Πολλές βάρκες φορτωμένες με ανθρώπους έσπευσαν προς τα κάτω, χτύπησαν πρώτα το τόξο ή την πρύμνη του νερού και γεμίζουν αμέσως».
Η δεύτερη έκρηξη, πιθανολογείται πως προέκυψε από τα πολεμικά εφόδια που μετέφερε το πλοίο για τον Βρετανικό στρατό, τα οποία πυροδοτήθηκαν από την επίδραση του τορπιλικού. Δεν αποκλείεται ωστόσο, όλες αυτές οι αθώες, ανθρώπινες ζωές να χάθηκαν εξαιτίας μιας αντίδρασης έναντι του Schwieger, αφού έχει γίνει λόγος και για ένα ακόμη μη αναγνωρισμένο υποβρύχιο που πυροβόλησε με μία δεύτερη τορπίλη και δόθηκε η εξήγηση πως επρόκειτο για αντιπαράθεση του υπευθύνου της τραγωδίας αυτής.
Μια διαφορετική ερμηνεία δίνει στη δεύτερη έκρηξη ο Robert Ballard, ο άνθρωπος ο οποίος ανακάλυψε το ναυάγιο του Τιτανικού το 1985, στο βιβλίο του με τίτλο “ Lost Liners” εξηγεί πως η τορπίλη παραβίασε τις δεξαμενές καυσίμων του πλοίου, με αποτέλεσμα να ρίξει αρκετή σκόνη άνθρακα για να πυροδοτήσει την έκρηξη. Η βύθιση του πλοίου στον πυθμένα της θάλασσας, δεν επιτρέπει σε κανέναν ναυτικό αρχαιολόγο που ασχολείται με τη περίπτωση, να μάθει τα πολυετή πια μυστικά του.
Αρκετές από τις μαρτυρίες των επιζώντων, ομολογούν πως το πλοίο λίγο πριν τις εκρήξεις, έπλεε με πολύ χαμηλότερη ταχύτητα από αυτή των δυνατοτήτων του, καθώς η ομίχλη ταλάνιζε το έργο του. Ειπώθηκε, επίσης, πως ήταν εν ενεργεία μονάχα οι τρεις από τους τέσσερις λέβητές του, που αποσκοπούσε στην εξοικονόμηση του κάρβουνου καθώς και χώρου για εμπορεύματα, από τη στιγμή που δεν θα φυλάσσονταν κάρβουνα σ’ αυτόν το χώρο. Έγινε γνωστό πως στο πλοίο επέβαιναν εκτός από ξένοι, και έξι Έλληνες υπήκοοι, που κατάφερε να επιβιώσει μονάχα ένας. Ανάμεσά τους ο μεγαλέμπορος χαλιών Μιχάλης Παπαδόπουλος ετών 43 και ο φίλος του Λεωνίδας Μπίτσης ετών 33 που δεν κατάφεραν να επιβιώσουν, σε αντίθεση με την Ιταλίδα γυναίκα του Παπαδόπουλου. Στο πλοίο επιβιβάζονταν επίσης ο Μαρίνος Ανδρεάτος ετών 39, ο Θεόδωρος Διαμαντής ετών 41 και ο Τζορτζ Καράσιτος ετών 38, ο οποίος ήταν ο μόνος που επέζησε.
Η κατάληξη του ναυαγίου ήταν η εξής, στις 31 Ιανουαρίου του 1917, η Γερμανία αποφασισμένη να κατακτήσει και να κερδίσει τον Πόλεμο, ανακοίνωσε άσεμνα και θρασύτατα πως θα συνέχιζε τον ατελείωτο πόλεμο στα ύδατα της ζώνης του πολέμου. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, διέκοψαν τρεις μέρες αργότερα τις διπλωματικές σχέσεις τους με τη Γερμανία και κάποιες ώρες αργότερα το αμερικανικό πλοίο Housatonic βυθίστηκε από γερμανικό σκάφος. Στις 4 Απριλίου 1917, η Γερουσία ψήφισε ομόφωνα να κηρύξει πόλεμο κατά τις Γερμανίας και κάποιες μέρες αργότερα η Βουλή των Αντιπροσώπων ενέκρινε τη δήλωση. Έτσι ακολούθησε η είσοδος της Αμερικής στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Κλεοπάτρα Καρδολάμα, Δημοσιογράφος
