Διαδίκτυο – Το επίτευγμα του αιώνα!
Τη δεκαετία του 1980, ο Βρετανός επιστήμονας πληροφορικής, Τιμ Μπέρνερς Λι, απέδωσε τον Παγκόσμιο Ιστό. Ένα σύστημα διασυνδεμένων εγγράφων υπερκειμένου, προσπελάσιμο από οποιονδήποτε κόμβο του διαδικτύου.
Το Διαδίκτυο (internet), είχε ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, έναν επαναστατικό αντίκτυπο στον πολιτισμό, το εμπόριο και την τεχνολογία, όπως την προαγωγή της γρήγορης επικοινωνίας με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, την ανταλλαγή άμεσων μηνυμάτων, τις τηλεφωνικές κλήσεις με VoIP, τις βιντεοκλήσεις του Παγκόσμιου Ιστού με διαδικτυακά φόρα, τα ιστολόγια, τις εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης και τις αγορές από ηλεκτρονικά καταστήματα.
Η σύγχρονη εποχή της επικοινωνίας ήταν πια γεγονός. Αν και αμφιλεγόμενη στις μέρες μας, έδωσε, εν μέρει, φωνή σε όλους τους εσωστρεφείς και αντικοινωνικούς ανθρώπους, που δυσκολεύονταν να κοινωνικοποιηθούν με τον παραδοσιακό τρόπο, δηλαδή δια ζώσης, έναν νέο τρόπο ώστε να μην είναι αόρατοι.
Μηδένισε τις αποστάσεις και έφερε τους ανθρώπους από ολόκληρο τον πλανήτη κοντά. Έκανε εφικτή την ενημέρωση επι παντός επιστητού, αποδυνάμωσε τη λήψη γνώσης μέσω των βιβλίων, των εγκυκλοπαιδειών και οποιουδήποτε άλλου έντυπου είδους ενημέρωσης.
Μοναξιά, το τίμημα της σύγχρονης κοινωνίας
Η λέξη σύγχρονος έχει μία χροιά με θετικό πρόσημο. Αναφέρεται σε πρωτοπορία, καινοτομία, φρέσκιες, νεωτεριστικές ιδέες. Στην πραγματικότητα, όμως, εσωκλείει και τον φόβο του αγνώστου, μακριά από παραδοσιακές, κοινωνικές νόρμες. Είναι σαφές ότι υπάρχουν κάποιες αντιφάσεις, αναφορικά με τη σύγχρονη κοινωνία και τη λειτουργία της, σε μια εποχή όπου το διαδίκτυο βασιλεύει σε όλους τους τομείς.
Σε μια εποχή, δηλαδή, που ενώ το ίντερνετ μας φέρνει πιο κοντά, βιώνουμε τη μοναξιά περισσότερο από ποτέ.
Έχουμε τη δυνατότητα, πίσω από μια οθόνη, ανώνυμοι και προστατευμένοι, από την άνεση του σπιτιού μας, να μιλήσουμε για τα πιστεύω μας, να ανταλλάξουμε απόψεις, να φλερτάρουμε, να αγοράσουμε, να πουλήσουμε, ακόμα και να κάνουμε σεξ.
Ξοδεύουμε, όλο αυτό το διάστημα, χρόνο, από τη δραστηριότητα που θα μπορούσαμε να έχουμε, αλληλεπιδρώντας με έναν ή και περισσότερους ανθρώπους, σε πραγματικό χρόνο. Πίσω από την οθόνη όλα είναι εύκολα, γρήγορα και φυσικά… μοναχικά.
Σύμφωνα με μια αμερικανική έρευνα, η μοναξιά μπορεί να σκοτώσει. Δηλαδή, να προκαλέσει κατάθλιψη και η κατάθλιψη με τη σειρά της, εφόσον δεν αντιμετωπισθεί ιατρικά, να επιφέρει τον θάνατο. Μάλιστα, αποδείχτηκε ότι ανταγωνίζεται το κάπνισμα και την παχυσαρκία, ως προς τον αντίκτυπό της στη μείωση της μακροζωίας.
Η επίμονη μοναξιά μπορεί να προκαλέσει στρες, το οποίο αυξάνει την παραγωγή μιας πρωτεΐνης, που ονομάζεται ινωδογόνο. Η υπερβολική ποσότητα ινωδογόνου μπορεί να φράξει τις αρτηρίες, να αυξήσει την αρτηριακή πίεση και να κάνει τους ανθρώπους πιο επιρρεπείς σε καρδιακές παθήσεις.
Η έρευνα αυτή έδειξε, επίσης, ότι οι σημερινοί άνθρωποι έχουν πολύ λιγότερες κοινωνικές σχέσεις από τους προγόνους τους. Δεν έχουν καλύτερο φίλο, έχουν λίγους, στενούς φίλους ή καθόλου και αρκετοί, ούτε καν γνωστούς.
