Λονδίνο, Άμστερνταμ ή Βερολίνο, έχεις ξεχάσει πού ακριβώς θέλεις να πας… λέει γνωστό ελληνικό άσμα.
Κάπως έτσι θα ξεκινήσουμε αυτό μας το ταξίδι, με ένα τουρ στην Ευρώπη και όχι μόνο, αυτή τη φορά, όμως, μέσα από τη διαδρομή κάποιων από τα πιο γνωστά σύνδρομα, που πήραν το όνομα τους από πρωτεύουσες του κόσμου.
Θα έχετε πιθανόν ακούσει ένα από τα πιο διαδεδομένα σύνδρομα παγκοσμίως, αυτό του Συνδρόμου της Στοκχόλμης. Αυτό που οι όμηροι αναπτύσσουν μια συμπάθεια και συμπόνια προς τους απαγωγείς τους.
Υπάρχουν, ωστόσο και άλλα σύνδρομα με ονόματα πόλεων που δηλώνουν το αντίθετο, όπως ας πούμε, το Σύνδρομο της Λίμα, όπου οι απαγωγείς αρχίζουν να συμπονούν τους ομήρους, αλλά και το Σύνδρομο του Λονδίνου, όπου οι όμηροι αρχίζουν να διαφωνούν με τους απαγωγείς τους και πολύ συχνά, με θανατηφόρα αποτελέσματα.
Πάμε να τα δούμε, όμως, πιο αναλυτικά.
ΤΑ «ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ» ΣΥΝΔΡΟΜΑ
Το σύνδρομο της Ιερουσαλήμ, αναφέρθηκε για πρώτη φορά τη δεκαετία του 1930 και επηρεάζει περίπου 100 επισκέπτες κάθε χρόνο. Από αυτούς, περίπου 40 χρειάζονται νοσηλεία. Τα συμπτώματα συνήθως υποχωρούν μερικές εβδομάδες μετά την επίσκεψη. Είναι το μοναδικό σύνδρομο με θρησκευτικό επίκεντρο και εκδηλώνεται ως αυταπάτη ότι το υποκείμενο είναι μια σημαντική βιβλική φιγούρα. Κάποιοι πίστευαν ότι ήταν η Μαρία, ο Μωυσής, ο Ιωάννης ο Βαπτιστής, ακόμη και ο ίδιος ο Ιησούς.
Βρίσκουμε τους πάσχοντες να καταλήγουν να κηρύττουν και να φωνάζουν στο δρόμο, προειδοποιώντας τους περαστικούς για την προσέγγιση των εσχάτων και την ανάγκη για λύτρωση. Συχνά, είναι εμμονικοί με τη σωματική αγνότητα, μερικοί ξυρίζουν όλες τις τρίχες του σώματός τους, κάνουν επαναλαμβανόμενα μπάνιο ή κόβουν καταναγκαστικά τα νύχια των χεριών και των ποδιών τους.
Το Σύνδρομο του Παρισιού, εμφανίστηκε πρώτη φορά το 2004 και φαίνεται να επηρεάζει κυρίως τους επισκέπτες από την Ιαπωνία. Δώδεκα περιπτώσεις αναφέρονται, κατά μέσο όρο, κάθε χρόνο, κυρίως σε άτομα ηλικίας 30 ετών.
Οι πάσχοντες εμφανίζουν συμπτώματα όπως άγχος και παραισθήσεις (συμπεριλαμβανομένης της πεποίθησης ότι το δωμάτιο του ξενοδοχείου τους έχει παραβιαστεί ή ότι είναι ο Λουδοβίκος ο 14ος, ο «Βασιλιάς Ήλιος» της Γαλλίας).
Ο λόγος που το σύνδρομο του Παρισιού επηρεάζει κυρίως τους Ιάπωνες τουρίστες, ίσως να οφείλεται και στην κακή διαχείριση του τζετ λαγκ.
Θα μπορούσε να οφείλεται και στην αντιπαράθεση του ιδεώδους του Παρισιού, ως εξωτικού και φιλικού, με την πιο επιθετική φύση των κατοίκων της πόλης. Ίσως πάλι και να οφείλεται στον υψηλό βαθμό γλωσσικής ασυνεννοησίας μεταξύ των Ιαπώνων επισκεπτών και των Παριζιάνων οικοδεσποτών τους.
Το Σύνδρομο της Φλωρεντίας αναφέρθηκε για πρώτη φορά τη δεκαετία του 1980 και από τότε παρατηρήθηκε περισσότερες από 100 φορές. Το σύνδρομο της Φλωρεντίας είναι μια οξεία αντίδραση που προκαλείται από την προσμονή και έπειτα από τη βιωματική εμπειρία του πολιτιστικού πλούτου της πόλης. Οι πάσχοντες συχνά μεταφέρονται στο νοσοκομείο απευθείας από τα μουσεία της Φλωρεντίας.
