Δεν υπάρχει κανένας Έλληνας πολίτης που να μην έχει ακούσει ποτέ την λέξη Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ενσωμάτωση της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή ένωση αποτέλεσε τομή στην ιστορία της χώρας, καθώς τα οφέλη που προσλαμβάνει μια χώρα από την οικογένεια της Ε.Ε. είναι πολλά. Για τους περισσότερους από εμάς, η Ε.Ε. ισούται με την πολιτική και αυτό είναι απολύτως ορθό, καθώς όλα τα όργανα λήψεως αποφάσεων βρίσκονται στις Βρυξέλλες και οι αποφάσεις, οι οποίες λαμβάνονται, καθορίζουν δραστικά το μέλλον των Κρατών Μελών της Ε.Ε. Όσοι από την άλλη γνωρίζουν λίγα περισσότερα, θα πουν και θα υπογραμμίσουν πως η Ευρωπαϊκή ένωση είναι ένας οικονομικός γίγαντας, αλλά ένας πολιτικός νάνος… αφήνοντας πολλούς υπαινιγμούς για την αποδοτικότητα των πρωτοβουλιών του κορυφαίου ευρωπαϊκού αρχιτεκτονικού έργου.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση ιδρύθηκε, λοιπόν, την 1η Νοεμβρίου 1993, με τη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, κοινώς γνωστή ως “Συνθήκη του Μάαστριχτ”. Ωστόσο, το ευρωπαϊκό σχέδιο, που αποσκοπεί στην προώθηση της ειρήνης και της οικονομικής συνεργασίας στην Ευρώπη, έχει τις ρίζες του σε παλαιότερες πρωτοβουλίες. Η Ε.Ε. δημιουργήθηκε από τα Κράτη Μέλη, τα οποία αρχικά ήταν το Βέλγιο, η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία, το Λουξεμβούργο και οι Κάτω Χώρες. Με την πάροδο των ετών, η Ε.Ε. διευρύνθηκε μέσω διαφόρων γύρων διεύρυνσης και από το 2021, αποτελείται από 27 Κράτη Μέλη.
Οι ιδρυτές της Ε.Ε. ήταν οι: Robert Schuman (Γαλλία), Konrad Adenauer (Γερμανία), Alcide De Gasperi (Ιταλία), Hermann Josef Abs (Γερμανία) και Paul-Henri Spaak (Βέλγιο). Στόχος τους ήταν να δημιουργήσουν μια νέα μορφή πολιτικής συνεργασίας στην Ευρώπη, για την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης, την αποτροπή μελλοντικών πολέμων και την ενίσχυση των δημοκρατικών αξιών των Κρατών Μελών της.
Ο σκοπός της Ε.Ε. είναι πολύπλευρος, με έμφαση στην οικονομική ολοκλήρωση, στην πολιτική συνεργασία, στη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας, μέσω της ανάπτυξης μιας ενιαίας αγοράς, ενός κοινού ευρωνομίσματος και μιας σειράς πολιτικών, σε τομείς όπως η γεωργία, η αλιεία, το περιβάλλον, η δικαιοσύνη και οι εσωτερικές υποθέσεις.
Οι πρωταρχικοί στόχοι περιλαμβάνουν τη δημιουργία μιας ενιαίας αγοράς, με ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών, υπηρεσιών, κεφαλαίων και προσώπων, τη δημιουργία ενός κοινού νομίσματος, του ευρώ, τη συνεργασία σε τομείς όπως η ασφάλεια, η δικαιοσύνη και η εξωτερική πολιτική και την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών των πολιτών της. Η Ε.Ε. επιδιώκει, επίσης, να αντιμετωπίσει συλλογικά κοινές προκλήσεις, όπως η κλιματική αλλαγή, η μετανάστευση και η παγκόσμια ανταγωνιστικότητα.
Παρακάτω, αναλύουμε τα κυρία σημεία της σταθερής και πάγιας στοχοθεσίας της Ε.Ε.
Οικονομική ολοκλήρωση
Η Ε.Ε. στοχεύει στην προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης και της ευημερίας, μεταξύ των Κρατών Μελών της, με τη δημιουργία μιας ενιαίας αγοράς, την άρση των εμποδίων στο εμπόριο και την προώθηση της ελεύθερης κυκλοφορίας αγαθών, υπηρεσιών, κεφαλαίων και ανθρώπων. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω πολιτικών, όπως η κοινή αγορά, η τελωνειακή ένωση και το ενιαίο νόμισμα (ευρώ).
Πολιτική συνεργασία
Η Ε.Ε. επιδιώκει να ενισχύσει την πολιτική συνεργασία μεταξύ των Κρατών Μελών της, προωθώντας τις δημοκρατικές αξίες, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου. Παρέχει, επίσης, ένα φόρουμ για τα Κράτη Μέλη προκειμένου να συζητούν και να συντονίζουν τις πολιτικές τους, σε θέματα όπως η εξωτερική πολιτική και η πολιτική ασφάλειας, η άμυνα και η δικαιοσύνη και οι εσωτερικές υποθέσεις.
Ειρήνη και σταθερότητα
Η Ε.Ε. ιδρύθηκε με στόχο την πρόληψη μελλοντικών πολέμων στην Ευρώπη, μέσω της προώθησης της οικονομικής συνεργασίας και της πολιτικής ολοκλήρωσης, μεταξύ των Κρατών Μελών της. Παίζει, επίσης, βασικό ρόλο στην επίλυση συγκρούσεων και την οικοδόμηση της ειρήνης στην περιοχή, καθώς και στην παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας και ανακούφισης από καταστροφές.
Προστασία του περιβάλλοντος
Η Ε.Ε. έχει δεσμευτεί να αντιμετωπίσει περιβαλλοντικές προκλήσεις, όπως η κλιματική αλλαγή, η ρύπανση και η εξάντληση των πόρων, μέσω πολιτικών, όπως η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, η οποία στοχεύει να καταστήσει την οικονομία της Ε.Ε. βιώσιμη και ουδέτερη ως προς τον άνθρακα, έως το 2050.
Κοινωνική συνοχή
Η Ε.Ε. επιδιώκει να προωθήσει την κοινωνική συνοχή και αλληλεγγύη μεταξύ των Κρατών Μελών της, με την αντιμετώπιση των κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων, την προώθηση της κοινωνικής προστασίας και τη στήριξη της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της απασχόλησης.
Συνολικά, οι σκοποί της Ε.Ε. αντανακλούν τη δέσμευση για την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης, της πολιτικής σταθερότητας και της κοινωνικής συνοχής στην Ευρώπη ενώ, παράλληλα, αντιμετωπίζει παγκόσμιες προκλήσεις, όπως η κλιματική αλλαγή και προωθεί αξίες, όπως η δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου. Ωστόσο, δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε πως η δράση και η λειτουργία της Ε.Ε. παραμένει αναμφίβολα ένα εξαιρετικά αμφιλεγόμενο θέμα, με επιχειρήματα και διαφορετικές απόψεις σχετικά με τα οφέλη και τα μειονεκτήματά της, εστιάζοντας κυρίως στην απώλεια της κυριαρχίας των Κρατών Μελών, καθώς ορισμένες αποφάσεις λαμβάνονται συλλογικά και όχι ανεξάρτητα, στην ύπαρξη δημοκρατικού ελλείμματος, καθώς οι αποφάσεις λαμβάνονται από μη εκλεγμένους αξιωματούχους, αλλά και στην ύπαρξη οικονομικών ανισοτήτων, λόγω των διαφορετικών οικονομικών πολιτικών της Ε.Ε.
Ελένη Ανεσιάδου, Δημοσιογράφος