Κοινωνική δικτύωση ή κοινωνική απομόνωση;
Θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς, ποια είναι, τελικά, η πηγή όλης αυτής της μοναξιάς, την στιγμή που το διαδίκτυο μας δίνει όλες τις δυνατότητες του κόσμου για επικοινωνία. Μια πρόσφατη μελέτη, δείχνει ως αιτία τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Μολονότι η τεχνολογία αυτή ήρθε για να κάνει αυτό που υπόσχεται, δηλαδή να ενισχύσει την κοινωνική δικτύωση, υπονομεύει, ωστόσο, την ικανότητά μας να ζούμε ευτυχισμένες ζωές. Κρυβόμαστε πίσω από ψεύτικες ιστορίες, προκειμένου να προβάλουμε την όμορφη πλευρά της καθημερινότητάς μας.
Βάζουμε φίλτρα στις φωτογραφίες μας, για να ωραιοποιήσουμε την εικόνα μας στους διαδικτυακούς μας φίλους και αν τυχόν βρεθούμε έξω στον πραγματικό κόσμο, δεν ανταλλάσουμε ούτε μια κουβέντα. Ωστόσο, κατά ειρωνικό τρόπο, μερικοί άνθρωποι ακόμα προσπαθούν να αμβλύνουν την απομόνωσή τους, στρεφόμενοι ξανά στις πλατφόρμες αυτές.
Κάποτε καταπολεμούσαμε την μοναξιά διαβάζοντας βιβλία, συμμετέχοντας σε δημιουργικές δραστηριότητες ή κάνοντας γυμναστική, κάτι που βελτιστοποιούσε συνάμα και την υγεία μας. Στην σύγχρονη κοινωνία, ωστόσο, καταφεύγουμε στο ίντερνετ. Υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι έχουν καταφύγει σε αγορά ανθρωποειδών ρομπότ, ως μέσων αντιμετώπισης της μοναξιάς τους!
Όσο περισσότερο χρόνο περνούν οι άνθρωποι στο διαδίκτυο, τόσο λιγότερο χρόνο αφιερώνουν στην επικοινωνία με άλλους ανθρώπους. Συγκεκριμένα, οι περισσότεροι χρήστες του ίντερνετ, αναφέρουν σε έρευνες ότι αφιερώνουν λιγότερο χρόνο μιλώντας με φίλους και συγγενείς μέσω τηλεφώνου, ενώ σημαντικό ποσοστό ξοδεύει λιγότερο χρόνο, από κοντά, με τους φίλους και την οικογένεια.
Υπάρχει η ψευδαίσθηση ότι το ίντερνετ αντικαθιστά κάποιες άλλες μορφές επικοινωνίας και κοινωνικής επαφής. Το διαδίκτυο προσθέτει τις δικές του, νέες μορφές επικοινωνίας και κοινωνικής επαφής, οι οποίες ουδεμία σχέση έχουν με την πραγματική, ανθρώπινη επαφή.
Ο ρετουσαρισμένος, μοναχικός εαυτός του διαδικτύου, δε γιατρεύει τη μοναξιά μας, γιατί η διαδικτυακή παρέα βλέπει την “περσόνα”.
Δε βλέπει και δεν αποδέχεται τα ψεγάδια, τον πραγματικό χαρακτήρα, τις λύπες, αλλά ούτε και τον αληθινό, αυθόρμητο και ακτινοβόλο άνθρωπο, που κρύβεται πίσω από τη μάσκα του διαδικτύου, όπως κάνουν οι “αληθινοί” φίλοι.
Τα προσωπεία μπορεί να καλύπτουν το αληθινό πρόσωπο, όμως, συνήθως, ελευθερώνουν καταχωνιασμένες και απωθημένες πτυχές του εαυτού μας.
Το διαδίκτυο είναι ένα εργαλείο στα χέρια του ανθρώπου. Σημασία, όμως, έχει ο τρόπος με τον οποίο θα επιλέξει να χρησιμοποιήσει κανείς το εργαλείο αυτό, όπως, παραδείγματος χάρη, ένα μαχαίρι που μπορεί να διευκολύνει σε άμεσες, καθημερινές εργασίες, μπορεί όμως και να σκοτώσει.
Το ερώτημα είναι αν ο σύγχρονος άνθρωπος έχει τη σύνεση αλλά και την ωριμότητα, ώστε να το χρησιμοποιήσει υπέρ του ή όχι.
Κλείνοντας, αξίζει να αναφέρουμε πως η διαδικτυακή αλληλεπίδραση δε μπορεί, για κανέναν λόγο, να μειώσει την εσωτερική μοναξιά, καθώς δεν επεξεργάζεται συναισθήματα και ψυχικές ανάγκες. Το μόνο που κάνει είναι να ενισχύει τις υπαρξιακές ψευδαισθήσεις, με κάθε είδους παρηγορητικούς περισπασμούς.
Φωτεινή Παπάζογλου, Δημοσιογράφος
