Οι νεκροί εισέρχονταν στον κάτω κόσμο διασχίζοντας τον ποταμό Αχέροντα με τη βάρκα του Χάροντα, ο οποίος χρέωνε έναν οβολό για το πέρασμα, που τοποθετούσαν κάτω από τη γλώσσα του νεκρού οι πιστοί συγγενείς του. Οι άποροι και όσοι δεν είχαν φίλους, παρέμεναν για πάντα στην όχθη του ποταμού. Η αντίπερα όχθη φυλασσόταν από τον Κέρβερο, τον τρικέφαλο σκύλο. Πέρα από τον Κέρβερο, οι σκιές των τεθνεώτων εισέρχονταν στον Τάρταρο, τη γη των νεκρών.
Οι πέντε ποταμοί του Άδη ήταν οι: Αχέρων (ο ποταμός της θλίψης), Κωκυτός (ο ποταμός του θρήνου), Φλεγέθων (ο ποταμός που έχει πύρινες φλόγες), Λήθη (ο ποταμός της λησμονιάς) και Στυξ (ο ποταμός του μίσους).
Οι τρεις κριτές του Άδη
Πέρα από εκεί βρισκόταν το Έρεβος, που μπορεί να θεωρηθεί ως ευφημισμός του Άδη, το όνομα του οποίου προκαλούσε φρίκη. Στο προαύλιο του οδυνηρού παλατιού του Πλούτωνα και της Περσεφόνης κάθονταν οι τρεις κριτές του κάτω κόσμου: ο Μίνωας, ο Ραδάμανθυς και ο Αιακός. Στο σημείο εκείνο, που αποτελούσε μέρος ιερό, αφιερωμένο στην Εκάτη, συναντώνταν τρεις δρόμοι και κρίνονταν οι ψυχές. Όσες δεν ήταν ούτε ενάρετες μα ούτε κακές, επέστρεφαν στους λειμώνες με τους ασφόδελους, όσες ήταν ασεβείς ή κακές στέλνονταν στον Τάρταρο, ενώ οι υπόλοιπες οδηγούνταν στα Ηλύσια για να συντροφεύσουν τις ηρωικές και τις δοξασμένες.
Οι 3 κριτές του κάτω κόσμου
Η στιγμή όπου ο Δίας μεταμορφώνει τα μυρμήγκια σε ανθρώπους και δημιουργεί τους Μυρμιδόνες, όπως του ζήτησε ο Αίακος
Αιακός
Ήταν γενάρχης του γένους των Αιακιδών, πρώτος βασιλιάς της Αίγινας και σύζυγος της Ενδηίδας. Επειδή ο Αιακός έβαλε τη δικαιοσύνη πάνω από τους συγγενικούς δεσμούς, θεωρούταν ως ο πιο ευσεβής και δίκαιος άνθρωπος στον κόσμο και για αυτόν τον λόγο έγινε κριτής στον Κάτω Κόσμο, καθώς και κάτοχος των κλειδιών του Άδη. Ήταν γνωστός σε όλη την αρχαία Ελλάδα για τη δικαιοσύνη του και τον τιμούσαν όλοι οι Έλληνες βασιλείς. Λέγεται ότι, κάποτε, είχε επικρατήσει ξηρασία σε όλη την Ελλάδα, σαν τιμωρία των Θεών, επειδή ο Πέλοπας σκότωσε τον βασιλιά Στύμφαλο και η Πυθία είπε ότι για να έρθει η βροχή θα πρέπει ο Αιακός να προσευχηθεί στους θεούς. Πριν προλάβει ο Αιακός να τελειώσει την προσευχή του, άρχισε να βρέχει.
Ραδάμανθυς
Στην Αρχαία ελληνική μυθολογία, ο Ραδάμανθυς ήταν ήρωας της Κρήτης, ένας από τους γιούς του Δία και της Ευρώπης, ενώ αδελφοί του ήταν ο Μίνωας και ο Σαρπηδόνας. Σαν γιος του Δία θεωρείται ημίθεος, το όνομα του σημαίνει “αυτός που δείχνει σκληρή και άκαμπτη δικαιοσύνη”, γι΄αυτό έγινε, αργότερα, ένας από τους Κριτές του Άδη.
Σύμφωνα με τοπική, περισσότερο, παράδοση, ο Ραδάμανθυς φημιζόταν για τη σοφία και για τη δίκαιη κρίση του. Πέρα από την θέση του σαν Κριτής του Άδη, φημίζεται και ως διάσημος κρητικός νομοθέτης – σε αυτόν αποδιδόταν η σύνταξη του κρητικού κώδικα. Ένας από τους νόμους του Ραδάμανθυ ήταν η απαλλαγή από τιμωρία, όσων χρησιμοποίησαν βία για λόγους άμυνας. Ο Πλάτωνας στο Α΄ Βιβλίο των Νόμων του υμνεί την κρητική νομοθεσία του Ραδάμανθυ, μαζί με την νομοθεσία της Λακεδαιμονίου Πολιτείας. Ο Ραδάμανθυς θεωρήθηκε ως ο δικαιότερος άνθρωπος που πέρασε από τον κόσμο. Ο θετός του πατέρας, Αστερίων, πέθανε και τον διαδέχτηκε στον θρόνο της Κρήτης ο μεγαλύτερος αδελφός του Μίνωας, ο οποίος έστειλε στην εξορία τους αδελφούς του, από φόβο μήπως του πάρουν τον θρόνο. Μετά τον θάνατό του, λοιπόν, ο Πλούτωνας του ανέθεσε να δικάζει τους νεκρούς στον Άδη, μαζί με τον Μίνωα και τον Αιακό.
Μίνωας
Ο Μίνωας στην ελληνική μυθολογία ήταν βασιλιάς της Κρήτης. Το βασίλειο του Μίνωα περιλάμβανε ολόκληρη την Κρήτη, που είχε εκατό πόλεις και τις Κυκλάδες, που λέγονταν Μινωίδες. Στην Κνωσσό ήταν τα περίφημα ανάκτορα του Μίνωα, μέρος των οποίων σώζεται ακόμα και σήμερα. Τα ανάκτορα αυτά αποτελούσαν μια ολόκληρη, σχεδόν, πόλη με εξωτερικά λουτρά, ιερά, αίθουσες των βασιλέων, αίθουσα του θρόνου, αίθουσες για δεξιώσεις και τελετές, με αναρίθμητες σκάλες και βεράντες.
Σύμφωνα με τον Πλάτωνα, ο Μίνωας ήταν πολύ σοφός και με αξιόλογο νομοθετικό έργο. Επιπλέον, ο Όμηρος του πλέκει το εγκώμιο, κάτι που – σύμφωνα με τον Πλάτωνα – δεν συνήθιζε. Συγκεκριμένα αναφέρει ότι ο Μίνωας έπαιρνε τους νόμους από τον ίδιο τον Δία κάθε εννιά χρόνια, σε σπηλιά της Δίκτης, στο περίφημο Δικταίον Άντρον.
Η διοίκηση του Μίνωα θεωρήθηκε ανθρωπιστική και δίκαιη και γι’ αυτόν τον λόγο, σύμφωνα με τον μύθο, ορίστηκε ως ένας από τους κριτές του Άδη μαζί με τον αδελφό του Ραδάμανθυ και τον Αιακό. Ο Μίνωας, όμως, ήταν εκείνος που λάμβανε τις τελικές αποφάσεις.
Γιάννης Δουΐτσης, Αρθρογράφος