Τα συμπτώματα, αν και ήπια, περιλαμβάνουν ταχυπαλμία, ζάλη, λιποθυμία και παραισθήσεις. Ωστόσο, περίπου τα δύο τρίτα των προσβεβλημένων, αναπτύσσουν παρανοϊκή ψύχωση. Οι περισσότεροι πάσχοντες μπορούν να επιστρέψουν στο σπίτι μετά από μερικές ημέρες ανάπαυσης στο κρεβάτι.
Μάλλον η πιο νοσηρή από τις προηγούμενες περιπτώσεις, το Σύνδρομο της Βενετίας, περιγράφει τη συμπεριφορά των ανθρώπων που ταξιδεύουν στη Βενετία αποφασισμένοι να αυτοκτονήσουν στην πόλη.
Μεταξύ 1988 και 1995, διαγνώστηκαν με τη νόσο 51 ξένοι επισκέπτες. Η διαταραχή δεν έβλεπε φύλο, αλλά η μεγαλύτερη ομάδα των πασχόντων προερχόταν από τη Γερμανία. Πιθανώς, αυτό οφείλεται στον πολιτιστικό αντίκτυπο του Θανάτου στη Βενετία, του μυθιστορήματος του Γερμανού συγγραφέα Τόμας Μαν, το οποίο στη συνέχεια έγινε και ταινία, από τον Λουκίνο Βισκόντι. Συνολικά, 16 άτομα αυτοκτόνησαν.
ΣΥΝΔΡΟΜΑ ΜΕ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΟΜΗΡΙΑΣ
Πάμε να δούμε, πιο αναλυτικά, το Σύνδρομο της Στοκχόλμης που αναφέραμε στην εισαγωγή του άρθρου. Περίπου ένας στους τέσσερις ανθρώπους που κακοποιήθηκαν, απήχθησαν ή κρατήθηκαν όμηροι, αναπτύσσει συναισθηματικό δέσιμο προς τους απαγωγείς. Μερικοί μάλιστα, αρχίζουν να συνεργάζονται ενεργά, περνώντας τη γραμμή από θύμα σε θύτη.
Λιγότερο γνωστό, το Σύνδρομο της Λίμας περιγράφει το ακριβώς αντίθετο από το Σύνδρομο της Στοκχόλμης — δηλαδή, οι απαγωγείς αναπτύσσουν συμπάθειες με τους ομήρους τους. Το σύνδρομο αναφέρεται σε μια κρίση στην πρωτεύουσα του Περού τον Δεκέμβριο του 1996, όταν μέλη του Επαναστατικού Κινήματος Tupac Amaru πήραν όμηρους 600 καλεσμένους στην Ιαπωνική Πρεσβεία.
Οι απαγωγείς έγιναν τόσο συμπονετικοί με τους ομήρους, που άφησαν τους περισσότερους από αυτούς να φύγουν μέσα σε λίγες μέρες, συμπεριλαμβανομένων σημαντικών ατόμων όπως η μητέρα του τότε προέδρου του Περού. Μετά από τέσσερις μήνες παρατεταμένων διαπραγματεύσεων, όλοι οι όμηροι, εκτός από έναν, αφέθηκαν ελεύθεροι.
Το Σύνδρομο του Λονδίνου περιγράφεται συχνά ως το αντίθετο των συνδρόμων της Στοκχόλμης και της Λίμας, καθώς περιλαμβάνει την ανάπτυξη αρνητικών συναισθημάτων των απαγωγέων προς τους ομήρους τους.
Στην πραγματικότητα, το Σύνδρομο του Λονδίνου περιγράφει με μεγαλύτερη ακρίβεια μια κατάσταση κατά την οποία, οι όμηροι προκαλούν τον θάνατο τους, στα χέρια των απαγωγέων τους, ενοχλώντας, συζητώντας, αμφισβητώντας τους ή ακόμα και προσπαθώντας να ξεφύγουν.
Αν και θα δούμε πως υπάρχουν και άλλα σύνδρομα στα οποία θα μπορούσαμε να αναφερθούμε εκτενώς, όπως αυτό του Άμστερνταμ, του Ντιτρόιντ ή του Μπρούκλιν, προτίμησα να εστιάσω σε αυτά που συνδέονται μέσω μιας θεματικής συνάφειας.
‘Ας ελπίσουμε ότι δε θα υπάρξουν και άλλες πόλεις που θα δανείσουν το όνομα τους σε κάποιο νέο, ευφάνταστο σύνδρομο, παρά μόνο το σύνδρομο του αέναου ταξιδευτή!
Φωτεινή Παπάζογλου, Δημοσιογράφος
